MenfiTespit

Menfi tespit ve istirdat davaları arasındaki temel farklar şunlardır: Davanın açılma zamanı: Menfi tespit davası, borçlunun borcu ödemeden önce, istirdat davası ise borcun ödenmesinden sonra açılır. Davanın konusu: Menfi tespit davası, borçlunun borçlu olmadığını tespit ettirmek için açılırken, istirdat davası, borçlunun haksız yere ödediği parayı geri almak için açılır. İspat yükü: Menfi tespit davasında genellikle ispat yükü alacaklıdadır, ancak borçlunun borcun sona erdiğini iddia etmesi durumunda bu yük borçluya geçer. Zamanaşımı ve hak düşürücü süre: Menfi tespit davasında özel bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre yoktur, ancak istirdat davasında bir yıllık hak düşürücü süre uygulanır. Arabuluculuk: Menfi tespit davasında arabuluculuğa başvurma zorunluluğu yokken, istirdat davasında ticari uyuşmazlıklarda ve para alacağı durumlarında arabuluculuk dava şartı olabilir. Sonuç: Menfi tespit davası sonucunda haksız çıkan tarafa tazminat hükmedilebilirken, istirdat davasında tazminata hükmedilmez.

İstirdata karşı menfi tespit davası açılamaz. Menfi tespit davası, borçlunun borcu ödemesi anına kadar açılabilirken, borcun ödenmesinden sonra istirdat davası açılabilir. Borçlu, menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemişse, ödemiş olduğu paranın geri verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir.

89/3 haciz ihbarnamesine cevap verilmemesi durumunda, üçüncü kişi borcu kabul etmiş sayılır ve alacaklı, üçüncü kişi aleyhine doğrudan icra takibi başlatabilir. Ayrıca, üçüncü kişi hakkında hukuki ve cezai yaptırımlar da uygulanabilir. Menfi tespit davası, 89/3 haciz ihbarnamesine cevap verilmemesi halinde, üçüncü kişinin açabileceği bir davadır. Yasal süreçlerin karmaşıklığı nedeniyle, bir avukata danışılması önerilir.

Menfi tespite karşı sahtelik itirazı, menfi tespit davasının açıldığı tarihte yapılabilir. Menfi tespit davası, borçlunun borçlu olmadığını tespit etmek için açtığı bir davadır ve bu dava, icra takibinden önce veya sonra açılabilir. Sahtelik iddiası, senedin veya imzanın sahte olduğunu ileri sürerek ortaya konabilir ve bu tür iddialar her türlü delille ispat edilebilir. Ancak, menfi tespit davasında dayanılan hukuki sebebin ileri sürülebilmesini maddi hukuk bir süre ile sınırlamışsa, bu süre içinde menfi tespit davasının açılması gerekir.

İcra ve İflas Kanunu'nun (İİK) 89/3. maddesine göre menfi tespit davası açmak için en uygun zaman, üçüncü haciz ihbarnamesi tebliğ edildikten sonraki 15 günlük süredir. Bu süre, hak düşürücü olup, davanın bu süre içinde açılması gereklidir. Menfi tespit davası açılınca mahkemeden icra takibinin durması talep edilebilir, yani ihtiyati tedbir talebinde bulunulabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasında. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında. Her durumda, ihtiyati tedbir kararı için davacının talepte bulunması gereklidir.

Menfi tespit davalarında arabulucuya başvurma zorunluluğu, 28.03.2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Bu tarih, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nda yapılan değişiklikle iş uyuşmazlıklarından kaynaklanan menfi tespit davalarının dava şartı arabuluculuğa tabi hale getirildiği tarihtir. Ayrıca, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 5/A maddesi uyarınca, ticari uyuşmazlıklarda da menfi tespit davaları için arabulucuya başvurma zorunluluğu bulunmaktadır. Menfi tespit davalarında arabulucuya başvurunun zorunlu olmadığına dair Yargıtay 19. Hukuk Dairesi'nin kararı ise 13.02.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Menfi tespit davasının ne kadar süreceği, somut olayın koşullarına bağlı olarak değişir. Uygulamada, menfi tespit davasının 4-5 ay gibi kısa bir sürede sonuçlanabildiği gibi, yıllarca sürebildiği de görülmektedir. Davanın süresini etkileyebilecek bazı faktörler şunlardır: mahkemenin durumu; somut olayın karmaşıklığı; dava öncesinde oluşturulması gereken hukuki zemin; tarafların durumu; incelenecek belgeler ve ispat araçları; davanın açıldığı adli dönem. Ayrıca, sürecin tecrübeli bir icra avukatı ile birlikte sürdürülmesi, zamansal olarak olumlu etki edebilir.

