MenfiTespit

Menfi tespit davasına, borçlu olduğunu iddia eden herkes başvurabilir. Bu dava, genellikle icra takibi başlamadan önce veya başladıktan sonra açılır.

Yargıtay, teminat senedinde menfi tespit davalarına ilişkin iki farklı karar vermiştir: 1. Asıl borç ilişkisinin niteliğine göre mahkeme tayini: Bazı Yargıtay kararlarında, teminat senedinden kaynaklanan menfi tespit davalarında görevli mahkemenin, senedin verilmesine neden olan alt ilişkinin hukuki niteliğine göre belirlenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır. 2. Asliye ticaret mahkemesi: Diğer bazı kararlarda ise kambiyo senetleri dolayısıyla açılan menfi tespit davalarının asliye ticaret mahkemesinde görülmesi gerektiği belirtilmiştir.

Vergi dairesi, menfi tespit davasında davalı taraf olarak yer alır.

Menfi tespit davası, borçlu olduğunu iddia eden kişinin, aslında borçlu olmadığını ispatlamak için açtığı bir davadır. Mütevazi gelir menfi tespit davası ifadesi, doğrudan bir terim olarak kullanılmamaktadır. Ancak, menfi tespit davasının, borçlunun mütevazı gelir seviyesi gibi özel bir durumu dikkate alarak açılabileceği düşünülebilir. Bu dava, icra takibinden önce veya sonra açılabilir ve davanın açılabilmesi için borçlunun hukuki yararının bulunması gerekmektedir.

Menfi tespit davasında teminat, icra takibinden önce dava açıldığında yatırılır. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ise teminat karşılığı takibin durdurulması mümkün değildir.

Menfi tespit davasına karşı vergi dairesi, davanın sonucuna göre hareket eder. Menfi tespit davası, üçüncü kişilerin, asıl borçlunun alacaklı olduğu değerlendirilen bir borçtan dolayı kendilerine yöneltilen haciz bildirisine itiraz etmeleri durumunda açılır. Dava sonucunda eğer menfi tespit kararı çıkarsa, yani üçüncü kişinin borçlu olmadığı tespit edilirse, vergi dairesi tarafından gönderilen ödeme emri iptal edilir.

Menfi tespit davası ve takibin iptali için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Menfi Tespit Davası: Bu dava, borçlu olmadığını ispatlamak isteyen kişi tarafından açılır. 2. Davanın Kabulü Halinde Takibin İptali: Eğer dava borçlu lehine sonuçlanırsa, icra takibi derhal durur ve hüküm kesinleştikten sonra takip iptal edilir. 3. Teminat Karşılığında Takibin Durdurulması: İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında, borçlu, alacağın %15’inden az olmamak üzere teminat yatırarak icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmesini engelleyebilir.

Menfi tespite karşı 89 ihbarnamesi gönderilmez, çünkü menfi tespit davası, 89/3 ihbarnamesine karşı açılacak bir davadır. 89 ihbarnameleri, icra takibinde borçlunun üçüncü kişilerdeki hak, alacak veya taşınır eşyalarının haczi için gönderilir.

Tedbiren takibin durdurulması talebi, icra takibinin geçici olarak durdurulmasını sağlayan bir hukuki yoldur. Bu talep, genellikle aşağıdaki durumlarda gündeme gelir: 1. Sahtecilik İddiaları: Borçlu, icra takibine konu olan belgenin sahte olduğunu iddia ettiğinde, bu durumun ciddi ve inandırıcı delillere dayanması halinde tedbiren durdurma kararı alınabilir. 2. Usulsüz Tebligat ve Yetkisiz Temsil: Bu tür durumlarda da mahkemeden tedbir kararı alınarak takip durdurulabilir. 3. Menfi Tespit Davası: İcra takibi başlatılmadan önce veya sonra borçlu, borçlu olmadığını tespit ettirmek amacıyla menfi tespit davası açabilir ve bu dava kapsamında icra takibinin durdurulması talep edilebilir. Tedbiren durdurma kararı, icra müdürlüğüne sunulduğunda takibi durdurur, ancak mevcut hacizleri kendiliğinden kaldırmaz.

Kambiyo senetlerinde menfi tespite dayalı bedelsizlik iddiası, bir kambiyo senedinin düzenlenmesine neden olan temel alacak ilişkisinin herhangi bir nedenle mevcut olmadığını ileri sürerek, senedin geçersiz sayılmasını talep etmektir. Bu iddia, aşağıdaki durumlarda ortaya çıkabilir: - Aşırı yararlanma: Temel borç ilişkisinin taraflarının anlaşması geçersizdir. - İmkânsızlık: Temel borç ilişkisi imkânsızdır. - İrade bozukluğu: Taraflardan birinin veya her ikisinin de iradesi hatalı oluşmuştur. - Şekil bozuklukları: Senedin şekle aykırı olması. Menfi tespit davası açılarak, borçlu olmadığını ispatlayan kişi, hakkında başlatılan icra takibini durdurabilir veya devam eden takibi iptal ettirebilir.

