Kapitalizm

Akselerasyonizm (ivmecilik), kapitalizmin ya da belirli süreçlerinin radikal toplumsal değişim yaratmak amacıyla hızlandırılması gerektiği fikridir. Akselerasyonizm, sol ve sağ kanat olarak ikiye ayrılır: Sağ akselerasyonizm, kapitalizmin ilerlemesini ve teknolojik tekillikleri destekler. Sol akselerasyonizm, toplumsal fayda ve özgürleştirme amacıyla teknolojinin yeniden değerlendirilmesini savunur. Ayrıca, akselerasyonizm terimi, beyaz milliyetçiler ve neo-Naziler tarafından, suikast ve cinayetlerle beyaz bir etnostat kurmayı ifade eden bir şiddet biçimini tanımlamak için de kullanılır.

Liberal kapitalizm ve devlet kapitalizmi iki farklı kapitalizm türünü ifade eder: 1. Liberal Kapitalizm: Bu sistemde, ekonomik faaliyetler minimum devlet müdahalesi ile serbest piyasa prensiplerine göre yürütülür. 2. Devlet Kapitalizmi: Bu türde, kapitalist süreçler boyunca ortaya çıkan olumsuzluklar devlet tarafından yumuşatılmaya çalışılır.

Kapitalizmde üretim araçları özel şahıslara aittir. Sosyalizmde ise üretim araçları devlete veya işçi kooperatiflerine aittir.

Kapitalist sistemde bilim, birkaç önemli nedenle önemlidir: 1. Üretimin Temel Aracı: Bilim, teknolojik yenilikler ve otomasyon sayesinde üretimde verimliliği artırır. 2. Sermayenin İdeolojik Silahı: Bilim ve teknoloji, işçi sınıfının direncini kırmak ve sömürüyü meşru göstermek için ideolojik bir silah olarak kullanılır. 3. Ekonomik Büyüme: Bilimsel gelişmeler ve yeni buluşlar, ekonomik büyümeyi ve rekabeti teşvik eder. 4. Pazarın Genişlemesi: Bilginin metalaşması ve fikri mülkiyet hakları, sermayenin tüm topluma yayılmasını ve yeni pazarların açılmasını sağlar.

Haluk Yurtsever'e göre toplumsal proletarya, sınıfsız ve sömürüsüz bir topluma ulaşmada büyük dönüşümün motoru olacak toplumsal özneyi ifade eder. Yurtsever, bu kavramı güncel kapitalizmin ekonomik ve toplumsal eğilimlerini çözümleyerek, antikapitalist hareketlerin birleşik hareketiyle değişimin mümkün olduğunu savunmak için kullanır.

Kapitalizmi en iyi anlatan kitaplardan bazıları şunlardır: 1. "Ulusların Zenginliği" - Adam Smith. 2. "21. Yüzyılda Kapital" - Thomas Piketty. 3. "Kapitalizm 24902" - Richard Branson. Bu kitaplar, kapitalizmin farklı yönlerini ve etkilerini derinlemesine analiz ederek okuyuculara geniş bir bilgi birikimi sağlar.

Doğan Avcıoğlu'nun "Türkiye'nin Düzeni" adlı eserinde, Türkiye'nin ekonomik ve siyasi yapısını ele alarak şu konuları anlatıyor: 1. Osmanlı Toplum Düzeni: Osmanlı İmparatorluğu'nun tahlilini yaparak, ekonomik ve sosyal elverişliliğe karşın kapitalizmin Anadolu'da neden gelişemediğini inceliyor. 2. Emperyalizmin Etkisi: Emperyalizmin boyunduruğuna giren bir ülkedeki reform ve devrim girişimlerini, Kurtuluş Savaşı'nı ve devletçilik uygulamalarını anlatıyor. 3. İşbirlikçi Kapitalizm ve İrtica: İşbirlikçi kapitalizm ve irticanın Türkiye'deki yansımalarını ele alıyor. 4. Devrimci Kalkınma Stratejisi: Türkiye için devrimci bir kalkınma stratejisi öneriyor ve mevcut düzenin değiştirilmesinin gerekliliğini vurguluyor.

