SerbestPiyasa

Singapur'un zengin olmasının bazı nedenleri: Stratejik konum: Malakka Boğazı, Hint Okyanusu ve Güney Çin Denizi'ne erişimi sayesinde önemli bir ticaret ve finans merkezi haline gelmiştir. Üretim ve sanayi: 1965'te bağımsızlığını kazandıktan sonra üretim sanayisini geliştirerek yüksek işsizliği azaltmıştır. Finansal hizmetler sektörü: 1980'lerde finansal hizmetler sektörünü serbestleştirerek uluslararası bir finans merkezi olmuştur. Düşük vergi oranları: Kurumsal vergi oranı %17 olup, bazı sektörlerde bu oran %13,5'e kadar düşmektedir. Güçlü hükûmet ve altyapı: Sağlam bir finansal ve hukuki sistem, istikrarlı ve temiz bir hükûmet ile verimli toplu taşıma sistemi bulunmaktadır. Teknolojik odaklanma: Teknolojik sektöre odaklanarak uluslararası şirketler için bölgesel bir merkez haline gelmiştir. Konut politikaları: Konut geliştirme politikaları ile vatandaşlarının yaşam koşullarını iyileştirmiştir.

Evet, Konya altın borsası serbest piyasadır. Konya'daki altın fiyatları, kuyumcular ve diğer altın mağazaları tarafından Altınkaynak fiyatları baz alınarak belirlenir. Konya'daki güncel altın fiyatlarını aşağıdaki sitelerden takip edebilirsiniz: bigpara.hurriyet.com.tr; anlıkaltinfiyatlari.com; ceyrekaltinfiyatlari.com.

Milton Friedman, aşağıdaki görüşleri savunmuştur: Monetarizm. Doğal işsizlik oranı. Serbest piyasa ekonomisi. Okul kuponları. İlaçların yasallaştırılması. Ayrıca, 1929 buhranının yanlış iktisadi düşüncenin sonucu olduğunu ifade etmiş, tümdengelim ve tümevarım yöntemini savunmuş, iktisat metodolojisi kavramında iktisat teorilerini geliştirmiş ve klasik liberal düşünceyi gündeme getirip güncelleştirmiştir.

Adam Smith'in "Ulusların Zenginliği" kitabı, birkaç önemli nedenle önemlidir: İlk ekonomi kitabı: Çağdaş iktisat alanındaki ilk eserdir. Temel ekonomi konularının tanımı: Ulusların zenginliğini neyin oluşturduğuna dair ilk toplu tanımlardan birini sunar. Sanayi Devrimi'ne etkisi: Sanayi Devrimi'nin başlangıcındaki ekonomik durumu analiz ederek, iş bölümü, üretkenlik ve serbest piyasa gibi konuları ele almıştır. Laissez-faire ekonomisi: "Laissez-faire, laissez passer" (bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler) felsefesiyle, devletin ekonomiye müdahale etmemesi gerektiğini savunur. Emeğin önemi: Paranın sermaye değil, değişim aracı olduğunu ve en büyük sermayenin emek olduğunu belirtir. Uzmanlaşmanın etkisi: İş bölümü ve uzmanlaşmanın üretimi artırdığını toplu iğne örneği ile açıklar.

Serbest piyasa ve borsa aynı şey değildir. Serbest piyasa, ürün fiyatlarının alıcı ve satıcının karşılıklı anlaşmasıyla belirlendiği, arz ve talebe hükûmetin müdahale etmediği bir piyasadır. Borsa ise, hisse senedi benzeri menkul kıymetlerin arz ve talebinin karşılaştığı, alıcı ve satıcıların bir araya geldiği, fizikî ya da elektronik her türlü mekân için kullanılan bir terimdir. Borsa, serbest piyasanın bir türü olarak değerlendirilebilir, ancak her serbest piyasa bir borsa değildir.

