Mezhepler

Dehriye terimi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Felsefi akım: Zamanın ve maddenin ebedîliğine inanan, dünyadaki tüm olayların tabiat kanunları tarafından yaratıldığını savunan felsefi akımdır. 2. Dini mezhep: Allah’ın varlığını ve birliğini, ahiret gününü inkâr edenlerin mezhebi, materyalizmdir.

Transilvanya, tarihi boyunca farklı Hristiyan mezheplerinin bir arada var olduğu bir bölge olmuştur. Günümüzde Rumen Ortodoks, Rumen Rum Katolik, Roma Katolik, Lutheran, Kalvinist ve Üniteryen gibi dinler Transilvanya'da mevcuttur.

Otuz Yıl Savaşlarının sonuçları şunlardır: 1. Westphalia Antlaşması ile 1648 yılında sona eren savaşlar, Avrupa halklarına mezhep seçme özgürlüğü tanıdı. 2. Kalvinizm mezhebi, Roma Germen İmparatorluğu tarafından resmen tanındı. 3. Roma Germen İmparatorluğu'na bağlı prenslikler neredeyse bağımsız hale geldi ve imparatorluğun asker ve vergi toplama yetkilerine sınırlama getirildi. 4. Hollanda ve İsviçre bağımsızlığını kazandı ve İspanya ile Hollanda arasında süren Seksen Yıl Savaşları sona erdi. 5. Ulus devletlerin temeli atıldı ve kurulan yeni diplomatik ilişkilerle her devletin eşit pozisyonda olduğu kabul edildi. 6. Fransa, Avrupa'daki gücünü ve siyasi otoritesini artırdı. 7. Savaş sonrası Avrupa'da salgın hastalıklar ve kıtlık ortaya çıktı.

İftitah tekbirinden sonra, namazın mezhebe göre değişen dualarını okumak gerekir. Hanefî mezhebine göre, iftitah tekbirinden sonra şu dua okunur: > "Ben Hakk’a yönelen birisi olarak yüzümü, gökleri ve yeri yaratana döndürdüm. Ben, Allah’a ortak koşanlardan değilim. Şüphesiz benim namazım da, diğer ibadetlerim de, yaşamım da, ölümüm de âlemlerin Rabbi Allah içindir. O’nun hiçbir ortağı yoktur. İşte ben bununla emrolundum. Ben, Müslümanlardanım". Diğer mezheplerde iftitah tekbirinden sonra okunacak dualar farklılık gösterebilir.

Karmatiler, Şiiliğin İsmâiliyye mezhebinin Fâtımîler'in imâmlığını kabul etmeyen ve "Yediciler" olarak da bilinen koluna ait köktendinci bir mezheptir. Karmatilik hareketinin temel özellikleri: - Ortak mülkiyet: Zenginlerin malını paylaşmayı ana ilke olarak benimsemişlerdir. - Dini ve ekonomik hüviyet: Görünüşte dini, gerçekte ekonomik bir hareket olarak ortaya çıkmıştır. - Siyasi düşünceler: İslam dininin getirdiği kuralların birçoğunu gereksiz saymış ve Mazdekçiliğin görüşlerine uygun düşünceler ileri sürmüşlerdir. Karmatiler'in tarihi: - İlk isyan, Vasıt civarında (Kûfe) Hamdan ile başlamıştır. - Bahreyn'de Ebû Said el-Cennâbı liderliğinde ikinci bir hareket başlamış ve burayı hilâfete karşı bir üs olarak kullanmışlardır. - Hareket, 10. yüzyılın ortalarında zayıflamaya başlamış ve 1067 yılında son büyük kalelerinin düşmesiyle tamamen sona ermiştir.

Dört büyük fırka, İslam dünyasında fıkıh ve itikad açısından önemli olan mezheplerdir. Bunlar: 1. Hanefi Mezhebi: Kurucusu İmam Ebu Hanife'dir. 2. Şafii Mezhebi: Kurucusu İmam Muhammed bin İdris Şafi'dir. 3. Maliki Mezhebi: Kurucusu İmam Malik bin Enes'dir. 4. Hanbeli Mezhebi: Kurucusu İmam Ahmed bin Hanbel'dir.