"Hayalet Karl Marx" ifadesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. "İktisatta Bir Hayalet: Karl Marx" adlı kitap, Sevinç Orhan, Serhat Koloğlugil ve Altuğ Yalçıntaş tarafından kaleme alınmıştır. 2. "Karl Marx: Selected Writings" adlı kitap ise Güçlü Ateşoğlu tarafından editörlük yapılmıştır.

Kapitalist, kar elde etme amacıyla faaliyet gösteren bir işletmenin veya yatırımcının sahibidir. Kapitalistin yaptığı işler şunlardır: - Fabrikalar, araziler ve diğer üretim araçlarının sahibi ve yönetimini üstlenmek; - Mal ve hizmet üretmek için işçi çalıştırmak; - İş kurmak ve büyütmek için gerekli finansal kaynakları sağlamak; - İnovasyon ve yeni teknolojileri teşvik etmek.

Marx'a göre insan, kapitalist sistemin etkileri nedeniyle yabancılaşır. Yabancılaşmanın temel nedenleri şunlardır: 1. Emek ve Ürün Yabancılaşması: İşçi, kendi emeğinin ürününü kontrol edemez ve ürettiği şeyden yabancılaşır. 2. İş Bölümü ve Makineleşme: Artan iş bölümü ve makineleşme, işçinin yaratıcılığını kısıtlar ve onu bir makinenin parçası haline getirir. 3. Rekabet ve Sosyal Yabancılaşma: Fabrikalar arasındaki rekabet, işçileri birbirine rakip yapar ve aralarındaki dayanışmayı azaltır. 4. İnsanın Türsel Varlığına Yabancılaşma: Çalışma, insan için bir varoluş biçimi olmaktan çıkar ve sadece biyolojik ihtiyaçlarını karşılama aracına dönüşür.

Çağlar Keyder'in "Türkiye'de Devlet ve Sınıflar" kitabı, Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılma döneminden başlayarak Cumhuriyet dönemine kadar Türkiye'nin de içinde bulunduğu çevre ülkelerdeki geri kalmışlık ve kapitalizmle bütünleşme sürecinin sınıf çatışmasına dayanan tarihsel kökenlerini analiz etmektedir. Kitapta ele alınan konular arasında: - Osmanlı devlet ve toplum mirasının Cumhuriyet'in sınıf dengelerine etkisi; - Türkiye devletinin toplumsal yapılanmadaki işlevi; - Burjuvazinin olgunlaşması ve niteliği; - Sürecin dönemleri boyunca yaşanan dinamikler yer almaktadır.

Hard kapitalizm, devletin ekonomiye minimum düzeyde müdahale ettiği ve pazarın tamamen serbest olduğu bir kapitalizm türüdür.

Proletaryanın devrimci diktatörlüğü, Marksizme göre kapitalizmle komünizm arasında uzanan geçiş döneminin siyasal biçimini ifade eder. Bu dönemde proletarya, sınıf olarak iktidarı elinde bulundurur ve dünya sosyalizmine geçildiği durumda adım adım sönümlenerek sınıfsız topluma geçişi sağlar. Lenin'e göre, proletarya diktatörlüğü aynı zamanda işçi sınıfının burjuvaziye karşı siyasal üstünlük kazanması anlamına gelir ve bu süreçte devlet aygıtını ele geçirmek ve onu kendi amaçları için kullanmak zorundadır.

Karl Marx, kapitalizm için çeşitli eleştirilerde bulunmuştur: 1. Kapitalist Üretim Biçimi: Marx'a göre kapitalizm, üretim araçlarına sahip olan sermaye sınıfı ile üretim araçlarına sahip olmayan işçi sınıfı arasındaki bir sınıf çatışması olarak görülür. 2. Sömürü: Kapitalizmi, işçilerin sömürüldüğü bir sistem olarak tanımlar ve artı değer kavramını kullanarak, kapitalistlerin işçilerin emeğinden nasıl kâr ettiğini açıklar. 3. Krizler: Marx, kapitalizmin doğasının krizler üretmek olduğunu ve bu krizlerin sistemin sürdürülebilirliğini sorgulattığını belirtir. 4. Komünizm Önerisi: Kapitalizmin yerine sosyalizmi ve nihayetinde komünizmi önerir, bu sistemde üretimin kâr amacıyla değil, ihtiyaca göre yapılmasını savunur.

