Kapitalizm

İsmet Özel'in "Kiri" adlı eseri hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, İsmet Özel'in genel olarak şiir ve düşünce dünyasında "sahicilik" ve "antikonformist" bir tavır öne çıkar. Özel'in eserleri arasında "Kırk Hadis" adlı bir kitap bulunmaktadır.

Feroz Ahmad'a göre İttihat ve Terakki'nin ideolojisi, Osmanlı'nın son döneminde siyasi alanda örgütlenmiş ve kapitalist bir devlet yaratmayı hedeflemiştir. Ahmad, İttihat ve Terakki'nin modernleşme ve Batılılaşma anlayışını şu şekilde açıklar: Kurumları ıslah etmekten çok, devleti Avrupa denetimindeki yarı sömürge durumdan çıkarıp, kendi emperyal kaynaklarını kendi yararına sömüren bir kapitalist devlete dönüştürmeyi amaçlamışlardır. İttihat ve Terakki, Türk burjuvazisinin öncü partisi olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, Ahmad'a göre İttihat ve Terakki, halkçılığı Türk siyasi hayatının bir parçası haline getirmiştir.

Yaratıcı yıkım (creative destruction), kapitalist ekonomik sistemde görülür. Bu kavram, Avusturyalı-Amerikalı ekonomist Joseph A. Schumpeter tarafından Karl Marx'ın çalışmalarından esinlenerek geliştirilmiştir. Schumpeter'e göre, yaratıcı yıkım; ürün ve süreç inovasyonu mekanizmalarıyla ilgilidir ve yeni ürün ve süreçler eskilerinin yerini alarak tüm ekonomik sisteme etki eder.

"Güneşli Pazartesiler" (Los Lunes Al Sol, 2002), işten çıkarılan bir grup işsiz insanın yaşadığı olayları anlatır. Filmin anlatmak istedikleri arasında şunlar yer alır: Kapitalizmin insanlar üzerindeki etkisi. Arkadaşlık ve vefanın önemi. İnsan kalabilmenin zorluğu. Umutsuzluğun üstesinden gelme çabası. Film, aynı zamanda sanayisizleşmenin nedenlerini ve çalışmanın, üretmenin yerini imajın, satışın ve pazarlamanın almasını da işler.

James Burnham'ın The Managerial Revolution: What is Happening in the World? (Yönetsel Devrim: Dünyada Neler Oluyor?) adlı kitabı, modern endüstriyel toplumlarda yöneticilerin ve teknokratların yükselişini ele alır. Burnham, bu eserinde, ekonomik sistemin yöneticileri olarak geleneksel kapitalist sınıfın yerini, ekonomik planlama gibi mekanizmalar aracılığıyla alacağını savunur. Kitapta ele alınan bazı konular şunlardır: Kapitalizmin dönüşümü. Yöneticilerin yükselişi. Politik ve ekonomik etkiler. Kitap, siyaset bilimi ve ekonomi alanlarında etkili olmuş ve kurumsal yönetim ile ekonomik güç dinamikleri tartışmalarına konu olmaya devam etmektedir.

Vaatler Ülkesi (Ziemia Obiecana), 1975 yapımı bir Polonya dram filmidir. Filmin ele aldığı bazı temalar: 19. yüzyıl kapitalizminin gelişme sancıları; Polonya'nın feodalizmden modern kapitalizme geçiş süreci; Mülkiyetin bölünmesi ve el değiştirmesi; Sermaye birikimi; Güvensiz ve tehlikeli iş koşulları; İşçilerin grev haklarının farkına varmaları. Film, aynı zamanda Marx'ın "Kapital" adlı eserinin dramatik bir belgeseli olarak da görülebilir.

