Modernleşme

Meiji Restorasyonu'nun amacı, Japonya'nın siyasi ve sosyal yapısını yenileyerek modern bir ulus haline gelmekti. Bazı spesifik hedefler: Batılılaşma ve modernleşme: Geleneksel yapıdan pazar ekonomisine dayalı bir topluma geçiş. Askeri güç ve zenginlik: "Zengin ülke, güçlü asker" (Fukoku-Kyohei) sloganıyla ordunun güçlendirilmesi ve ülkenin zenginleştirilmesi. İmparatorun otoritesini güçlendirme: İmparator Meiji'nin yönetimindeki merkezi otoriteyi artırma. Eşitsiz antlaşmaları gözden geçirme: Batılı devletlerle yapılan eşitsiz antlaşmaların revize edilmesi. Eğitim ve teknoloji: Batı'nın siyasi, ticari ve eğitim sistemlerinin gözlemlenmesi ve Japonya'ya uyarlanması.

Milli kültür, bir milletin tarihsel, sosyal, dini ve geleneksel değerlerinden beslenen, o milletin kimliğini şekillendiren kültürel öğelerin tümüdür. Modernleşme, az gelişmiş veya gelişmemiş toplumların, modern, siyasal, toplumsal ve kültürel bakımdan sanayileşmiş ülkeler modelini benimsemeleri ve onlara benzeme sürecidir. Milli kültür ve modernleşme kavramları bazen birbiriyle karıştırılabilir, ancak farklı anlamlara sahiptir: Çağdaşlaşma, milli kültürün bir parçasıdır ve toplumun kültürel değerlerini çağın ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde geliştirerek hizmete sunmasıdır. Batılılaşma, modernleşmenin bir yönüdür ve genellikle Batı'nın rasyonel kurumlarının benimsenmesini ifade eder.

Türkiye'de sağlık sisteminin gelişimi ve modern dönemdeki kurumsallaşması şu şekilde özetlenebilir: Cumhuriyet'in İlanı Sonrası (1923-1938). 1960-1980 Dönemi. 1980 ve Sonrası. 2003 ve Sonrası. Günümüzde sağlık sistemi, SGK primlerindeki değişiklikler ve kamu-özel ortaklıkları ile şekillenmeye devam etmektedir.

Şevket Süreyya Aydemir'in "Tek Adam" adlı eseri, Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını üç ciltlik bir biyografi serisinde tarafsız bir şekilde ele alması ve Kemalist devrimin oluşum sürecini detaylı bir şekilde incelemesi nedeniyle önemlidir. Eserde, Atatürk'ün yanı sıra, 19. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan bir süreç işlenmiştir. Aydemir, biyografilerinde belgelere dayalı bir yaklaşım sergilemiş ve genel okuyucu için erişilebilir bir dil kullanmıştır.

Bireyselleşen toplum, bireylerin kendi kararlarını alma, kimliklerini inşa etme ve toplumsal normlardan bağımsız bir yaşam sürme sürecinin hakim olduğu toplumdur. Bu tür toplumlarda: Kişisel özgürlükler daha fazla vurgulanır. Toplumsal bağlar zayıflar; aile, mahalle ve dini gruplar gibi sosyal destek sistemleri azalır. Rekabet ve bireysel başarı baskısı artar; bireyler, kariyer ve kişisel gelişim konusunda sürekli bir baskı hisseder. Toplumsal dayanışma ve ortak değerler azalabilir, ancak yenilikçi ve demokratik bir yapı da ortaya çıkabilir.

Dolmabahçe Sarayı, Sultan Abdülmecid tarafından yaptırılmıştır. Yapılma nedenleri: İkamet ve devlet işleri: Saray, Sultan Abdülmecid'in ikamet, sayfiye, misafir kabul ve devlet işlerini yürütme amacıyla yaptırılmıştır. Modernleşme: Osmanlı'nın modernleşme çabalarına uygun olarak, Batı tarzında bir saray inşa edilmiştir.

