Kapitalizm

Wolfgang Streeck'in "Satın Alınan Zaman: Demokratik Kapitalizmin Gecikmiş Krizi" kitabı, 2008'de başlayan finans ve ekonomi krizinin etkilerini ele alır. Kitapta, 1970'lerde başlayan savaş sonrası kapitalizminin neoliberal dönüşümü bağlamında şu konular incelenir: enflasyon, kamu borçları ve artan özel sektör borçları üzerinden devletler, hükümetler ve oy verenler ile kapitalist çıkar sahipleri arasındaki gerginlik ve çatışmalar; Avrupa'da ve başka yerlerde kapitalizm ve demokrasinin değişen ilişkisi; kapitalizmin demokrasiye karşı giderek bağışıklık kazanması. Streeck, krizin alınan borçlarla ötelendiğini ve problemin çözülmeyip yalnızca ertelendiğini savunur.

Robert Reich'in "Kapitalizmi Kurtarmak" adlı kitabı ve belgeseli, günümüz kapitalizminin halkın çıkarından uzaklaşarak, en tepedeki azınlığa hizmet eder hale geldiğini savunur. Reich, gelir eşitsizliğinin artmasının nedenlerini şu şekilde açıklar: Şirketlerin ve zenginlerin etkisi: 1980'den itibaren, süper zenginler hükümet kurallarını kendi avantajlarına göre değiştirmiştir. Sosyal adalet eksikliği: "Horatio Alger" tarzı başarı mitleri, insanların eşitsizliği kabul etmesine yol açar. Reich, kapitalizmi kurtarmak için şu önerileri sunar: Citizens United kararının iptali: Şirketlerin siyasete etkisini azaltmak. Servet vergisi: Gelir eşitsizliğini azaltmak. Çalışanların yönetime katılımı: Şirketlerin yönetiminde çalışanların söz sahibi olması. Reich, bu değişikliklerle halkın refahının artırılmasını ve sosyal adaletin sağlanmasını hedefler.

Byung-Chul Han'ın "Yorgunluk Toplumu" adlı kitabı, modern toplumun bir performans toplumu haline geldiğini ve bireylerin içsel motivasyonla hareket ettiğini savunur. Kitapta öne çıkan bazı noktalar şunlardır: Performans Toplumu: Bireyler, dışsal baskılardan ziyade içsel bir zorunlulukla hareket eder; sürekli üretme ve gelişme baskısı altındadırlar. Dikkat Ekonomisi: Sürekli bildirimler ve içerikler arasında birey, düşünebilecek bir boşluk bulamamaktadır. Dijital Gözetim: Sosyal medyada görünür olma arzusu, bireyleri hem gözlem altında hem de kendi kendilerini gözlem altında tutan bir duruma sokar. Modern Hastalıklar: Depresyon, tükenmişlik sendromu ve dikkat eksikliği gibi patolojiler, sistemin bir sonucu olarak görülür. Pasif Direniş: "Yapmamayı" seçmek, yani durmak ve reddetmek, modern topluma karşı en güçlü itiraz biçimi olarak sunulur.

Görünmez kafesler, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir: Kübra Ahsen Durukan'ın "Görünmez Kafes" kitabı, bir katille ilişki içinde olan bir kadının duygularını ve yaşadığı zorlukları anlatır. Neslihanizm blog yazısında görünmez kafesler, bireyin toplum normları ve kişisel sınırlar arasında sıkışıp kalmasını ve bu durumdan kurtulma yollarını ifade eder. Medya Günlüğü'ndeki yazı, modern yaşamın getirdiği başarı ve kabul görme kaygısı gibi baskıların insanları nasıl sanal kafeslere hapsettiğini ve bu durumun birey üzerindeki etkilerini ele alır. Neva Çiftçioğlu Banes'in yazısı, insanların küçük yaşlardan itibaren aile ve toplum tarafından belirlenen kurallara uyarak bir ömür geçirdiğini ve bu süreçte kendilerini nasıl görünmez kafeslere hapsettiğini tartışır. İstiraki blog yazısında ise görünmez kafesler, otoriter bir sistemin insanları nasıl kontrol ettiğini ve bu durumun toplum üzerindeki etkilerini simgeler.

Artık değer ve artı emek kavramları, Karl Marx'ın emek değer teorisine dayanan ve kapitalist üretim ilişkilerini inceleyen kavramlardır. Artık değer, işçinin üretim sürecinde yarattığı ancak karşılığını ücret olarak almadığı değeri ifade eder. Artı emek, bir işgününün iki kısma ayrılması ile açıklanır. Marx, artı değerin iki şekilde artırılabileceğini belirtmiştir: Mutlak artı değer. Nispi artı değer.

