Farabi

El-Medinetü'l-Fâzıla (İdeal Devlet ya da Fazilet Şehri), Farabi'nin ideal devleti çözümlediği ütopik kitabıdır. Kitapta bir yöneticinin erdemleri de sayılmıştır: organları tam olmalıdır; anlayışlı olmalıdır; belleği güçlü olmalıdır; akıllı ve ince görüşlü olmalıdır; güzel konuşmalıdır; öğrenmeye gönüllü olmalıdır; yiyeceğe-içeceğe ve eğlenceye tutkun olmamalıdır; doğruluğu sevmeli, yalancılıktan kaçınmalıdır; nefsini yüksek tutmalı ve kendisinden kuşkulandıracak şeylerden çekinmelidir; dindar olmalı ve dünyevi kaygılarda gözü bulunmamalıdır; adaletli olmalı ve kötülük yapmaktan çekinmelidir; işinde arzulu olmalıdır. Farabi, bu eserinde sadece siyaseti değil, aynı zamanda ahlakı, eğitimi ve hatta metafiziği bir araya getirerek kusursuz bir devlet düzeni tasvir eder.

Aristoteles ve Farabi'nin devlet anlayışları şu şekilde özetlenebilir: Aristoteles: İdeal devleti, orta sınıf yaşam biçimine sahip herkesin eşit haklara sahip olduğu bir yapı olarak tanımlar. İyi yönetim biçimleri olarak monarşi, aristokrasi ve cumhuriyeti görür, ancak bu yönetimlerin zamanla yozlaşarak kötü yönetimlere dönüşebileceğini belirtir. Devletin, halkın doğal yatkınlığını eğitimle geliştirmesi gerektiğini savunur. Farabi: İdeal devletinde, yönetimin ve yönetilenin Allah'a olan bağlılığına önem verir. Devleti, erdemli şehir ve erdemli olmayan şehirler olarak sınıflandırır; erdemli şehrin alim ve erdemli kişilerin bulunduğu, toplum üyelerinin birbirine yardım ettiği bir yapı olduğunu belirtir. Devletin işleyişinin, insan bedeninin işleyişine benzemesi gerektiğini, her organın kendi işini yapması gibi devlet kurumlarında da kuvvetler ayrılığı ilkesinin geçerli olduğunu savunur.

Filozof hükümdar olarak değerlendirilen düşünür, Farabi'dir.

Ekmel Varlık delili, İslam filozofu Farabi'ye aittir.

Farabi'ye göre erdemli şehir, sakinlerinin mutlak hak ve hakikatin bilgisine sahip olduğu ve sadece dünyada ve ahirette saadete erişmek maksadıyla yardımlaştıkları şehirdir. Bu şehirde bulunması gereken bazı erdemler şunlardır: - Yöneticilerin erdemleri: Akıllı, ince görüşlü, dindar, adaletli, yalandan kaçınan kişiler olmalıdır. - Toplumun özellikleri: Bilgi bakımından yükselmiş, iyiyi, doğruyu ve güzeli gerçekleştirerek insanların mutluluğunu sağlamış olmalıdır. Farabi, erdemli şehrin mukabilini ise cahil şehir, fasık şehir, bozulmuş şehir ve şaşkın şehir olarak adlandırır.

Aristoteles ve Fârâbî'ye göre ahlakın kaynağı akıldır. Bu konuda her iki filozofun görüşleri şu şekilde özetlenebilir: Aristoteles. Fârâbî. Aristoteles ve Fârâbî, ayrıca ahlaki önermelerin kaynağı olarak siyasi ve dini otoriteye de yer verirler.

Evet, Farabi "kendi menfaati uğruna her şeyi yok sayan insanların eninde sonunda varacağı yer hüsrandır" der.

Farabi ahlak felsefesinde iyiliğe yönelme yaklaşımını benimsemiştir. Temel görüşleri şunlardır: - İnsan, önce kendini, sonra alemi araştırarak mutluluğu aramalıdır. - İyi davranışlar, ölçülü yani itidalli olan davranışlardır. - İnsan, bedenî zevklerden ziyade düşünce zevklerine eğilim duymalıdır. - Erdemli davrananların ruhu öldükten sonra sonsuz olarak yaşar. - Ahlak, insanın toplumsal bir varlık olması nedeniyle toplumlar için vazgeçilmez bir mutluluk kaynağıdır.

Ekmel varlık delilini ilk kullanan filozof, İslam düşüncesinde Farabi'dir.