Burjuva sınıfının temel özellikleri şunlardır: 1. Ekonomik Güç ve Üretim Araçlarına Sahiplik: Burjuvazi, fabrikalar, topraklar ve madenler gibi üretim araçlarına sahip olup, bu sayede ekonomik bir güç elde eder. 2. Kapitalist Sistemle İlişki: Kapitalist sistemin temel taşı olan burjuvazi, özel mülkiyet, serbest piyasa ekonomisi ve kâr amacı güdülmesi üzerine kurulu bir ekonomik sistemi temsil eder. 3. Sosyal Statü ve Kültürel Değerler: Eğitimli, kültürlü ve kentli bir yaşam tarzını benimserler; tasarruf, çalışkanlık, bireysel başarı ve rekabet gibi değerlere önem verirler. 4. Siyasi Etki ve Güç: Burjuvazi, ekonomik gücünü siyasi etkiye dönüştürme eğilimindedir ve siyasi partiler, lobi faaliyetleri ve medya aracılığıyla siyaset üzerinde önemli bir etkisi vardır. 5. Farklılaşma: Büyük sanayiciler, bankacılar ve finans yöneticileri gibi "büyük burjuvazi"nin yanı sıra, küçük işletme sahipleri ve serbest meslek sahipleri gibi "küçük burjuvazi" de bulunur.

Gözetim kapitalizmi, 2000'li yıllarda Google'da ortaya çıkmıştır.

"Ortak Ol Zengin Ol" kitabı, Burçin Mavituna tarafından yazılmış ve Hürriyet Kitap tarafından yayımlanmıştır. Kitap, 21. yüzyılın insanları olarak karşı karşıya kaldığımız büyük yıkımı ve bu dönemde yaşanan kökten değişimleri ele almaktadır. Ana konular arasında: - Eğitimden iş dünyasına kadar her alanda "olgun bir zihinle" hareket etmenin önemi; - Teknolojik devrimin hayatımıza etkileri ve 80 bin yıllık işletim sistemimizin bu değişime uyumu; - Kapitalist düzen içinde azınlığın sürüm yükseltmesi ve bunun yol açtığı yeni kölelik tehlikesi.

Piyasa düşmanı kapitalizm ifadesi, kapitalizmin piyasa ekonomisi ve rekabet ortamına karşı olduğunu ifade eder. Bu görüşe göre, kapitalizmin temel amacı sınırsız sermaye birikimidir ve bu, yüksek kâr elde ederek sağlanır. Ayrıca, tekelleşmenin kapitalizmin doğal bir sonucu olduğu ve bu durumun devlet tarafından desteklendiği de öne sürülür.

"Küresel Kapitalizmin Geleceği" adlı kitaplar, farklı yazarlar tarafından farklı açılardan ele alınmıştır: 1. "Umutsuzluktan Ölmek ve Kapitalizmin Geleceği" adlı kitap, Anne Case ve Angus Deaton tarafından yazılmıştır. 2. "Finansallaşma, Borç Krizi ve Çöküş" adlı kitap, Ümit Akçay ve Ali Rıza Güngen tarafından yazılmıştır. 3. "Kapitalizmin Geleceği Var mı?" adlı kitap ise Immanuel Wallerstein, Randall Collins, Michael Mann, Georgi Derluguian ve Craig Calhoun tarafından yazılmıştır.

Demokratik kapitalizmin krizi, demokrasi ve piyasa ekonomisinin arasındaki uyumun bozulması olarak tanımlanır. Bu krizin temel nedenleri şunlardır: 1. Ekonomik büyümenin yavaşlaması ve gelir eşitsizliğinin artması. 2. Elitlerin halkın çıkarlarına kayıtsız kalması algısı. 3. Finansal krizler ve siyasi tepkiler. Martin Wolf gibi ekonomistler, bu krizin üstesinden gelmek için ekonomik büyümeyi canlandırma, gelir eşitsizliğini azaltma ve siyasi sistemdeki güveni yeniden inşa etme gibi politikalar önermektedir.