Liberal ve kapitalist filozoflardan bazıları şunlardır: Adam Smith. John Stuart Mill. Friedrich Hayek. Milton Friedman. Robert Nozick. Jean-Jacques Rousseau. Immanuel Kant. Isaiah Berlin. Ayrıca, Karl Marx, Max Weber, David Hume ve Ludwig von Mises de liberal ve kapitalist düşünce içinde yer alan filozoflar arasında sayılabilir.

Anamalcı, üretim araçlarını özel mülkiyetinde bulunduran, anamal sahibi, sermayedar, sermayeci ve kapitalist anlamlarına gelir. Ayrıca, anamalcılık düzenini benimsemiş kişi olarak da tanımlanabilir.

Orhan Kemal'in "Cemile" adlı romanı, toplumsal bir olay olarak kabul edilir çünkü: Yoksulluk ve işçi hakları gibi toplumsal sorunları işler. Dönemin siyasi, sosyal ve ekonomik durumuna ayna tutar. Dayanışma ve dostluğun gücünü vurgular. Gerçekçi karakterleriyle toplumsal yapıdaki çelişkileri yansıtır. Ayrıca, romanın kahramanı Cemile'nin hikayesi, toplumsal baskılarla şekillenir ve bu da onun güçlü bir kadına dönüşmesine yol açar.

İz Yayıncılık'tan çıkan "Piyasa Düşmanı Kapitalizm" kitabı 264 sayfadır.

ABD ve SSCB'nin savaşmasının nedeni, ideolojik ve stratejik çatışmalardır. İdeolojik çatışmalar: Kapitalizm vs. Komünizm. Stratejik çatışmalar: Yayılmacı politikalar. Bu çatışmalar, 1947 ile 1991 yılları arasında süren Soğuk Savaş dönemine yol açtı.

1961 yapımı Bir, İki, Üç (One, Two, Three) filmi, Batı Berlin’de kola firmasında çalışan bir adamın, patronunun kızını bir komünistle evlenmekten vazgeçiremezse işten kovulmasını konu alır. Film, ağırlıklı olarak Soğuk Savaş döneminde, Berlin Duvarı'nın inşa edilmesinden önce geçmektedir. Bir, İki, Üç, aynı zamanda Ferenc Molnár tarafından 1929'da hazırlanan tek oyunculu bir film olan Egy, kettő, három ile Billy Wilder'in birlikte yazdığı 1939 tarihli Ninotchka filmine de dayanmaktadır.

"Kod Adı: Hummingbird" (The Hummingbird Project) filminin sonunda, iki kuzen olan Vincent ve Anton, fiber optik kablo projesiyle büyük bir başarı elde ederler ve milyoner olurlar. Film, teknolojinin ve hızın kapitalist sistemde nasıl bir tahakküm ve baskı aracına dönüştüğünü, bu durumun bireyler üzerindeki yıkıcı etkilerini konu alır.

Soğuk Savaş döneminde iki kutuplu dünyada kapitalizm ve sosyalizm ideolojileri vardı. Kapitalizm, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından temsil ediliyordu. Sosyalizm ise Sovyetler Birliği (SSCB) tarafından savunuluyordu.

Ali Akay'ın "Kapitalizm ve Pop Kültür" kitabı, kapitalizmin işleyişini ve popüler kültürle olan ilişkisini ele alır. Kitapta işlenen bazı konular: Kapitalizmin popüler kültüre dayanması. Kültürel alanın belirleyiciliği. Devlet ve savaş makinesi arasındaki ilişki. Batı kapitalizminin Doğu'yu tahakküm altına alması. Sosyal ilişkilerin direnme modelleri. Eser, yazarın "Armağan" ve "Minör Politika" kitaplarının bir devamı niteliğindedir.

