Felsefe

Evet, İbn-i Sina cevher ve suret ayrımını yapar. İbn-i Sina'ya göre suret, bir şeyin özünü oluşturan ve ona kimliğini kazandıran ilkedir. Bu ayrım, İbn-i Sina'nın varlık ve mahiyet analizlerinin temelini oluşturur ve varlıkların meydana gelmesinde suretin zorunlu bir neden olduğunu vurgular.

Şiar kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Duyuş, düşünüş ve inanıştaki ayırıcı özellik, belgi. 2. Ülkü, düstur.

Realist kelimesi, durumları gerçekten oldukları gibi kabul eden ve bunlarla ilgilenen, idealist veya hayalperest olmayan kişi anlamına gelir. Ayrıca, realist terimi şu alanlarda da kullanılır: - Sanat ve edebiyat: Gerçek hayatı ve gündelik yaşamı resmeden, idealleştirilmiş veya romantik yorumlardan kaçınan yaklaşım. - Felsefe: Varlığın insan algısından bağımsız olarak var olduğunu savunan düşünce. - Uluslararası ilişkiler: Güç politikaları ve ulusal çıkarlar üzerine odaklanan, pragmatik bir bakış açısı.

Tinin Görüngübilimi, Georg Wilhelm Friedrich Hegel tarafından yazılmış, insan düşüncesi ve tarihinin gelişimini ele alan bir eserdir. Kitapta anlatılan ana konular: - Bilinç ve gerçeklik ilişkisi: Bilgi ve gerçeklik arasındaki etkileşimin, bilincin tanımlamasıyla nasıl şekillendiği. - Farklı bilinç biçimleri: Duyusal kesinlikten başlayarak, özbilince dönüşen bilinç türleri ve bu bilinçlerin nesnel karşılıkları. - Tarihsel, bilgikuramsal, ruhbilimsel ve estetik konular: Din, hukuk, mantık gibi alanların felsefi açıdan incelenmesi. Hegel'e göre, bu eser, felsefeye bir giriş olarak, derin düşüncenin sınırlarını yıkmayı ve kurgusal düşünceye ulaşmayı amaçlar.

10. sınıf felsefe kitapları için bazı yayınevleri: Palme Yayınevi: Palme 10. Sınıf Felsefe Konu Anlatımlı. Tonguç Akademi: Tonguç 10. Sınıf Yazılı Denemeleri ve 10. Sınıf Dinamo Tarih Soru Bankası. Nitelik Yayınları: 10. Sınıf Felsefe Konu Anlatımlı ve Soru Bankası. Eğitim Vadisi Yayınları: 10. Sınıf Felsefe Modüler Soru Bankası. Pano Yayınları: Pano 10. Sınıf Felsefe Soru Bankası ve Özet. Ayrıca, Esen, Bilgi Sarmal, Yazıt gibi yayınevlerinin de 10. sınıf felsefe kitapları bulunmaktadır.

Mahiyet ve hüviyet kavramları aynı şey değildir. Mahiyet, bir şeyin ne olduğunu belirleyen asıl unsur, nitelik anlamına gelir. Hüviyet ise, dış dünyada mevcut olan ve bir nesnenin ya da şahsın onu diğerlerinden ayıran özellikleri anlamına gelir.

Bahtiyar Vahapzade'nin en ünlü sözlerinden biri "Korkuyorum Dünya'da bir zaman gele, insanlar yaşaya, insanlık öle" şeklindedir.

Refleksiyonel olmak, felsefede düşüncenin kendine (kendini konu edinmesi) veya başka bir düşünceye yönelmesi anlamına gelir. Bu, elde edilen bilginin tekrar düşünülmesi, eleştirilmesi ve değerlendirilmeye tabi tutulması sürecidir.

Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk) sanat akımı, 19. yüzyılda ortaya çıkan ve insanın varoluşunu anlamlandırmayı amaçlayan felsefi bir akımdır. Egzistansiyalist sanat şu özelliklerle karakterize edilir: - Bireysellik: Birey, geleceğini ve değerlerini kendisi belirler. - Evrensel ahlak yokluğu: Önemli olan, bireysel gerçektir. - Yabancılaşma ve umutsuzluk: Sanat, insanın dünyadaki güvensizlik ve umutsuzluk durumunu yansıtır. Temsilcileri arasında Jean Paul Sartre, Albert Camus, Andre Gide ve Franz Kafka gibi isimler bulunur.

