Kapitalizm

Robert Reich'in "Kapitalizmi Kurtarmak" adlı eseri, kapitalizmin günümüzdeki durumunu ve bu durumu kurtarmak için önerilen çözümleri ele almaktadır. Reich, kitapta şu konuları vurgulamaktadır: - Gelir ve servet dağılımındaki adaletsizlik: Son seksen yılda Amerika'da gelir ve servet dağılımının en yüksek seviyeye ulaştığını ve orta sınıfın yok olduğunu savunmaktadır. - Alternatif modeller: Kooperatiflerin kapitalizme alternatif bir model sunduğunu ve bu modelin ekonomik eşitsizliği azaltabileceğini öne sürmektedir. - Öneriler: Ücret sübvansiyonları ve büyük şirketlerin gücünün sınırlanması gibi politikalar aracılığıyla kapitalizmi iyileştirmeyi önermektedir.

Wolfgang Streeck'in "Satın Alınan Zaman" kitabı, 2008'de başlayan finans ve ekonomi krizini, 1970'lerde başlayan savaş sonrası kapitalizminin neoliberal dönüşümü bağlamında ele alıyor. Streeck, incelemesinde enflasyon, kamu borçları ve artan özel sektör borçları üzerinden devletler, hükümetler ve oy verenler ile kapitalist çıkar sahipleri arasındaki gerginlik ve çatışmaları inceliyor. Kitabın ana teması, Avrupa'da ve başka yerlerde kapitalizm ve demokrasinin değişen ilişkisi ve kapitalizmin demokrasiye karşı giderek bağışıklık kazanması.

Görünmez kafesler ifadesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Franz Kafka'nın Sözü: Kafka, "Herkes kendi kafesini beraberinde taşır" sözüyle, bireyin toplum içinde kabul görmek için kendi isteklerini ve tercihlerini feda ederek yaşadığı yabancılaşmayı anlatmış olabilir. 2. Modern Metafor: Günümüzde "görünmez kafesler" terimi, liberal kapitalist sistemin bireyler üzerinde yarattığı baskıyı ve bu baskının insanları nasıl sanal bir kafeste yaşamaya sevk ettiğini ifade etmek için kullanılır.

Kapitalizmin temel ilkeleri şunlardır: 1. Özel Mülkiyet: Üretim araçları (fabrikalar, arazi, makineler) özel bireylerin veya şirketlerin mülkiyetindedir. 2. Serbest Piyasa Ekonomisi: Ekonomik faaliyetler, devlet müdahalesi olmaksızın arz ve talep yasaları tarafından belirlenir. 3. Rekabet: İşletmeler, daha fazla kâr elde edebilmek için birbirleriyle rekabet eder. 4. Kâr Amacı: İşletmelerin temel amacı kâr elde etmektir. 5. Serbest Ticaret: Ticaretin engellenmemesi ve sınırların serbest tutulması önemlidir.

Artık değer ve artı emek kavramları, Karl Marx'ın emek değer teorisine dayanan ve kapitalist üretim ilişkilerini inceleyen kavramlardır. Artık değer, işçinin üretim sürecinde yarattığı ancak karşılığını ücret olarak almadığı değeri ifade eder. Artı emek, bir işgününün iki kısma ayrılması ile açıklanır. Marx, artı değerin iki şekilde artırılabileceğini belirtmiştir: Mutlak artı değer. Nispi artı değer.

Kapitalizm ve bilim arasındaki ilişki karmaşık ve çok boyutludur. Pozitif açıdan, kapitalizm bilimsel gelişmeleri teşvik eder, teknolojik ilerlemenin itici gücüdür ve bilimsel bulguların ticarileştirilmesine olanak tanır. Negatif açıdan ise, kapitalizmin bilim üzerindeki etkisi şu şekillerde eleştirilir: - Finansman kaynakları: Bilimsel araştırmaların büyük bir kısmı özel şirketler veya büyük yatırımcılar tarafından finanse edilir, bu da bilimin tarafsızlığına gölge düşürebilir. - Ticari öncelikler: Araştırma fonları genellikle ticari potansiyeli olan projelere yönlendirilir, bu da temel bilim veya uzun vadeli toplumsal fayda sağlayacak projelerin yeterince desteklenmemesine yol açar. - Bilginin kısıtlanması: Bilimsel bulgular patentler ve fikri mülkiyet haklarıyla korunarak özel mülkiyet haline gelir, bu da bilginin paylaşımını ve yaygın kullanımını kısıtlayabilir. - Toplumsal faydadan uzaklaşma: Kapitalist sistemde bilim, toplumsal gereksinimlere göre şekillenmez ve bu nedenle irrasyonel olarak değerlendirilir.

"Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı" kitabı, Karl Marx tarafından yazılmış ve kapitalizmin önde gelen teorisyenlerinin eserlerinin eleştirisi olarak hazırlanmıştır. Kitapta anlatılan ana konular şunlardır: 1. Üretim ilişkileri ve üretici güçler: İnsanların toplumsal var oluşlarını üretirken, bireysel iradelerinin ürünü olmayan belirli üretim ilişkileri içinde bulundukları. 2. Değerin kaynağı: Değerin tek kaynağının emek olduğu ve değişim-değerinin bir iktisadi-toplumsal ilişkiyi temsil ettiği. 3. Para ve para dolaşımı: Marx'ın para ve para dolaşımı teorisinin en olgun ve ayrıntılı yorumu. 4. Toplumsal devrim: Üretici güçlerin gelişimi sonucunda, yeni sınıfların belirmesi ve mevcut üretim ilişkilerine karşı bir devrim çağının başlaması.

Byung-Chul Han'ın "Yorgunluk Toplumu" adlı kitabı, modern bireyin yaşadığı içsel baskıyı ve tükenmişlik sendromunu ele alır. Kitapta anlatılan ana konular: - Performans Toplumu: Birey, verimlilik ve görünürlük baskısı altında özgür olduğunu sanırken, aslında bir performans öznesi haline gelmiştir. - Depresyon ve Dikkat Dağınıklığı: İçsel motivasyon, dış baskıya dönüşerek depresyon, dikkat dağınıklığı ve yaratıcılık kaybına yol açar. - Şeffaflık İdeolojisi: Han, şeffaflığın gözetim ve kontrol aracı olduğunu, gizemin ve mahremiyetin dışlandığını savunur. - Kapitalist Benlik Ekonomisi: Birey, kendini pazarlayan bir nesneye dönüşür.

Kapitalizm, üretim araçlarının özel mülkiyetine dayanan ve piyasa mekanizmalarının serbestçe işlediği bir ekonomik sistemdir. Tarihçesi: - Kapitalizmin kökenleri, Orta Çağ'ın sonlarına ve Rönesans dönemine kadar uzanır. - 18. ve 19. yüzyılda sanayi devrimiyle birlikte kapitalizm, modern anlamda bir sistem haline gelmiştir. - Adam Smith'in "Ulusların Zenginliği" adlı eseri, kapitalizmin teorik temellerini açıklamış ve bu sistemin yayılmasında önemli bir rol oynamıştır. Önemli dönemler: - Merkantilizm dönemi (15-18. yüzyıl): Artı değerin kaynağı olarak altın ve gümüş gibi kıymetli madenler kabul edilmiştir. - Sanayi kapitalizmi dönemi: Üretimin temel kaynağı sanayi üretimi olmuş, sermaye ve emek ayrı ellerde toplanmıştır. - Liberal kapitalizm dönemi: Devletin ekonomiye müdahalesi sınırlı kalmış, serbest rekabet rejimi hakim olmuştur.

Kapitalizm, modern biçimiyle 16. ve 18. yüzyıllar arasında Avrupa'da merkantilist uygulamalar ve Sanayi Devrimi ile birlikte ortaya çıkmıştır. Sanayi Devrimi, 1760 yılında ilk olarak Manchester'da başlamış ve kapitalizm için başlangıç noktalarından biri olarak kabul edilmiştir. Kapitalizmin tanımı ise 18. yüzyılda Adam Smith, David Ricardo ve John Stuart Mill gibi ekonomistler tarafından yapılmıştır.

Modern Kapitalizm Werner Sombart'a göre, 11. yüzyıldan itibaren insanlık tarihindeki uzun ve sert dönüşümün bir sonucudur. Sombart'ın kapitalizm analizinde üç temel unsur öne çıkar: ruh, örgütlenme biçimi ve teknoloji kullanımı. Sombart, kapitalizmi erken dönem, zirve dönem ve geç dönem olarak ayırarak inceler. Ayrıca, Sombart kapitalizmin doğuşunda Yahudilerin rolünü de vurgulamış ve Yahudiliğin zenginliğe ve tutumluluğa verdiği önemi kapitalizmin gelişimine katkıda bulunan bir faktör olarak göstermiştir.