Mekteb-i Sultani'de (günümüzdeki adıyla Galatasaray Lisesi) çeşitli dinlere mensup öğrenciler okudu. 1868-1871 döneminde Mekteb-i Sultani'de okuyan öğrenciler arasında 172 Müslüman ve 237 gayrimüslim bulunuyordu. Ayrıca, yabancı uyruklular da okulda okuma imkanı buldu; bunlar arasında Ruslar, Fransızlar, İtalyanlar, İngilizler ve Yunanlar vardı.

Dürzi kelimesi, Suriye'nin Havran bölgesinde, Lübnan'ın bazı bölgelerinde ve buralara yakın yerlerde yaşayan ve kendilerine özgü mezhepleri olan bir topluluğu ifade eder. Ayrıca, "dürzü" kelimesi ağır hakaret ve küfür sözü olarak da kullanılır.

Reformun Nedenleri: 1. Katolik Kilisesi'nin Bozulması: Kilise'nin dini amaçlardan uzaklaşması ve maddi çıkarlara yönelmesi. 2. Endüljans Sorunu: Para karşılığında günahların affedilmesi. 3. Rönesans'ın Etkisi: Hümanizm ve skolastik düşüncenin zayıflaması, kutsal kitapların milli dillere çevrilmesi. 4. Siyasi ve Ekonomik Nedenler: Almanya'daki prenslerin dinde yenilik istemesi ve halkın kiliseye karşı ekonomik olarak tepki göstermesi. Reformun Sonuçları: 1. Mezhep Birliği Bozuldu: Katolikliğin yanında Protestanlık, Kalvenizm ve Anglikanizm gibi yeni mezhepler ortaya çıktı. 2. Kilisenin Otoritesi Sarsıldı: Din adamları ve kilise, eski itibarını kaybetti. 3. Laik Eğitim Sistemi: Eğitim-öğretim faaliyetleri kiliseden alınarak laik bir sistem kuruldu. 4. Siyasi Bölünmeler: Papa'nın krallar üzerindeki etkisi sona erdi ve Avrupa'da siyasal bölünmeler yaşandı. 5. Kültürel Gelişmeler: Kilise etkisinin azalmasıyla bilimsel ve kültürel gelişmeler daha serbest bir ortamda gerçekleşti.

Osmanlı'da millet sistemi, çok kültürlü bir toplum yapısına sahip olan Osmanlı Devleti'nin, hâkimiyeti altındaki toplulukları din veya mezhep esasına göre örgütleyerek yönetmesi şeklinde işledi. Temel prensipleri: - Millet: Aynı inançtan-mezhepten olan topluluklara "millet" denirdi. - Zimmet akdi: İslam ülkesinde yaşamak isteyen zimmilerle yapılan vatandaşlık sözleşmesi idi. - Din ve ibadet özgürlüğü: Devlet, gayrimüslimlere din ve vicdan özgürlüğü tanır, onların can ve mal güvenliğini sağlardı. - Cemaat mahkemeleri: Milletlerin kendi aralarındaki davalar için cemaat mahkemeleri kurulurdu. Millet sistemi sayesinde Osmanlı topraklarında farklı etnik gruplar ve inanç temsilcileri, barış içinde yaşamışlardır.

Deniz hıyarı, farklı mezheplerin görüşlerine göre farklı şekillerde değerlendirilir: - Hanefi mezhebine göre deniz hıyarı, balık kategorisine girmediği için haram kabul edilir. - Şafii, Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre ise denizden çıkan tüm canlılar helal olduğundan, deniz hıyarı da caizdir ve tüketilebilir. Sağlık açısından deniz hıyarı, protein bakımından zengin olsa da bazı türlerinde toksinler içerebilir ve yanlış tüketildiğinde sindirim problemlerine neden olabilir. Bu nedenle, deniz hıyarı tüketirken güvenilir kaynaklardan alınması ve iyi pişirilmesi önerilir.

Hanefi mezhebine göre denizden çıkan şu hayvanlar yenmez: Kabuklu deniz hayvanları: Midye, yengeç, kalamar, ıstakoz, kerevit. Balık şeklinde olmayan deniz hayvanları: Ahtapot, deniz hınzırı, deniz aygırı gibi. Şafii, Maliki ve Hanbeli mezheplerinde ise genel olarak denizden çıkan her hayvanın yenebileceği kabul edilir.

