SosyalSınıflar

Feodal bey (senyör veya lord), feodal sistemde toprak sahibi olan ve bu toprakları işleten köylülerden vergi ve hizmet alarak yönetimi sürdüren kişidir. Serf, feodal beylerin toprağında çalışan ve kendilerine tahsis edilen toprakları işleyen köylülerdir. Feodal sistem, Orta Çağ Avrupa’sında yaklaşık 9. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar sürmüş ve toprak mülkiyeti ile kişisel sadakat üzerine kurulu bir sosyal, ekonomik ve politik düzen olarak tanımlanmıştır.

Burjuva, köylü, işçi veya soylu sınıfına dahil olmayıp, sosyal statüsünü ve gücünü eğitiminden, işveren konumundan veya zenginliğinden alan kentli kişidir. Burjuva olarak sayılabilecek bazı gruplar: Fabrikatör ve tüccarlar. Küçük burjuvazi, küçük esnafı ve yarı özerk köylüleri temsil eder. Büyük toprak sahipleri ve büyük tüccarlar. Endüstri şirketlerinin ve mali kurumların yöneticileri. Burjuvazi, homojen bir kitle değildir ve farklı fraksiyonlara ayrılır.

Lümpen sınıfı, Marksçılık akımına göre toplumsal sınıf bilinci olmayan ve içinde bulunduğu toplumun kültürüne yabancı düşen kişilerden oluşur. Lümpen sınıfının bazı özellikleri: İşçi sınıfının bir bölümü. Tüketim alışkanlıklarının esiri. Duruş ve tavır eksikliği. Burjuvaya bağımlılık. Lümpen sınıfı, devrim karşıtı bir güç olarak görülür.

Burjuvazi ve aristokrasi arasındaki temel farklar şunlardır: Köken ve Statü: Aristokrasi, soy bağı ile gelen, genellikle toprak ve mülk sahibi, taşrada yaşayan bir sınıftır. Burjuvazi, kentlerde yaşayan, zenginlikleri ve sosyal statüleri eğitim, işveren konumları ve sermayelerine dayanan bir sınıftır. Gelir ve Zenginlik: Aristokratlar, genellikle miras yoluyla zenginliğini devam ettiren toprak sahipleri veya soylu ailelerden gelir. Burjuvalar, ticaret ve sanayi gibi ekonomik faaliyetlerle kazanç elde eder. Toplumsal ve Politik Rol: Aristokrasi, kültür, sanat ve bilimin ilerlemesine destek olur; toplumda geleneksel kurumları sürdürme eğilimindedir. Burjuvazi, sanayinin ve ticaretin gelişmesine ön ayak olur, ekonomik, sosyal ve siyasal politikaların yönlendirilmesinde etkin rol oynar.

Burjuvazi ve kapitalist aynı şey değildir. Burjuvazi, köylü, işçi ya da soylu sınıfına dahil olmayıp, sosyal statüsünü ve gücünü, eğitiminden, işveren konumundan ve zenginliğinden alan kentli kişileri ifade eder. Kapitalist ise, kapitalist sistemde üretim araçlarına sahip olup, emekçilerin artı-değerine el koyan sınıfı tanımlar. Dolayısıyla, burjuvazi kapitalist sistemin bir parçası olabilir, ancak her kapitalist burjuva değildir.

Burjuva ve proleter arasındaki temel fark, toplumsal ve ekonomik rolleridir: Burjuva (Burjuvazi): Üretim araçlarını elinde tutan, zengin ve genellikle asil sınıftan oluşan toplumsal gruptur. Proleter (Proletarya): Emek gücünü satarak geçinen, genellikle yoksul ve işçi sınıfını oluşturan gruptur. Karl Marx'ın teorisine göre, tarih boyunca toplumlar, ezen ve ezilen sınıfların çatışması üzerine kuruludur ve bu çatışma, burjuva ile proleter arasında da görülmektedir.