Menfi ve müspet tespit davası arasındaki temel fark, tarafların iddia ettikleri hukuki durumların zıt olmasıdır. Menfi tespit davası. Müspet tespit davası. Ayrıca, menfi tespit davası, borçlunun borcunu ödemeden önce borçlu olmadığını ispat etmek için açtığı bir dava iken; müspet tespit davası, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığını tespit ettirmek amacıyla açılır.

Menfi tespit davasını, borçlu olduğunu kabul etmeyen kişi açar. Bu dava, İcra ve İflas Kanunu’nun 72. maddesi uyarınca, gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle hakkında icra takibi yapılmış ya da icra takibi yapılma tehdidiyle karşı karşıya kalan bir kimse tarafından açılır. Menfi tespit davasını açabilecek kişiler: Borçlu. Davacı. Menfi tespit davasında davalı ise alacaklı olduğunu iddia eden kişidir.

Menfi tespit davasında teminat miktarı, davanın açılma zamanına göre farklılık gösterir: İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasında: Borçlu, alacağın en az %15’i oranında teminat gösterir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında: Borçlu, icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesi için toplam borç ve ferileri ile birlikte %15 teminat sunar. Teminatın üst sınırı, mahkemenin takdirine bırakılmıştır. Teminat, nakit para, banka teminat mektubu veya diğer güvence araçları ile yatırılmalıdır.

Ticaret sicilinden terkin edilen şirket, menfi tespit davasında taraf olamaz. Tüzel kişilik, ticaret sicilinden silinme (terkin) ile sona erer ve terkin edilen şirketin hak ehliyetine, dolayısıyla taraf ehliyetine sahip olma imkanı kalmaz. Ancak, şirketin ihyası için ayrı bir dava açılarak tüzel kişilik yeniden kazandırıldığında, taraf teşkili sağlanabilir ve yargılama devam edebilir.

Menfi tespit davasında tanık dinlenebilmesi için bazı koşulların sağlanması gereklidir: Karşı tarafın açık muvafakati: Karşı tarafın, tanık dinlenebileceğini belirten ifadeye açıkça muvafakat etmesi ve bu muvafakatin tutanağa geçirilip taraflara imza ettirilmesi gerekir. Senede karşı senetle ispat kuralının hatırlatılması: Hakimin, tanık dinlenemeyeceğini, iddianın kesin delil ile ispatı gerektiğini, ancak karşı tarafın muvafakat etmesi halinde tanık dinlenebileceğini taraflara hatırlatması gerekir. HMK'nın 203. maddesinde belirtilen istisnai hallerde tanık dinlenebilir. Senede bağlı hukuki işlemlerde tanık dinlenmesi genellikle mümkün değildir; çünkü bu durumlarda "senede karşı senetle ispat" ilkesi geçerlidir.

Menfi tespit davasında karşı taraf, alacaklı konumundaki kişidir. Menfi tespit davası, borçlu olduğunu kabul etmeyen kişi tarafından, gerçekte borçlu olmadığını ispat etmek amacıyla açılır. Menfi tespit davasında, borçlu (davacı) ve alacaklı (davalı) sıfatları, davanın seyrine göre değişebilir. Menfi tespit davasının avukat vekaletinde açılması ve her türlü işlemin yapılması mümkündür.