Kapitalizmin temel ilkeleri şunlardır: Özel mülkiyet hakkı. Veraset kurumu. Çalışma özgürlüğü ve özel girişimler. Piyasa mekanizması. Rekabet.

Kapitalizm ve bilim arasındaki ilişki, farklı bakış açılarına göre iki şekilde değerlendirilebilir: 1. Eşgüdümlü görüş: Bu yaklaşıma göre, kapitalizm ve bilim ortak toplumsal dinamiklere ve kuramsal temele dayanır. 2. Çatışmalı görüş: Bu bakış açısına göre, kapitalizm bilimi boyunduruk altına alır ve bu şekilde onun gelişmesini engeller.

Karl Marx'ın "Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı" adlı eseri, esas olarak Adam Smith ve David Ricardo gibi klasik ekonomistlerin eserlerinin eleştirisi üzerine kurulu bir kapitalizm incelemesidir. Kitapta, burjuva iktisat sistemi şu sırayla ele alınır: sermaye, toprak mülkiyeti, ücretli emek; devlet, dış ticaret, dünya pazarı. Marx, üretim ilişkileri ile maddi üretici güçler arasındaki ilişkiye dikkat çeker. Marx, bu incelemesini Paris'te başlatmış ve Bay Guizot'nun hakkında verdiği sınırdışı edilme kararı sonucu göçmek zorunda kaldığı Brüksel'de sürdürmüştür.

Kapitalizm, üretim araçlarının özel mülkiyetine ve kâr amacıyla işletilmesine dayanan ekonomik bir sistemdir. Tarih 11 bağlamında kapitalizmin bazı önemli noktaları: Ortaya Çıkışı: Kapitalizmin temelleri, 16. yüzyılda Avrupa'da feodal yapının çözülmeye başlamasıyla atıldı. Sanayi Devrimi: 18. yüzyıldaki Sanayi Devrimi ile birlikte kapitalizm, fabrika işçiliği ve karmaşık bir işbölümü ile karakterize edilen baskın bir üretim biçimi haline geldi. Yayılması: Küreselleşme süreciyle birlikte kapitalizm, 19. ve 20. yüzyıllarda, özellikle I. ve II. Dünya Savaşları öncesinde ve sonrasında tüm dünyaya yayıldı. Düzenlemeler: II. Dünya Savaşı sonrası dönemde Keynesçilik ile daha fazla düzenlenen kapitalizm, 1980'lerden itibaren neoliberalizm ile daha az düzenlenmiş bir hale geldi.

Kapitalizm, modern biçimiyle 16. ve 18. yüzyıllar arasında Avrupa'da merkantilist uygulamalar ve Sanayi Devrimi ile birlikte ortaya çıkmıştır. Sanayi Devrimi, 1760 yılında ilk olarak Manchester'da başlamış ve kapitalizm için başlangıç noktalarından biri olarak kabul edilmiştir. Kapitalizmin tanımı ise 18. yüzyılda Adam Smith, David Ricardo ve John Stuart Mill gibi ekonomistler tarafından yapılmıştır.

Modern Kapitalizm Werner Sombart'a göre, 11. yüzyıldan itibaren insanlık tarihindeki uzun ve sert dönüşümün bir sonucudur. Sombart'ın kapitalizm analizinde üç temel unsur öne çıkar: ruh, örgütlenme biçimi ve teknoloji kullanımı. Sombart, kapitalizmi erken dönem, zirve dönem ve geç dönem olarak ayırarak inceler. Ayrıca, Sombart kapitalizmin doğuşunda Yahudilerin rolünü de vurgulamış ve Yahudiliğin zenginliğe ve tutumluluğa verdiği önemi kapitalizmin gelişimine katkıda bulunan bir faktör olarak göstermiştir.

Kapitalizm örnekleri şu şekilde verilebilir: Amerika Birleşik Devletleri. Japonya. İsveç. İngiltere, 18. yüzyıl. Amerika Birleşik Devletleri, 19. yüzyıl. Kapitalizm, farklı tarihsel dönemlerde ve coğrafyalarda çeşitli biçimlerde uygulanmıştır.

Charlotte Linlin (Koca Ana), "Yeme Bozukluğu" (Kuiwazurai) adlı bir hastalığa sahip olduğu için tatlı yemeyi çok sever. Linlin, koruması altındaki tüm adalardan üretilebilecek her türlü şekerleme veya pastayı ödeme olarak alır.