Meral Özbek, arabesk için şunları söylemektedir: Arabesk, bir anomali değildir; yaşayan popüler kültürün biçimlenmesiyle oluşmuştur. Arabesk kültür, mekânsal ve zamansal bağlamda göçler hakkında bilgi sahibi olunmasını sağlar. Arabesk, kapitalizm sürecine bir tepkidir ve sanayileşmeyle artan kenar mahallelerinin yoğun duyguları ve acılarıyla güçlenmiştir. Arabesk, modernleşmeye hem karşı koyan hem de onay veren bir biçimdir. Arabesk, teslimiyeti ve kaderciliği yayan bir oyalama kültürüne veya kültürsüzlüğe indirgenemez. Arabesk müziğe, üretildiği, icra edildiği, dinlendiği, hitap ettiği toplumsal-sınıfsal atmosferden, kültür ikliminden, zaman ruhundan yalıtılmadan; bu ortamla ilişkisinin canlı dinamiği içinde bakılmalıdır. Meral Özbek'in bu görüşleri, 2003 yılında yayımlanan Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski adlı kitabında yer almaktadır.

Yirminci yüzyılda Osmanlı'da öne çıkan fikir akımları şunlardır: Osmanlıcılık. İslamcılık (Ümmetçilik - Panislamizm). Batıcılık (Garpçılık). Türkçülük (Pantürkizm - Turancılık). Adem-i Merkeziyetçilik (Teşebbüs-i Şahsi).

Osmanlı'da Batı etkisi, 18. yüzyılda başlayan yenilik hareketleri ile birlikte görülmeye başlanmıştır. Bu dönemde Osmanlı Devleti'nde Batı'yı rol model alan bazı adımlar şunlardır: Lale Devri (1700'lü yıllar). III. Selim'in Nizâm-ı Cedîd (Yeni Düzen) hareketi (1789-1805). I. Mahmud'un askeri ıslahatları. Osmanlı'da Batılılaşma, özellikle Tanzimat Fermanı (1839) ile birlikte daha sistematik bir hale gelmiştir.

Modernleşen Türkiye'nin Tarihi kitabı, Erik Jan Zürcher tarafından yazılmıştır.

Utangaç Osmanlı modernleşmesi, 1838-1923 yılları arasını kapsayan ve Osmanlı'nın modernleşme konusundaki adımlarının çekingenliğini ifade eden bir dönemdir. Bu dönemde Osmanlı modernleşmesi, tavandan başlayıp tabana doğru yayılan bir süreç olarak padişahın ve üst düzey devlet adamlarının çabalarıyla başlamıştır. Bu dönemde yapılan modernleşme çabaları, Batı'daki yeniliklerin taklit edilmesi ve uyarlanması üzerine kuruluydu.

"Cumhuriyetin Altın Yolu" ifadesi, proje aşamasında olan bir belgesel filmi ifade etmektedir. Belgeselin içeriği hakkında başka bir bilgi bulunmamaktadır.

Mustafa Kemal Atatürk, cuma gününü tatil ilan ederek, şeriatın Cuma namazından maksat olarak herkesin dükkânlarını kapatarak bir araya gelmesini ve İslam'ın genel meseleleri hakkında dertleşmesini amaçladığını belirtmiştir. Atatürk, 1923 yılında Adana'da yaptığı bir konuşmada, cuma günü tatil yapmanın hem sağlık açısından hem de dini bir gereklilik olarak faydalı olduğunu ifade etmiştir. Ancak, 1935 yılında İsmet İnönü hükümeti, cuma günü yerine pazar gününü resmi tatil ilan eden bir yasa çıkarmıştır.

Türkiye çağdaş düşünce tarihinde genellikle altı ana akım kabul edilir: 1. İslamcılık. 2. Muhafazakârlık. 3. Milliyetçilik/Ulusçuluk. 4. Kemalizm. 5. Sosyalizm. 6. Liberalizm. Bu akımlar, farklı dönemlerde ve düşünce sistemlerinde çeşitli tonlar ve geçişkenliklerle de ele alınabilir.