Küresel kapitalizmin başlangıcı, 16. ve 19. yüzyıllar arasına dayanmaktadır. Bu dönemde, özellikle merkantilizm adı verilen ekonomik doktrin etkili olmuştur. Ayrıca, 1870-1914 yılları arasındaki dönem, ilk küreselleşme dalgası olarak kabul edilir ve bu dönemde altın standardı uluslararası ticarette norm olmuştur. Dolayısıyla, küresel kapitalizmin tam olarak ne zaman başladığına dair kesin bir tarih vermek zor olsa da, 16. yüzyıl ve sonrası, bu sürecin hızlandığı ve kurumsallaştığı bir dönem olarak öne çıkmaktadır.

"Finansallaşma, Borç Krizi ve Çöküş: Küresel Kapitalizmin Geleceği" kitabı, küresel krizin eleştirel bir politik ekonomi perspektifinden değerlendirilmesini sunar. Kitapta ele alınan bazı konular şunlardır: ABD krizi: 2000'li yıllarda işçi sınıfı ve toplumun yoksul kesimlerinin borçlandırılması, kredi sisteminin tıkanmasına ve finansal krize yol açtı. Avro Bölgesi'nde borç krizi: Krizin devletlerin iflaslarına dönüşmesi ve Güney Avrupa'daki etkileri. Neoliberalizm: Kitap, yaşanan dönüşümün "daha fazla neoliberalizm" anlamına geldiği tespitinde bulunur. Türkiye ekonomisi: Küresel kriz bağlamında Türkiye ekonomisinin analizi ve 64. Hükümetin ekonomi politikasının değerlendirilmesi. Kitap, 2008 krizinin kapitalizmin nihai krizi olmadığı ve daha fazla neoliberal politika anlamına geldiği sonucuna varır.

Kapitalizmde duyguların önemli olmasının bazı nedenleri: Tüketimin teşviki: Duygular, tüketim ürünlerini daha cazip hale getirerek satışların artmasına katkıda bulunur. Pazarlama aracı: Reklamlar ve sosyal medya, insanların sevgi, korku veya özlem gibi duygularını yakalayarak bunları pazarlama aracına dönüştürür. Toplumsal kontrol: Duygular, sosyal düzenlemeler ve duygusal tanınma teknikleriyle şekillendirilerek toplumsal kontrolü sağlar. Bireysel motivasyon: Duygular, ahlaki yargıların ve toplumsal bağların temelini oluşturur, ancak kapitalizm bu duyguları bir meta haline getirir. Bu bağlamda, kapitalizm duyguları bir kâr mekanizması ekseninde şeyleştirerek yeniden üretir.

Gözetim kapitalizmi çağı, kişisel verilerin metalaştırılması üzerine yoğunlaşmış bir ekonomik sistemin hakim olduğu dönemi ifade eder. Bu kavram, Shoshana Zuboff tarafından ortaya atılmıştır. Gözetim kapitalizminin bazı özellikleri: Veri mülkiyeti: Kullanıcılar, kendi verilerinin mülkiyetini elinde bulundurmaz; bu veriler, şirketler tarafından bedava hammadde olarak görülür. Gelecek tahmini: Toplanan veriler, bireylerin gelecekteki davranışlarını tahmin etmek için kullanılır. Neoliberalizmle ilişki: Gözetim kapitalizmi, neoliberal ideolojinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.

Kapitalizmin krizinin başlıca nedenleri: Tüketim kapasitesini aşan düzeyde üretim ve satılamayan ürünler. Ücretlerin ve sosyal harcamaların yükselmesi. Üretim sürecinde kullanılan ara malların ve hammaddelerin fiyatlarındaki yükseliş. Bu durumlar, kar oranlarının düşmesine ve sermaye birikiminin yavaşlamasına veya durmasına yol açar. Ayrıca, kapitalizmin krizlere yatkın olmasının nedeni, sistemin yapısal özellikleridir; sermaye birikiminin devamı için sürekli yeni pazarlar ve yatırım alanları araması gerekmesidir. Kapitalizmin krizi, küçük kapitalistleri iflasa sürüklerken, büyük sermaye grupları genellikle bu süreçten güçlenerek çıkar.