"Sitte" ve "erbaa" terimleri farklı bağlamlarda kullanılır: 1. "Kütüb-i Sitte" ifadesi, altı meşhur hadis mecmuasının yazarlarını ifade eder ve bu yazarlar Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd, Nesâî, Tirmizî ve İbn Mâce'dir. 2. "Eimme-i Erbaa" terimi ise dört büyük fıkıh mezhebinin kurucuları olan İmam-ı Azâm Ebû Hanîfe, İmam Malik b. Enes, İmam Muhammed b. İdris eş-Şafiî ve İmam Ahmet b. Hanbel için kullanılır.

Sıffin Muharebesi, İslam tarihi açısından birkaç önemli noktaya sahiptir: 1. Ali'nin Konumunun Pekişmesi: Savaş, Halife Ali'nin Müslüman toplumundaki önemini pekiştirdi. 2. Haricîlerin Oluşumu: Muharebe sırasında bir grup, Ali'nin hakem heyetine razı olmasını protesto ederek ayrıldı ve Haricîler olarak bilinen grubu oluşturdu. 3. Emevî Hanedanının Yolu: Savaşın ardından Muaviye'nin nüfuz alanı genişledi ve Emevî hanedanının yolu açıldı. 4. Mezhepsel Bölünmeler: Sıffin Muharebesi, İslam dünyasında ilk büyük iç savaş olarak Sünni ve Şii mezheplerinin ayrılmasına zemin hazırladı.

Amatör kalamar tüketimi, mezheplere göre değişiklik göstermektedir. Hanefi mezhebine göre, balık sûretinde olmayan deniz hayvanlarının etleri haramdır ve bu nedenle kalamar tüketimi caiz değildir. Şafiî, Malikî ve Hanbelî mezheplerine göre ise, suyun içinden başka bir yerde yaşayamayan tüm deniz hayvanları helâldir ve yenebilir.

Rafizi kelimesi, "terk eden, ayrılan, ehl-i sünnete aykırı akide veya fikir sahibi olan kimse" anlamına gelir. Ayrıca, Şii mezhebinin aşırı kollarından birine mensup bulunan kişi olarak da tanımlanır.

İç Anadolu bölgesinde Şafii mezhebine mensup kişilerin sayısı oldukça fazladır.

Kalvinci ve Protestan kavramları birbirine yakın olsa da aynı şeyi ifade etmezler. Protestanlık, genel olarak 16. yüzyılda Martin Luther'in reform hareketiyle ortaya çıkan ve Katolik Kilisesi'nden ayrılan Hristiyan mezheplerini kapsayan bir terimdir. Kalvinizm ise, Protestanlığın ikinci ekolü olarak kabul edilen ve Jean Calvin'in öğretilerine dayanan bir mezheptir. Dolayısıyla, tüm Kalvinistler Protestan olsa da, tüm Protestanlar Kalvinist değildir.

Karabatak kuşunun eti, Hanbeli ve Hanefi mezheplerine göre yenmez. Maliki ve Şafi mezheplerine göre ise karabatak kuşunun eti helaldir ve yenebilir. Ayrıca, karabatak kuşunun eti lezzetsiz ve sert olarak değerlendirilmekte, ayrıca balık kokusunun ağır bastığı ve temizliğinin zahmetli olduğu belirtilmektedir.

"Hak Sözün Vesikaları" adlı kitap, Abdullah Süveydi tarafından yazılmış olup, çeşitli konuları ele almaktadır: 1. Ehl-i Sünnet ile Şiiler Arasındaki Ayrılık: Kitabın ilk kısmı, bu konudaki farklılıkları ve Nâdir Şah'ın fermanını içermektedir. 2. İmam-ı Rabbânî'nin Eserleri: Kitapta, İmam-ı Rabbânî'nin "Redd-i Revâfıd" ve "Peygamberlik Nedir" adlı eserleri de yer almaktadır. 3. Komünizm ve Din Düşmanlığı: Son kısımda, komünizm ve komünistlerde görülen din düşmanlığı anlatılmaktadır. 4. Diğer Konular: Ayrıca, kitapta İmâm-ı Gazâlî'nin "Eyyühel-Veled" tercemeleri ve çeşitli mektuplar da bulunmaktadır. Genel olarak, kitap, İslam'ın temel değerlerine ve Ehl-i Beyt sevgisine vurgu yaparak, farklı mezhep ve anlayışları birleştirmeyi amaçlamaktadır.