Erime

Evet, hal değişiminde tanecikler arası boşluk artar. Erime. Buharlaşma. Süblimleşme.

Erime ısısı, yani bir maddenin katı halden sıvı hale geçmesi için gereken ısı miktarı, maddenin cinsine ve sıcaklığa bağlıdır. Erime ısısının bağlı olduğu diğer faktörler: Basınç: Birçok saf madde için, katı haldeyken maddeye uygulanan basınç arttığında erime sıcaklığı artar. Maddenin saflığı: Saf olmayan maddelerin erime ve donma noktaları farklıdır.

Buzdolabından çıkan su, sıvı hâline dönüşür. Bu durum, maddenin hâl değişimlerinden biri olan erime olayına örnektir.

Atmosferik koşullarda ateşte erimeyen bazı maddeler: Tahıllar; Odun; Kumaş; Şeker. Ayrıca, 24 ayar saf altın da yüksek erime noktasına sahip olduğu için ateşte erimez.

Tereyağının erirken dağılmasının birkaç nedeni olabilir: Yüksek su içeriği: Tereyağı, doğal olarak su içerir ve bu su miktarı yüksek olduğunda, tereyağı pişirme sırasında dağılabilir veya yüksek sıcaklıklarda eriyebilir. Yanlış saklama koşulları: Tereyağı buzdolabında saklanmalı ve sıcaklığı ortalama 4 ila 6 derece arasında olmalıdır. Yanlış saklama, tereyağının dağılmasına yol açabilir. Bitkisel yağ veya katkı maddeleri: Tereyağına eklenen bitkisel yağ veya patates nişastası gibi katkı maddeleri, tereyağının daha düşük sıcaklıklarda erimesine ve yapısının dağılmasına neden olabilir. Tereyağının gerçek olup olmadığını anlamak için, sıcak su testi gibi yöntemler kullanılabilir; gerçek tereyağı, sıcak suda tek parçada erir.

Sabit basınç ve sabit sıcaklıkta erime noktasına ne olacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, erime noktası hakkında şu bilgiler değerlendirilebilir: Erime noktası, bir maddenin katı halden sıvı hale dönüşmeye başladığı sıcaklıktır. Sabit atmosfer basıncı altında her maddenin erime sıcaklığı farklıdır ve bu, maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Erime noktası, basınç ve maddenin saflığı gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Saf olmayan maddelerin erime noktası, saf maddenin erime noktasından daha düşük olur.

Demirin erime sırasında hacminin artmasının nedeni, katı halden sıvı hale geçerken moleküllerin birbirlerinden uzaklaşmasıdır. Erime sırasında, ısıtılan katıların molekülleri hızlanır ve kinetik enerjileri artar.

Pamuk, yüksek sıcaklıklara maruz kaldığında erir. Isı etkisi: Pamuk, 150 °C’nin üstündeki sıcaklıklarda bozunmaya başlar ve 170 °C'de kısa zamanda kavrulur. Nem etkisi: %100 reaktif nemde, pamuklu materyal %25–27 su absorplar ve bu durum erimeye yol açabilir. Ayrıca, pamuk şekeri gibi yüksek şeker içeren pamuk ürünleri, ağız sıcaklığı veya çevresel nem nedeniyle eriyebilir.

Güneş ışınları, karın erimesine neden olur. Bu durum, şu şekilde gerçekleşir: Güneş ışınları karın yüzeyine vurduğunda, hava sıcaklıkları 0 derecenin üzerindeyse kar erir. Eriyen kar, su buharına dönüşerek atmosferde yoğunlaşır. Yeniden soğuma başlar. Hava sıcaklıkları 0 derece altında ise kar erimez ve güneşin açması fazla bir etki yaratmaz.

Mum eridiğinde fiziksel bir değişim meydana gelir. Bu süreçte: Maddenin sadece şekli, görünümü veya rengi değişir, ancak kimliği değişmez. Mum, katı halden sıvı hale geçer. Eriyen mum tekrar eski haline getirilebilir. Mumun yanması ise kimyasal bir değişimdir.