Tümellerin var olup olmadığı sorunu, Platon ve Aristoteles'in felsefelerinde ortaya atılmış ve bu tartışma daha sonra Ortaçağ filozofları arasında da devam etmiştir. Ortaçağ'da bu konuda tartışan filozoflar iki ana gruba ayrılır: 1. Gerçekçiler (Realistler): Tümellerin, tikellerden bağımsız olarak var olduğunu ve onların dışında veya üstünde bulunduğunu savunurlar. 2. Adcılar (Nominalistler): Tümellerin var olduğunu, ancak sadece isimden ibaret olduğunu ve tikellerin içinde yer aldığını öne sürerler. Ayrıca, Ockhamlı William gibi düşünürler de tümellerin varlığını reddederek, sadece tikellerin gerçek olduğunu savunmuşlardır.

Aporetik yöntem, bir düşünce veya tartışmanın, ortaya çıkan bir problem veya güçlükten dolayı sonuca varamaması durumunu ifade eder. Bu terim, farklı bağlamlarda kullanılabilir: Antik Yunan felsefesi: Pironcuların, yani antik Yunan kuşkucularının, her görüş veya öğretiyi destekleyen, doğrulayan ve yanlışlayan eşdeğerde kanıtlar bulmaları sonucu içine düştükleri kararsızlık ve ne yapacaklarını bilmeme durumunu ifade eder. Platon'un gençlik dönemi diyalogları: Platon'un Sokratesçi felsefenin etkisi altında yazdığı, çeşitli tanım denemelerinin ardından somut bir sonuca ulaşılamayan diyaloglara verilen addır. Yazın kuramı: Kendi kendisiyle çelişen veya kendi kendinin altını oyan metinleri nitelemek için kullanılır. Aporetik yöntem, aynı zamanda, çelişkili nedenler veya tartışmalar nedeniyle karar verememe veya seçim yapamama durumunu da ifade edebilir.

Montaigne, çeşitli konularda farklı görüşler öne sürmüştür: 1. Felsefe: Montaigne, felsefenin sadece kuru bir bilgi yığını olmaması gerektiğini, aynı zamanda mutluluk ve huzur kaynağı olması gerektiğini savunur. 2. Liderlik: Montaigne'in liderlik üzerine düşünceleri arasında alçakgönüllülük, kendini tanıma, hoşgörü, şüphecilik, adalet ve eşitlik gibi ilkeler yer alır. 3. Kuşkuculuk: Montaigne, klasik kuşkuculuğu izleyerek, kesin kararlardan kaçınmayı ve sürekli bir araştırma tutumu içinde olmayı önerir. 4. İnsan Doğası: Montaigne, insanın doğası hakkında mutlak bir bilgiye sahip olmanın mümkün olmadığını ve insanın kendini tanımasının önemli olduğunu savunur.

Egzistansiyalist (varoluşçu) filozoflar arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Søren Kierkegaard: Varoluşçuluğun ilk temsilcisi olarak kabul edilir. 2. Friedrich Nietzsche: Varoluşçu düşünceleri ile tanınır. 3. Martin Heidegger: Varoluşun anlamını araştıran önemli bir filozoftur. 4. Jean-Paul Sartre: Varoluşçu felsefenin en büyük temsilcilerinden biridir. 5. Albert Camus: Felsefi ve edebi eserlerinde varoluşçu temaları işlemiştir. 6. Karl Jaspers: Varoluşçu felsefe ve teoloji alanında çalışmalar yapmıştır. 7. Gabriel Marcel: Varoluşçu düşüncenin önemli isimlerinden biridir.

Somut, beş duyu organı ile algılanabilen, elle tutulup gözle görülebilen kavramları ifade eder. Somut kavramlara örnek olarak masa, sandalye, su, taş, toprak, hava, defter, kâğıt, kalem, silgi, bilgisayar gibi nesneler verilebilir.