Menfi tespite konu borç ile organik bağı olmayan üçüncü kişi, takip borçlusuna borçlu olmadığını veya malın takip borçlusuna ait olmadığını iddia eden ve bu nedenle menfi tespit davası açan kişiyi ifade eder. Örneğin, hakkında icra takibi yapılan borçlunun üçüncü kişilerde bulunan hak ve alacaklarının haczedilmesi durumunda, bu üçüncü kişi, takip alacaklısı aleyhine menfi tespit davası açarak borcu bulunmadığını ileri sürebilir.

89/3 menfi tespit organik bağ ifadesi, muhtemelen 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 89. maddesi kapsamında açılan menfi tespit davalarını ifade etmektedir. Menfi tespit davası, borçlunun borçlu olmadığını iddia ettiği bir "tespit" davasıdır. 89/3 maddesi, üçüncü haciz ihbarnamesine itiraz etmeyen üçüncü şahsa, 15 gün içinde menfi tespit davası açması gerektiğini bildirir. Organik bağ ifadesi hakkında bilgi bulunamadı.

Borçlu olmadığının tespitinde ihtiyati tedbir şu şekilde istenebilir: 1. Dilekçe Hazırlığı: Tedbir talep eden taraf, dilekçesinde ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmeli ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak yasal delillerle ispat etmelidir. 2. Teminat Gösterme: Genellikle alacağın %15’i oranında teminat gösterilmelidir. 3. Görevli Mahkeme: İhtiyati tedbir, dava açılmadan önce esas hakkında görevli ve yetkili olan mahkemeden; dava açıldıktan sonra ise asıl davanın görüldüğü mahkemeden talep edilir. 4. İspat: İhtiyati tedbir kararı için kesin ispat gerekmez, yaklaşık ispat yeterlidir. İhtiyati tedbir kararının uygulanabilmesi için kararın verildiği tarihten itibaren bir hafta içinde talepte bulunulması gerekmektedir. İhtiyati tedbir talebi ve süreci hakkında bir avukata danışılması önerilir.

Menfi tespit davalarında ispat yükü, olayın niteliğine göre davacı borçluya veya davalı alacaklıya düşebilir. Genel kural: Borçlu olduğunu inkâr eden davacı, borçlu olmadığını ispatla yükümlüdür. Alacaklı lehine durumlar: Davacı, davalı alacaklı ile arasında hiçbir hukuki ilişki bulunmadığını ileri sürüyorsa, ispat yükü alacaklıya geçer. İstisna: Davacı, senedin geçersizliğini ya da borcun doğmadığını yazılı delillerle ispatlamak zorundadır. İspat yükü, tarafların beyanlarına göre yer değiştirebilir.

İtirazın iptali ve menfi tespit davaları aynı anda açılamaz, çünkü bu davalar arasında hukuki yarar yokluğu nedeniyle derdestlik itirazı gündeme gelir. İtirazın iptali davası devam ederken, menfi tespit davası açılmışsa, bu durum derdestlik itirazı olarak değerlendirilir. Ancak, itirazın iptali davası açılmadan önce borçlunun menfi tespit davası açmasında hukuki yararı vardır.

Menfi tespit davasında ileri sürülebilecek bazı iddialar: Borcun ödenmiş olması. Senedin geçersizliği. Hukuki ilişkinin yokluğu. Alacağın doğum koşullarından birinin eksikliği veya sona erme sebeplerinden birinin varlığı. Takibin muaccel olmaması. takipte istenen faiz miktarının yerinde olmaması. Ayıplı mal veya hukuki ayıp. Menfi tespit davası, borçlunun borçlu olmadığını iddia ettiği bir “tespit” davası olup, hukuki mahiyeti itibariyle 6100 sayılı HMK’nin 106’ncı maddesinde düzenlenen “tespit davası” hükümlerine tabidir.

Menfi tespit davası, aşağıdaki davaların bekletici mesele yapılmasına neden olabilir: 1. İtirazın iptali davası: Menfi tespit davası ile aynı vakıaların tartışıldığı durumlarda, iki davanın birleştirilmesi veya menfi tespit davasının bekletici mesele yapılması gerekebilir. 2. Tasarrufun iptali davası: Menfi tespit davasının sonucu, tasarrufun iptali davasının kararını etkileyebileceğinden, bekletici sorun yapılabilir.