Adam Smith'in temel görüşleri şunlardır: Serbest ticaret ve liberal ekonomi: Smith, devletin ekonomik piyasalara ancak haksız rekabet olduğu hallerde müdahale etmesi gerektiğini savunmuştur. Kişisel çıkar ve kamu yararı: Smith'e göre, her birey kendi çıkarının peşinde koşarken aslında toplumun yararına da katkıda bulunur. Emek ve işbölümü: Toprak yerine insan emeğini servetin kaynağı olarak görür ve işbölümünün emeğin üretimini artıracağını savunmuştur. Görünmez el: Smith, piyasa ilişkilerinin kaynakların en verimli şekilde kullanılmasını sağladığını düşünmüştür. Devlet müdahalesi: Smith, devletin ulusal savunma, mülkiyet haklarının korunması ve kamu eğitimi gibi alanlarda faaliyet göstermesini savunmuştur. Tam rekabet: Smith, tam rekabet koşullarında fiyatların denge unsuru olduğunu ve bu sayede halkın tamamının fayda sağlayacağını belirtmiştir.

Adam Smith'in 1776'da yayınlanan Ulusların Zenginliği kitabı, çağdaş iktisat alanındaki ilk eserdir ve klasik ekonominin en temel eserlerinden birisi olarak kabul edilir. Kitapta ele alınan bazı konular şunlardır: İş bölümü ve üretkenlik. Serbest piyasa. Para ve değer. Ekonomik büyüme. Toplumsal eşitsizlik. Ulusların Zenginliği, aynı zamanda, dünyayı iktisadi bir şekle göre açıklayan ilk kitap olarak da kabul edilir.

Adam Smith, serbest piyasa ekonomisini savunur. Temel görüşleri: Görünmez el doktrini: Piyasa ekonomisi, devlet müdahalesi olmadan kendi içinde dengeye ulaşabilir ve toplumun genel refahını artırabilir. İş bölümü: Üretim sürecini daha verimli hale getirir ve toplam üretimi artırır. Laissez-faire ilkesi: Üretim faktörlerinin serbest dolaşımını destekler ve devletin ekonomiye müdahalesini sınırlar. Devletin rolü: Adalet sağlamak, savunmayı güvence altına almak ve kamu hizmetlerini düzenlemekle sınırlı olmalıdır. Smith, aynı zamanda serbest dış ticareti savunmuş ve korumacı politikalara karşı çıkmıştır.

Serbest piyasanın ne zaman açıldığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, bazı borsaların işlem saatleri hakkında bilgi mevcuttur: Borsa İstanbul: Açılış seansı 09:40 - 09:55, sürekli işlem 10:00 - 13:00, öğleden sonra seansı 14:00 - 18:00. New York Menkul Kıymetler Borsası (NYSE): Açılış 09:30, kapanış 16:00. Tokyo Menkul Kıymetler Borsası: Açılış 09:00. Serbest piyasa ekonomisinin ise 24 Ocak 1980'de Türkiye'de uygulamaya konulduğu bilinmektedir.

Serbest piyasada fiyatları alıcılar ve satıcılar karşılıklı anlaşarak belirler, yani fiyatlar arz ve talep ilişkisine göre şekillenir. Bu tür piyasalarda devlet, fiyatlara müdahale etmez veya müdahalesi minimum seviyededir.

Liberal ekonomi politikası, piyasa ekonomisini temel alan ve bireycilik ilkesine dayanan bir yaklaşımdır. Liberal ekonomi politikasının bazı unsurları: Düşük vergiler. Azaltılmış hükümet harcamaları. En aza indirilmiş hükümet borçları. Serbest ticaret. Özelleştirme. Esnek işgücü piyasası. Sendikalara muhalefet.

Serbest piyasa ekonomisi, ekonomik kararların ve kaynak dağılımının bireyler ile şirketler tarafından gerçekleştirildiği, devletin bu süreçlere minimal düzeyde müdahale ettiği bir sistemdir. Devletçi ekonomi ise sosyalist ekonomi olarak da bilinir. Temel farklar: Serbest piyasa: Özel mülkiyet esas alınır, bireyler ve işletmeler kendi mülkiyetlerine sahip olabilir ve bu mülkiyetleri üzerinde serbestçe tasarruf edebilirler. Devletçi ekonomi: Özel mülkiyet kaldırılmıştır, devlet toplum adına tüm piyasayı kontrolü altında tutar. Serbest piyasa: Rekabet teşvik edilir, bu da kaliteli ürünlerin daha uygun fiyatlarla sunulmasına olanak tanır. Devletçi ekonomi: Rekabet yoktur, merkezi planlama esastır.

Ekonomik sistemler şu şekilde sınıflandırılabilir: Kapitalist sistem. Sosyalist sistem. Karma ekonomi. Ayrıca, serbest piyasa ekonomisi, planlı ekonomi (komuta ekonomisi) ve geleneksel ekonomi gibi alt türler de bulunmaktadır.