Mumlar suda erimez çünkü mumlar genellikle parafin, balmumu veya diğer yağ bazlı maddelerden yapılır ve bu maddeler su ile etkileşime girmediği için erimez. Ancak, suyun sıcaklığına bağlı olarak, mumun yapıldığı madde belirli bir derecede yumuşayabilir veya yapısal değişiklikler gösterebilir. Mumlar suya maruz kaldığında, özellikle de suyun sıcaklığı düşükse, mumun yapısı bozulmaz.

Erimenin kimyasal değişim olduğunu anlamak için, maddenin kimyasal yapısında bir değişim olup olmadığına bakmak gerekir. Erime sırasında maddenin kimyasal yapısı değişmez, sadece fiziksel hali (katıdan sıvıya) değişir. Kimyasal değişim, maddenin iç yapısında meydana gelen ve yeni maddeler oluşturan değişimdir. Bu nedenle, erimenin kimyasal değişim olduğunu söylemek doğru değildir; erime fiziksel bir değişimdir.

Katı maddenin ısı etkisiyle sıvı hale geçmesine erime denir. Erime sırasında maddenin sıcaklığı sabit kalır ve bu sıcaklığa erime sıcaklığı (erime noktası) denir. Örneğin, buzun erimesi, katı hâldeki suyun 0 °C'de sıvı hâle dönüşmesidir.

Yanlış. Şeker ile suyun oluşturduğu çözeltide şeker erimez, çözünür. Erime, bir maddenin katı halden sıvı hale geçmesi anlamına gelirken, çözünme bir maddenin başka bir madde içerisinde dağılması olayıdır.

Erime ve ergime aynı anlama gelir. Erime ya da termal füzyon, katı bir maddenin ısı alarak sıvı hâle geçmesi anlamına gelir.

Bir miktar buzun ısıtılıp buhar haline getirilmesine ait hal değişim grafiği şu şekilde yorumlanabilir: 1. Bölge: Buzun sıcaklığı -20 °C'den 0 °C'ye kadar artar. 2. Bölge: Buzun bir kısmı erir ve 0 °C'de buz-su karışımı oluşur. 3. Bölge: Buzun tamamı eridikten sonra su, ısı almaya devam eder ve sıcaklığı 100 °C'ye kadar yükselir. 4. Bölge: Su, 100 °C'de kaynamaya başlar ve buhar haline gelir. Grafikte düz çizgiler, maddenin hal değiştirdiği ve bu süreçte sıcaklığının sabit kaldığı bölgeleri temsil eder.

Kar erimesi süresi, birçok faktöre bağlı olarak değişir: Hava sıcaklığı. Rüzgar. Nem. Kar yağışının miktarı ve yoğunluğu. Zeminin ısı emme özellikleri. Kar erimesinin ne kadar süreceğine dair tek bir cevap vermek mümkün değildir.

Basınç, erime ve kaynamayı şu şekillerde etkiler: Erime: Erime sırasında madde hacmi artar. Buzun (karın) erime noktası, basınç uygulanarak sıfırın altındaki sıcaklıklarda bile düşürülebilir. Kaynama: Kaynama, buhar basıncının dış basınca eşit olmasıyla gerçekleşir. Düdüklü tencerede basınç arttığı için suyun kaynama noktası 100°C'nin üzerine çıkar ve yemekler daha hızlı pişer. Su için bu kurallar istisnadır: Su donarken hacmi büyür, bu nedenle basınç erime noktasını düşürür. Su kaynarken basınç artışı, kaynama noktasını yükseltir.

Hava basıncının erime ve kaynama noktalarına etkisi şu şekildedir: Erime noktası: Erime sırasında hacmi artan maddeler için, basıncın artması erime noktasını yükseltir. Erime sırasında hacmi küçülen maddeler için, basıncın azalması erime noktasını yükseltir. Kaynama noktası: Dış basınç arttıkça kaynama noktası yükselir. Dış basınç azaldıkça kaynama noktası düşer.

Erime, bir maddenin ısı alarak katı hâlden sıvı hâle geçmesi olayıdır. Buharlaşma, bir sıvının ısı alarak gaz hâline geçmesi olayıdır. Erime ve buharlaşma, maddelerin hâl değişimlerinden olup, kimyasal yapılarını değiştirmezler ve enerji değişimleriyle birlikte gerçekleşirler.