Yargıtay'ın menfi tespite karşı açılan itirazın iptali davalarında verdiği bazı kararlar: 1. Yargıtay 19. Hukuk Dairesi'nin 25.02.2013 tarihli kararı: Menfi tespit davasında, davacının takibe konu icra dosyasından dolayı borçlu olmadığının tespiti davası açmakta hukuki yararı bulunduğunu vurgulamıştır. 2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 18.01.2012 tarihli kararı: Borçlunun, ilamsız icra takibine itiraz etmesinin takibi durduracağını, ancak icra takibini ortadan kaldırmayacağını ve takibin iptalinin menfi tespit davasının açılmasından sonra gerçekleşen bir sonuç olduğunu belirtmiştir. 3. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi'nin 09.09.2013 tarihli kararı: İtirazın iptali davasının açılmasını beklemeden menfi tespit davası açmakta hukuki yarar bulunduğunu kabul etmiştir. 4. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi'nin kararı: İtirazın iptali davasında tazminat hesaplanmasında takip talebindeki miktarın esas alınması gerektiğini vurgulamıştır. 5. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun HGK-K.2022/694 sayılı kararı: Menfi tespit davasında ilk ispat yükünün alacaklıda olduğunu ve alacaklının alacağın varlığını ve miktarını ispatlamak zorunda olduğunu belirtmiştir.

Menfi tespit davasında tazminat, davalı (alacaklı) aleyhine talep edilir.

Menfi tespit davasında "nakden para" ifadesi, senedin nakit karşılığı ödendiğini gösteren bir kayıttır.

Menfi tespit davasında zamanaşımı süresi yoktur.

Yargıtay, 89. haciz ihbarnamesi kapsamında menfi tespit davasını şu şekilde değerlendirir: 1. Süreler: Menfi tespit davasının, üçüncü haciz ihbarnamesinin tebliğinden itibaren 15 gün içinde açılması gerekmektedir. 2. İspat Yükü: Davacı (üçüncü kişi), borçlunun kendisinden bir alacağı, talep hakkı veya taşınır eşyası olmadığını ispatlamakla yükümlüdür. 3. Ceza ve Tazminat Davaları: Alacaklı, menfi tespit davasının yanı sıra, gerçeğe aykırı itiraz eden üçüncü kişinin cezalandırılması ve tazminata mahkum edilmesi için de dava açabilir. 4. Sonuç: Davanın kabul edilmesi halinde, üçüncü kişi icra dosya borcundan sorumlu olmaktan çıkar; reddedilmesi halinde ise menfi tespit davası açmadığı için icra takip dosyasından sorumlu tutulur.

Kambiyo senedinde imzaya itirazın menfi tespit davasında ispatlanması için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. İcra Mahkemesine Başvuru: Borçlu, ödeme emrini tebellüğ ettikten sonra 5 gün içinde icra mahkemesine imzaya itiraz dilekçesi sunmalıdır. 2. Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme, kendi yapacağı veya bilirkişiye yaptıracağı inceleme sonucunda imzanın borçluya ait olmadığına kanaat getirirse, itirazın kabulüne karar verir. 3. İmza Örneklerinin Sunulması: Mahkemece, borçlunun imza örnekleri ve yakın tarihlerde resmi kurum ve bankalara verdiği imza örnekleri celp edilir. Eğer mahkeme, borçlunun imzaya itirazını haksız bulursa, icra mahkemesi alacaklıyı tazminata ve para cezasına mahkum edebilir.

Menfi tespit davasında cevap dilekçesi, dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki hafta içinde verilir.

Borçlu olmadığının tespiti davasında cevap dilekçesinde olması gerekenler şunlardır: 1. Mahkemenin adı. 2. Davacı ve davalının adı, soyadı ve adresleri; davalı yurt dışında ise, dava ile ilgili işlemlere esas olmak üzere yurt içinde göstereceği bir adres. 3. Davalının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası. 4. Varsa, tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri. 5. Davalının savunmasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri. 6. Savunmanın dayanağı olarak ileri sürülen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği. 7. Dayanılan hukuki sebepler. 8. Açık bir şekilde talep sonucu. 9. Davalının veya varsa kanuni temsilcisinin yahut vekilinin imzası. Ayrıca, menfi tespit davasında borçlu olmadığını iddia eden tarafın bu durumu ispatlaması gerekmektedir.

Menfi tespit davasında iletişim kayıtlarının istenmesi, dava dilekçesinde açıkça belirtilmelidir. Ayrıca, delillerin sunulması aşamasında, durumu daha iyi anlatan ek açıklamalar veya tanık ifadeleri de hazırlanabilir.

Teminat senedi menfi tespit davası, asliye hukuk mahkemesinde açılır.