Hay ve Absal, İbn Tufeyl'in "Hay bin Yakzan" adlı eserinde yer alan iki önemli karakterdir. Hay, ıssız bir adada hiçbir sosyo-kültürel etkileşim içinde bulunmadan yaşayan, sadece aklı ve iradesiyle hayatı tanıyan ve felsefî bir yaklaşım kazanan bir insandır. Absal, Hay'ın karşılaştığı ilk insandır ve dini eğitim almış, dinin deruni anlamları üzerinde düşünmüş bir sûfîdir.

Bilginin sınırları ve aklın ideaları farklı felsefi yaklaşımlara göre farklı şekillerde tanımlanır: 1. Bilginin Sınırları: - Realizm: Bilginin sınırlarını insanın zihniyle sınırlı görmez, dış dünyada zihinden bağımsız nesnelerin var olduğunu kabul eder. - İdealizm: Bilginin sınırlarını insanın zihinsel donanımına uygun düşenlerle sınırlar, dış dünyanın var oluşunu öznenin algısına bağlar. - Kant: Bilginin hem duyusal deneyimlere hem de zihnin doğuştan sahip olduğu kategorilere dayandığını, ancak bazı şeylerin (örneğin, Tanrı, ruh) bilinemeyeceğini savunur. 2. Aklın İdeaları: - Rasyonalizm: Aklın, doğuştan gelen bilgilerle kesin doğrulara ulaşabileceğini ve matematiksel ile mantıksal bilgilerin aklın ideaları olduğunu savunur. - Empirizm: Bilginin duyumlar ve deneyimlerle elde edildiğini, aklın ise bu deneyimlerin işlenmesinde rol oynadığını ileri sürer.

Akil insan, belirli bir alanda tecrübesi, bilgisi veya yaşı itibariyle sözü dinlenen, otorite durumunda olan, yaklaşım ve çözüm önerilerine değer verilen kişidir. Bu terim, özellikle 2013 yılında Türkiye'de çözüm süreci kapsamında, halkın algısını etkilemeye çalışarak tarafların uzlaşmasına ve iletişim kurmasına yardımcı olması beklenen kişiler için kullanılmıştır. Akil insan kelimesinin doğru yazımı, "âkıl" değil, "âkıl"dır.

Epiktetos'un felsefesi, Stoacılık geleneği içinde yer alır ve ahlaki konulara odaklanmıştır. Temel ilkeleri şunlardır: 1. İradenin Önemi: İnsan, iradeden bağımsız olan iyi ya da kötü hiçbir şey bulunmadığını öğrenmeli ve olayları yönlendirmeye çalışmamalı, sadece anlamaya çalışmalıdır. 2. Doğaya Uygun Yaşam: İnsan, doğanın akışına ve Tanrı'nın iradesine uygun olarak yaşamalıdır. 3. Özgürlük: Epiktetos'a göre özgürlük, dış dünyanın baskısına rağmen aklın iç tutarlılığını ve barışını korumaktır. 4. Arzuların Kontrolü: Kişi, arzularını ve kaçınmalarını kontrol etmeli, başkalarının elinde olan şeylere bağlanmamalıdır. Epiktetos, felsefesini yazılı eserlerde değil, öğrencisi Arrianus'un derlediği kitaplarda aktarmıştır.

"US" kısaltması iki farklı anlama gelebilir: 1. United States (Amerika Birleşik Devletleri). 2. Akıl (Felsefe terimi).

Bilgi, bir şeyi öğrenme, araştırma veya gözlem yoluyla elde edilen gerçek, malumat ve vukuf anlamına gelir. Farklı bilgi türleri şunlardır: - Gündelik bilgi: Günlük yaşamda sıkça kullanılan ve tecrübelerle ortaya çıkan bilgi türüdür. - Teknik bilgi: Günlük yaşamı kolaylaştırmak için araç ve gereçlerle ilgili olan bilgilerdir. - Sanat bilgisi: Sanatla ilgili nesnelerin veya olayların farklı duygu ve düşünce yardımıyla ortaya çıkmasıdır. - Dini bilgi: Allah'ın vahiy yoluyla insanlara gönderdiği emir ve yasakları ifade eden bilgidir. - Bilimsel bilgi: Aklın kullanımı ve bilimsel yöntemlerle oluşturulan bilgi türüdür. - Felsefi bilgi: Temele yerleşmiş, ön yargısız ve güvenli olan bilgi türüdür.