Élite dizisinin konusu şu şekilde özetlenebilir: San Esteban'da okuyan Samuel, Nadia ve Christian; okullarının yıkılmasının ardından Las Encinas isimli özel bir liseye kaydolur ve burada burslu olarak okumaya başlar. Özellikle okul birincisine sunulan imkanlar nedeniyle Nadia ve Las Encinas'ın gözde öğrencisi Lu arasında büyük bir çekişme başlar. Yaşanan tüm bu çatışmalar diğer öğrencileri de içine alıp trajik bir noktaya varınca bir öğrenci hayatını kaybeder. Élite, 2018'de yayınlanmaya başlayan ve 2024 yılında yayınlanan sezonuyla final yapan 8 sezonluk bir gençlik drama dizisidir.

Osmanlı döneminde Divân-ı Hümâyun'a bağlı yedi çeşit büro (kalem) bulunmaktaydı. Bu bürolar: Aslî kalemler: Beylikçi, Tahvil, Ruûs ve Âmedî kalemleri. Bağlı kalemler: Teşrifat kalemi, vak‘anüvislik ve Divân-ı Hümâyun tercümanları. Ayrıca, Osmanlı merkez teşkilatında sadaret kethüdası, reisülküttab ve çavuşbaşı gibi sadrazamın alt büroları da bulunmaktaydı. Dolayısıyla, toplam dokuz çeşit büro bulunmaktadır.

Küçük ve büyük burjuvazi arasındaki temel farklar şunlardır: Servet ve Konum: Büyük burjuvazi, yüksek servete ve yargı ile finans alanında yüksek pozisyonlara sahiptir. Toplumsal Statü: Büyük burjuvazi, toplumun seçkin sınıfına dahilken, küçük burjuvazi daha alt tabakalarda yer alır. Etki ve Güç: Büyük burjuvazi, ekonomik ve sosyal politikaların yönlendirilmesinde daha etkin rol oynar. Bu ayrım, mali durum ve mesleğin icrasına da bağlıdır.

Martin Eden, Jack London tarafından yazılan ve bireyin kendini geliştirme çabasını, toplumsal sınıf mücadelesini ve bireysel mutluluğun anlamını sorgulayan bir romandır. Romanın bazı temaları: Bireyselcilik ve sosyalizm çatışması. Sosyal sınıf farkı. Başarı ve mutluluğun anlamı. Roman, aynı zamanda yazarın kendi hayatından izler taşır ve otobiyografik bir nitelik taşır.

Amarna'da yaşayanlar arasında şunlar yer alır: Kraliyet ailesi. Bürokratlar. Zengin seçkinler. Çiftçiler. Amarna, Akhenaton (MÖ 1353-1336) döneminde Mısır'ın başkenti olarak kullanılmıştır.

Hayır, ayan ve eşraf aynı şey değildir. Ayan, Osmanlı İmparatorluğu'nda genellikle büyük toprak sahipleri veya devlete hizmet eden bürokratlar olup, yerel yönetimlerde etkili olan kişilerdir. Eşraf, ayan olabilmek için mücadele edebilir ve küçük devlet görevleri elde etmeye çalışabilir.

Martin Eden filmi, Jack London'ın aynı adlı romanından uyarlanmış bir tarihi romantik drama filmidir. Filmde anlatılan temel hikaye: Okuma yazma bilmeyen bir denizci olan Martin Eden'in, savaş sonrası İtalya'da yazar olarak kendini kanıtlama yolculuğu. Martin'in Elena’ya olan aşkı, ulaşmak istediği sosyal statünün de sembolü olur.

Osmanlı'da ulema sınıfı, din alanında eğitim veren kişilerden oluşur. Ulema sınıfına dahil olan bazı gruplar: Erkek eğitmenler. Kadın eğitmenler. Şeyhülislam, müftü ve kadılar. Müderrisler ve mülazımlar. Vakıf mütevellileri, nazırlar, cüz okuyucular, imam ve hatipler, müezzinler, vaizler, seyyid ve şerifler, şeyh ve dervişler. Ulema sınıfı, 18. yüzyıldan sonra yenilikçi anlayışa düşman bir tavır sergilemeye başlaması nedeniyle gerici bir sınıf olarak görülmeye başlanmıştır.