Sven Beckert'in "Pamuk İmparatorluğu" kitabı, pamuğun dünya tarihindeki rolünü ve kapitalizmle olan ilişkisini ele alır. Kitapta, pamuğun: Hindistan'da nasıl refah kaynağı olduğu; Britanya ve Avrupa'da Sanayi Devrimi'nin merkezinde yer aldığı; Amerika'da köleliği nasıl hortlatıp modernize ettiği; Küresel ekonomide nasıl bir merkez haline gelerek eşitsizlikler yarattığı anlatılmaktadır. Ayrıca, pamuk yetiştiriciliği ve işleyiciliğinin günümüzdeki büyüklüğü de vurgulanmaktadır; örneğin, bir yıllık pamuk balyaları üst üste dizildiğinde 64.000 km yüksekliğe ulaşacağı belirtilmektedir.

Kapitalizmde insan, genellikle özel mülkiyetin ve serbest piyasanın bir unsuru olarak görülür. Emek Gücü: İnsan, emek gücünü bir meta olarak satar ve bu durum, sınıf çelişkilerine yol açar. Birikim ve Kâr: İnsanlar, daha fazla kazanç elde etme ve birikim yapma arzusuyla hareket eder. Rekabet ve Uyum: Rekabet, bireylerin ve şirketlerin sürekli olarak daha yenilikçi ve verimli olmalarını teşvik eder. Yabancılaşma: Üretim süreçlerindeki hiyerarşi ve denetim, insanın yaratıcı emek ve üretim gücüyle olan bağını zayıflatır. Weber'e göre ise kapitalizm, rasyonel aktivite ve kâr isteğiyle şekillenir; bu, geleneksel ekonomik hareketleri değiştiren bir faktördür.

Sidikli Kasabası Müzikali, kuraklığın baş gösterdiği bir dünyada, halkın tuvalete girmesinin ücrete bağlandığı ve bu sistemin de özel bir şirket tarafından denetlendiği bir distopyayı anlatır. Eser, hukuk, kapitalizm, sosyal bilinç, popülizm, bürokrasi, politika ve holdingleşme gibi konularda eleştiriler sunar. Hikaye, tuvalete giremeyenlerin gizemli Sidikli Kasabası'na gönderilmesi ve bir aşk ateşinin, sisteme karşı çıkışın kıvılcımı olmasıyla gelişir.

Vahşi kapitalizm, belirli bir kapitalizm biçimini ifade eden ve iki farklı anlamda kullanılan bir terimdir. 1. Tarihsel tanım: Fransız sosyologlar Loïc Wacquant ve Pierre Bourdieu tarafından, 1980'lerde iki farklı ve tarihsel olarak sınırlı kapitalizm kavramını belirtmek için geliştirilmiştir. 2. Genel anlam: Hızlı ekonomik liberalleşme, etkisiz refah devleti, yozlaşmış ekonomi ve büyük sosyal ayaklanmalarla karakterize edilen, özellikle geçiş ekonomilerini ifade eder. Vahşi kapitalizm, aynı zamanda, sermaye ve paranın sınır tanımadan insan yaşamı üzerindeki etkisini ifade eden bir ekonomik model olarak da tanımlanabilir.

"Serseri" şarkısının kime yazıldığı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, şarkının "Dünya Yalan Söylüyor" albümünün bir parçası olduğu ve kapitalizm eleştirisi ile modern dünyanın sorunları hakkında olduğu bilinmektedir. Şarkının sözleri Mor ve Ötesi grubuna aittir.

Proletarya, emek gücü dışında önemli bir ekonomik değere sahip olmayan, ücret karşılığında çalışan toplum üyelerinden oluşan bir sosyal sınıftır. Bu sınıfa mensup bireylere proletaryen ya da proleter denir. Marksist felsefeye göre, kapitalizm koşullarında proletarya, üretim araçlarına sahip olan burjuvazi sınıfı adına çalışmak zorunda kalan ve bunun karşılığında düşük ücretlerle yetinmeye zorlanan, sömürülen bir sınıftır.

Kapitalizm ve vahşi kapitalizm arasındaki temel farklar şunlardır: Amaç: Kapitalizmde temel amaç, üretim araçları sayesinde daha fazla para kazanmak ve servet edinmektir. Emeğe saygı: Kapitalistler emekçilere ihtiyaç duyduklarını bilseler de onlara değer vermezler. Kurallar ve düzenlemeler: Vahşi kapitalizmde sermaye, kendisini herhangi bir kural veya kurumla bağlı hissetmez. İnsan hakları: Kapitalizmde işçinin bazı hak ve özgürlükleri tanınır.