Ekmel ve kusursuz varlık delili, İslam düşüncesinde ilk olarak Farabi tarafından kullanılmıştır.

Farabi, felsefe, mantık, psikoloji, musiki, matematik ve tıp alanlarında çalışmalar yapmış ünlü Türk filozoftur.

Kanun müzik aletinin kim tarafından bulunduğu kesin olarak bilinmemektedir. Rivayetlere göre, kanun çalgısını ünlü bilgin Farabi'nin telli çalgılardan yola çıkarak ortaya çıkardığı söylenmektedir. Ayrıca, kanunun antik çağda Mısır ve Sümerler tarafından da kullanıldığı tarihi belgelerle kanıtlanmıştır.

Ali Kuzu'nun "Farabi" kitabı, İslam dünyasının en büyük felsefecilerinden biri olan Farabi'nin hayatını ve düşüncelerini ele almaktadır. Kitapta, Farabi'nin Türkistan'ın Farab şehrinde doğuşu, ilköğrenimini memleketinde yapması, İran'da Farsça, Bağdat'ta Arapça öğrenmesi ve daha sonra Latin ile Yunan dillerini kavraması anlatılmaktadır. Ali Kuzu, kitabında Farabi'nin siyaset felsefesini Aristo ve Platon gibi düşünürlerinkiyle karşılaştırarak açıklarken, anlatımında eski Türkçe sözcüklerin günümüz anlamlarını da aktarmaktadır.

Farabi'nin ilim tasnifine göre, beş ana bölüm bulunmaktadır: 1. Mantık: Organon'un kapsamında yer alan sekiz kitaptan oluşur. 2. Matematik: Aritmetik, geometri, optik, astronomi, müzik, mekanik ve teknik bölümlerinden oluşur. 3. Fizik ve Metafizik: Fizik, sema ve âlem, kevn ve fesad, meteoroloji, madenler, bitkiler ve hayvanları içerir. 4. Medenî İlimler: Ahlâk, siyaset, fıkıh ve kelâm konularını kapsar. 5. Varlık Düşüncesi: Ontoloji ve ilkelerin incelenmesi gibi konuları içerir.

Farabi'nin mantık, siyaset, eğitim, müzik ve tıp gibi çeşitli alanlarda çalışma yapması, onun eklektik felsefi görüşünü yansıtır. Bu eklektizm, temelde Aristoculuğa dayanır ve Farabi, Aristo ile Platon'un düşüncelerini birleştirmeye çalışmıştır.

"Medinetü'l-Fazıla" adlı eser, İslam felsefesinin kurucu filozofu Farabi'ye aittir.

Farabi'nin varlık anlayışı iki ana kategoriye ayrılır: zorunlu ve mümkün varlıklar. 1. Zorunlu Varlık: Bu, Tanrı'dır ve varlığı maddeden bağımsızdır, başkasına muhtaç değildir, her şeyin ilk nedenidir. 2. Mümkün Varlıklar: Bunlar, maddedir ve Tanrı'dan sudur ederek meydana gelir. Farabi'ye göre, Tanrı'nın bilgisi aynı zamanda onun yaratması demektir ve evren, sürekli hareket eden bir dönme dolap şeklinde tasavvur edilir.

“Önce doğruyu bilmek gerekir, doğru bilinirse yanlış da bilinir ama önce yanlış bilinirse doğruya ulaşılamaz” sözü Farabi'ye aittir.

Farabi ve Erasmus değişim programlarının farkları şunlardır: 1. Kapsam: Erasmus, Avrupa Birliği ülkelerindeki yükseköğretim kurumları arasında öğrenci ve akademisyen değişimini öngörürken, Farabi sadece Türkiye içindeki üniversiteler arasında hareketliliği destekler. 2. Coğrafya: Erasmus uluslararası bir perspektif sunarken, Mevlana programı Türkiye ile Avrupa dışındaki ülkeler arasında hareketliliği hedefler. 3. Dil Yeterliliği: Farabi programında dil yeterliliği şartı yokken, Erasmus için genellikle dil sınavı gereklidir. 4. Burs ve Destekler: Farabi programına katılan öğrencilere karşılıksız burs, öğretim üyelerine de ek ders ödemesi yapılırken, Erasmus programı öğrencilere hibe desteği sağlar.

Farabi, ahlâkın kaynağı olarak akılı kabul eder. Ona göre insan, aklı sayesinde iyi ve kötünün bilgisine ulaşabilir ve ahlaki önermeleri oluşturabilir.