Erik Jan Zürcher'in "Modernleşen Türkiye'nin Tarihi" adlı kitabı, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminden Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna kadar olan süreçte yaşanan modernleşme çabalarını ele alır. Kitapta işlenen bazı konular: Osmanlı'da modernleşme girişimleri: Tanzimat Dönemi, Sultan II. Mahmut'un ıslahatları gibi gelişmeler. Jön Türkler dönemi: 1908 Meşrutiyet Devrimi, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin etkisi. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu: Tek parti yönetimi, liberalleşme süreçleri. 1960 sonrası siyasi gelişmeler: 1961 Anayasası'nın etkileri, siyasi partilerin yükselişi. Zürcher, modernleşme sürecini geniş bir perspektifle ele alırken, bazı detayları genel hatlarıyla sunar.

Osmanlı Devleti'nin yüzünü batıya çevirmesinin bazı nedenleri: Askeri yenilgiler ve toprak kayıpları. Batı'nın teknolojik ve ilmi üstünlüğü. Göç politikası. Osmanlı devlet adamlarının yeteneği. Küresel akımlar.

19. yüzyılda modernleşmenin bazı karşıtları ve modernleşme süreci şu şekilde özetlenebilir: Modernleşmenin Karşıtları: Muhafazakâr Düşünce: Muhafazakârlar, Fransız Devrimi'ne ve özellikle Rousseau'ya karşı çıkarak, Aydınlanmanın bireyi disipline edici kurumlardan özgürleştirmesine karşı çıkmışlardır. Modernleşme Süreci: Osmanlı'da Modernleşme: Osmanlı Devleti, 1770-1876 yılları arasında bir asırlık dönemde, askeri, idari ve siyasi sistemlerinde ıslahatlar ve reformlar gerçekleştirmiştir. Toplumsal Değişim: Modernleşme, ulaşım, haberleşme ve üretimde gelişmelere yol açarken, yetersiz altyapı nedeniyle salgın hastalıklar ve yaşam zorlukları da beraberinde getirmiştir. Islahatların Etkisi: 19. yüzyılda Osmanlı'da uygulamaya konulan reformlar, şehrin sosyal ve kültürel hayatında da değişikliklere yol açmış, geleneksel kültürel pratiklerin etkisi azalmıştır.

Meiji ve Tokugawa dönemi arasındaki bazı farklar şunlardır: Merkezî yönetim: Tokugawa döneminde merkezî yönetim şogunların elindeydi ve imparator sadece bir figürandı. Sosyal yapı: Tokugawa döneminde katı bir sınıf hiyerarşisi vardı ve samuraylar en üst sınıfı oluşturuyordu. Ekonomi: Tokugawa döneminde tarım ekonomisi ön plandaydı. Dış politika: Tokugawa dönemi, dış dünyaya kapalı bir politika (sakoku) ile karakterize edildi.

Takrir-i Sükûn döneminde yaşanan bazı olaylar şunlardır: Şeyh Sait İsyanı. Sıkıyönetim ilanı. Hükümete geniş yetkiler veren yasanın çıkarılması. Askeri harekât. İstiklal Mahkemeleri'nde yargılama. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılması. Basının susturulması.

Osmanlı medeniyetinde değişim ve süreklilik, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş sürecinde yaşanan dönüşümleri ve bu süreçte devam eden unsurları ifade eder. Değişim: Mutlak monarşi yerine meşruti monarşi ve laik, demokratik hukuk devletinin kurulması. Eğitim, sağlık, ekonomi ve bayındırlık gibi alanların devletin ilgi alanına girmesi. Batı hukukuna yönelme ve ikili hukuk sisteminin uygulanması. Askeri, idari ve siyasi alanlarda reformların gerçekleştirilmesi. Süreklilik: Değişmenin devlet eliyle ve kısa sürelerde gerçekleştirileceği inancı. Parlamenter sistem, siyasi partiler ve yetişmiş insan kadroları gibi unsurların Osmanlı'dan Cumhuriyet'e taşınması.