Liberal Demokrat Parti (LDP) ekonomi kitabı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, LDP'nin ekonomi politikaları hakkında bazı bilgiler mevcuttur: Serbest piyasa ekonomisi: LDP, serbest piyasa ekonomisinin temel ilkelerini benimser ve rekabetin desteklenmesini, özel mülkiyet haklarının korunmasını savunur. Vergi düzenlemeleri: Parti, vergi düzenlemelerinin sadeleştirilmesini ve vergi yükünün adil bir şekilde paylaştırılmasını destekler. Eğitim ve insan kaynaklarına yatırım: LDP, nitelikli işgücünün üretkenliği artıracağına inanır ve bu nedenle eğitim sistemine yatırımın önemini vurgular. Sosyal güvenlik: Sosyal yardımların doğrudan ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını ve sosyal güvenlik harcamalarının etkin yönetimini hedefler.

Serbest piyasa dolar ve Altınkaynak döviz kurları genellikle aynı değildir. Altınkaynak, döviz alım satım işlemlerinde kendi kurlarını belirler ve bu kurlar serbest piyasa kurlarından farklılık gösterebilir. Örneğin, 9 Ağustos 2025 tarihinde Altınkaynak'ın dolar alış kuru 40.5810 TL, satış kuru ise 40.7850 TL olarak belirtilmiştir. Güncel döviz kurlarını kontrol etmek için Altınkaynak'ın resmi web sitesi olan altinkaynak.com ziyaret edilebilir.

Milton Friedman'ın neden haklı olduğuna dair farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı görüşler, Friedman'ın haklı olduğunu şu şekilde savunmaktadır: Para politikalarının etkisi. Doğal işsizlik oranı. Serbest piyasa ekonomisi. Diğer görüşler ise Friedman'ın yaklaşımlarını şu şekilde eleştirmektedir: İşsizlik ve enflasyon. Hükümetin rolü. Milton Friedman'ın haklı olup olmadığı, ekonomik teorilere ve uygulamalara bağlı olarak değişebilir.

Akaryakıt fiyatları, Petrol Piyasası Kanunu gereği 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren serbest fiyatlandırma sistemiyle belirlenmektedir. Bu sisteme göre: Akaryakıt dağıtım şirketleri, depo satış fiyatını farklı fiyat politikalarına göre belirleme serbestliğine sahiptir. Bayiler, dağıtım şirketlerinin tavsiye ettiği tavan pompa satış fiyatlarını uygulama veya bölgenin rekabet koşullarına göre kendi fiyatlarını belirleme serbestliğine sahiptir. Dolayısıyla, akaryakıt fiyatlarını belirleyen bir devlet kurumu bulunmamaktadır.

Ordoliberalizm, devletin serbest piyasanın kendi teorik potansiyeline yakın sonuçlar üretmesini sağlama ihtiyacı üzerinde duran, sosyal devlet içermeyen sosyal piyasacı bir Alman ekonomik liberalizm modelidir. Bu model, sosyal piyasa ekonomisi olarak adlandırılır. Ordoliberalizm, 1930-1950 yılları arasında Walter Eucken, Franz Böhm ve diğer Alman iktisatçılar tarafından geliştirilmiştir.

Friedrich Hayek'in 1944 yılında yayımlanan Kölelik Yolu (The Road to Serfdom) adlı kitabı, sosyalizm ve faşizmin ortak köklere sahip olduğunu ve bu düşünce akımlarının bireysel özgürlükleri geri plana attığını savunur. Hayek, kitabında şu konuları ele alır: Merkezi planlama. Sosyalizmin tehlikeleri. Bireyselliğin kaybı. Diktatörlük. Hayek, bu kitabı, o dönemde popüler olan ve faşizmin başarısız bir kapitalist sistemin son nefesi olduğunu savunan görüşe bir yanıt olarak yazmıştır.

Kapitalizm örnekleri şu şekilde verilebilir: Amerika Birleşik Devletleri. Japonya. İsveç. İngiltere, 18. yüzyıl. Amerika Birleşik Devletleri, 19. yüzyıl. Kapitalizm, farklı tarihsel dönemlerde ve coğrafyalarda çeşitli biçimlerde uygulanmıştır.