Köylüler, toprağı işleyen küçük çiftçiler ile tarımsal işçiler ve rençberlerden oluşan sosyal sınıftır. Köylü sınıfı kavramı ilk önce Avrupa tarihinde, küçük ölçekli ziraatle uğraşan kimseleri tanımlamak amacıyla ortaya çıkmıştır.

Ayan ve eşraf, Osmanlı Devleti'nde kentlerde ve kasabalarda devlet yönetimi ile toplum arasındaki ilişkileri düzenleyen kişiler anlamına gelir. Ayan, Arapça "göz" anlamına gelen "ayn" kelimesinin çoğul eki almış halidir. Eşraf, bir memleketin, bir şehrin ileri gelenleri, seçkinleri, toplumun gözünde öne çıkan, otoriter insanları tanımlar. Ayanlar, 18. yüzyıldan itibaren güç kazanmaya başlayan, belirli bölgelerdeki vergi veya asker toplama gibi işlerden sorumlu olan yerel yöneticilerdir. Ayan ve eşraf zümresinin devlet içerisinde güç kazanmasının bazı nedenleri: tımar sisteminin bozulması; Celali isyanları ve eşkıyalık olaylarının taşrada düzeni bozması; uzun savaşlar; merkezî hazinenin nakit paraya olan ihtiyacının artması. Ayan ve eşraf zümresi, 19. yüzyılın başlarında gücünü kaybetmiş, Tanzimat sonrasında oluşturulan vilayet, liva ve kaza idare meclislerinde görev almıştır.

1978 yapımı Derbeder filmi, ağanın kızıyla ırgat oğlunun imkansız aşkını anlatıyor. Aynı köyde büyüyen Ferdi (Ferdi Tayfur) ve İpek (Canan Perver), birbirlerine çocukluktan beri aşıktır. Sonunda Ferdi de şehre gitmeye karar verir ve Abbas beyden iş ister. Ferdi’nin babası Mahmut (Hüseyin Peyda), şehre gelerek Abbas beyden kızını ister. Fakat İpek, kendisine söylenen bir yalana inanarak Ferdi’nin asker arkadaşı Tarık (Enis Fosforoğlu) ile evlenir. Derbeder, hayatı boyunca birçok engelle karşılaşan bir adamın öyküsünü anlatırken toplumsal baskılar ve imkansız aşklar üzerinden gelişen bir hikâyeye odaklanır.

Mezopotamya'da hukukun sert olmasının birkaç nedeni vardır: Tarım ve mülkiyetin önemi: Mezopotamya'da hukuk, tarımın ve mülkiyetin korunması üzerine kuruluydu. Toplumsal düzen ve adalet: Hukuk, toplumsal düzeni sağlamak ve adaleti tesis etmek amacıyla sert cezalar içeriyordu. Dini temeller: Mezopotamya kanunları, dini temellere dayanıyordu ve "kısasa kısas" ilkesi yaygın olarak uygulanıyordu. Kralların otoritesi: Krallar, yönetme ve kanun çıkarma yetkisini tanrılardan aldıklarını iddia ediyorlardı. Bunların yanı sıra, Babil Kralı Hammurabi'nin yasalarında, önceki kanunların en geniş şekilde derlenmesi ve sert yaptırımların getirilmesi de hukukun sertliğinde etkili olmuştur.

Squid Game'de kare, üçgen ve yuvarlak sembollerinin olmasının nedeni, dizideki hiyerarşiyi ve sosyal eleştiriyi görselleştirmektir. Üçgen. Kare. Yuvarlak. Bu semboller, dizinin kapitalizm ve sınıf eşitsizliği eleştirisini destekler.

CEO ve fakir kız temalı filmlerden bazıları şunlardır: Rich in Love (2020). Aşk Hikayemiz (1986). Fate's Paradox: The Billionaire's Love. Aşkın İlk Görüşte (2017). Ayrıca, Pretty Woman (1990) filmi de bu temaya örnek olarak verilebilir. Film önerileri kişisel zevklere göre değişebilir.