Kapitalizm örnekleri dünya genelinde birçok ülkede görülmektedir. İşte bazıları: 1. Amerika Birleşik Devletleri: Liberal ve serbest piyasa odaklı bir kapitalizmin hakim olduğu ülkede, özel mülkiyetin geniş kapsamlı şekilde korunması ve düşük devlet müdahalesi temel özelliklerdir. 2. Almanya: Sosyal piyasa ekonomisi ve kapitalizmi birleştiren Almanya'da, özel mülkiyet ve serbest piyasa kuralları geçerlidir. 3. Güney Kore: Teknoloji ve endüstri alanlarında başarılı olan Güney Kore'deki ekonomik model, girişimciliği ve serbest piyasayı öne çıkarır. 4. Japonya: Uzun vadeli büyüme ve çalışan bağlılığına büyük önem veren Japon kapitalizminde, teknoloji, otomotiv ve elektronik sektörleri hem ülke ekonomisini hem de küresel pazarı şekillendirir. 5. İngiltere: Kapitalizmin ilk geliştiği ülkelerden biri olan İngiltere'de, serbest piyasa ekonomisi, özel mülkiyet, işletme özgürlüğü ve tüketici özgürlüğü temel özelliklerdir.

Vahşi kapitalizm — 1980'lerden itibaren bazı Fransız sosyologlar tarafından geliştirilen bir kavramdır. Bu kavram, iki farklı tarihsel bağlamda kapitalizmi tanımlamak için kullanılır: 1. Sanayi Devrimi'nin başlangıcı (XX. yüzyılın başı). 2. 1970'ler sonrası. Ayrıca, aşağılayıcı bir anlamda vahşi kapitalizm, bazı çağdaş çok uluslu şirketlerin sendika karşıtı uygulamalarını tanımlamak için de kullanılır.

“Pamuk İmparatorluğu” kitabı, Sven Beckert tarafından yazılmış olup, pamuğun dünya tarihindeki rolünü anlatmaktadır. Kitapta öne çıkan konular şunlardır: - Pamuk, 1000-1900 yılları arasında dünyada imalat sanayiinin en önemli girdilerinden biri olmuştur. - Pamuk sayesinde servetler birikmiş, imparatorluklar genişlemiş ve kölelik modernize edilmiştir. - Küresel ekonominin merkezine yerleşen pamuk, inanılmaz zenginlikler ve eşi benzeri görülmemiş eşitsizlikler yaratmıştır. - Geçen sene üretilen pamuk balyaları üst üste dizilse 64.000 km yüksekliğe ulaşır. Bu kitap, kapitalizmin küresel tarihini araştıran sürükleyici bir anlatım ve vaka incelemesi sunmaktadır.

Linlin, One Piece evrenindeki bir karakter, tatlıları aşırı derecede seviyor çünkü o bir "Yeme Bozukluğu" hastalığına sahip. Ayrıca, Linlin'in tatlılara olan düşkünlüğü, onun kapitalizm odaklı zihniyeti ve şirket müdürü gibi bir bakış açısı ile de ilişkilendirilebilir.

Sidikli Kasabası müzikali, kuraklığın baş gösterdiği bir dünyada halkın tuvalete girmesinin ücrete bağlandığı ve bu sistemin de özel bir şirket tarafından denetlendiği bir distopyayı anlatıyor. Hikaye, bu duruma daha fazla tahammül edemeyen halkın isyan etmesiyle gelişen olayları konu alıyor.

Kapitalizmde insan, üretim araçlarının özel mülkiyetine sahip olan ve kâr elde etme güdüsüyle hareket eden bir birey olarak görülür. Bu sistemde insan, rekabetin itici gücü olarak kabul edilir ve kendi çıkarlarını maksimize etmeye teşvik edilir. Ayrıca, kapitalizmde insanın bencil bir varlık olduğu ve bu sistemin insanı daha da bencilleştirdiği düşünülür.

"Mor ve Ötesi - Serseri" şarkısı, kapitalizm eleştirisi ve dünyanın sorunları ile ilgili olarak yazılmıştır.

Proletarya, emek gücü dışında önemli bir ekonomik değere sahip olmayan, ücret karşılığında çalışan toplum üyelerinden oluşan bir sosyal sınıftır. Bu sınıfa mensup bireylere proletaryen veya proleter denir. Marksist felsefeye göre, proletarya, kapitalizm koşullarında üretim araçlarına sahip olan burjuvazi sınıfı adına çalışmak zorunda kalan ve bunun karşılığında düşük ücretlerle yetinmeye zorlanan, sömürülen bir sınıftır.

Kapitalizm ve vahşi kapitalizm arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Kapitalizm: Genel olarak, üretim araçlarının özel mülkiyetine dayanan, piyasada bireysel çıkarların toplumsal faydayı da sağladığı bir ekonomik sistemdir. 2. Vahşi Kapitalizm: Kapitalizmin, kuralların ve kurumların yeterince gelişmediği ülkelerde görülen aşırı halidir.