GüneşIşınları

Toprak, güneş ışınlarını yansıtmasının sebebi rengine bağlı olarak değişir: Koyu renkli topraklar, gelen güneş ışınlarının büyük bir kısmını emer ve sadece küçük bir kısmını yansıtır. Açık renkli topraklar ise ışınların çoğunu yansıtırken çok az bir kısmını soğurur. Bu nedenle, açık renkli topraklar daha az ısınırken, koyu renkli topraklar daha çabuk ısınır.

Kış mevsiminin soğuk olmasının birkaç nedeni vardır: Dünya'nın eksen eğikliği. Güneş ışığının açısı. Buzulların azalması. Ayrıca, kış mevsiminde gece hakimdir ve bazı bölgelerde kış, kalıcı kar örtüsü veya buharlaşmayı engelleyen düşük sıcaklıklarla birlikte yüksek yağış oranları nedeniyle en yüksek yağış oranının yanı sıra uzun süreli rutubete sahiptir.

Pembe bulutlar, genellikle gün batımı saatlerinde veya kar yağışı sonrasında oluşur. Gün batımı: Gün batımı sırasında güneş ışığı, atmosferdeki moleküller ve su damlacıkları tarafından daha uzun bir yol alır ve bu ışık daha fazla dağılır. Kar yağışı: Kar yağışı sonrası havadaki nem miktarının artması ve ışığın belirli açılarda yansıması, gökyüzünün pembe tonlarında görülmesine neden olabilir. Ayrıca, büyük şehirlerdeki yapay ışık kaynakları da bulutlara pembe tonlar verebilir.

Kuzey ve Güney Kutbu'nun soğuk olmasının temel nedenleri: Güneş ışınlarının eğik gelmesi. Kar ve buzun yansıtıcı etkisi. Güney Kutbu'nun Kuzey Kutbu'ndan daha soğuk olmasının ek nedenleri: Kara ve okyanus farkı. Yükseklik. Rüzgar etkisi.

Güneş ışınları, D vitamini sentezini sağlar. Bu süreç şu şekilde gerçekleşir: Güneş ışığında bulunan ultraviyole B (UVB) ışınları, ciltteki 7-dehidrokolesterol adlı bileşenin D vitamini öncülü olan kolekalsiferol formuna dönüşmesini sağlar. Oluşan form, vücutta çeşitli metabolik süreçlerle aktif hale getirilebilir. Aktif D3 vitamini, kemiklerin güçlenmesinden sorumludur; çünkü kalsiyum ve fosfor gibi minerallerin vücut tarafından emilmesini sağlar. D vitamini sentezi için en uygun zaman, güneş ışınlarının yeryüzüne dik geldiği 10:00 ile 15:00 arasıdır. Güneş ışınları, aynı zamanda serotonin hormonunun artmasına da katkıda bulunur. Güneş ışınlarının faydalı olabilmesi için, cilt ve genel sağlık açısından dikkatli olunması gerekir.

Sıcaklığın enlemle değişmesinin başlıca nedenleri: Güneş ışınlarının geliş açısı: Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe güneş ışınlarının yere düşme açısı daralır. Atmosferde alınan yol: Eğik gelen ışınlar, atmosferde daha fazla mesafe kat eder ve bu süreçte daha fazla enerji kaybeder. Yansıma: Eğik gelen ışınlar, yerden daha kolay yansır. Bu faktörler, ekvator çevresinde sıcaklıkların yüksek, kutuplarda ise düşük olmasına neden olur.

İzmir'de en çok UV-A ışınları alınır. UV ışınları, sağlık açısından farklı tehlikeler oluşturur: UV-A: En yaygın ve en az tehlikeli olan ışınlardır. UV-B: Oldukça tehlikelidir ve büyük bir kısmı ozon tabakası tarafından engellenir. UV-C: Sağlık için en tehlikeli ışınlardır ve ozon tabakası tarafından yeryüzüne ulaşması önlenir.

Ekvator bölgesinde mevsim farkının olmamasının nedeni, bu bölgenin yıl boyunca Güneş ışınlarını dik veya dike yakın açılarla almasıdır. Dünya'nın eksen eğikliği ve Güneş etrafında dolanma hareketi, mevsimlerin oluşumunda temel rol oynar.

Kış mevsiminin en soğuk olmasının nedeni, Dünya'nın eksen eğikliği ve Güneş'ten uzaklaşmasıdır. Kış, Kuzey yarımkürede Aralık, Ocak ve Şubat aylarında, Güney yarımkürede ise Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında yaşanır. Kuzey yarımkürede kış yaşanırken, Güney yarım küre Güneş'e daha doğrudan bakar ve bu nedenle Kuzey yarım küreden daha yüksek sıcaklıklara maruz kalır. Ayrıca, Güneş ışığının Dünya'ya eğik bir açıyla çarpması ve atmosferde daha uzun bir mesafe kat etmesi, kış mevsiminde birim başına daha düşük miktarda güneş ışığının Dünya'ya ulaşmasına neden olur.

Ocak ayı sıcaklık haritasında a noktasından b noktasına doğru gidildikçe sıcaklığın azalmasının nedeni, enlemin yükselmesidir. Ayrıca, a noktasından b noktasına doğru soğuk bir okyanus akıntısının etkisi de olabilir.

Dağların güneş almaması, yükseklikleri ve eğimleri nedeniyle güneş ışınlarının yüzeye dik açıyla gelmemesinden kaynaklanır. Dağların tepelerinin soğuk olmasının bir başka nedeni de, bütün bir atmosfer hacminin yanında dağların küçük kalması ve kendi etrafında bir termal sınır tabaka oluşturamamasıdır.

Dağlık yörelerde bir yamacın güneş ışınlarına güneye veya kuzeye karşı konumuna "bakı" denir. Kuzey Yarım Küre’de Yengeç Dönencesi’nin kuzeyinde bakı yönü, her zaman dağların güney yamaçlarıdır. Güney Yarım Küre’de ise Oğlak Dönencesi’nin güneyinde bakı yönü, her zaman dağların kuzey yamaçlarıdır. Bakı etkisi, Güneş ışınlarının düşme açısına bağlı olarak sıcaklığı etkiler.

Temmuz ayında güneş ışınım şiddetinin en yüksek olduğu bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi'dir. Türkiye genelinde ise aylık ortalama güneş ışınım şiddeti maksimum değerini Adana'da haziran ayında 22,7 MJ/m²/gün ile, Ankara'da temmuz ayında 22,2 MJ/m²/gün ile, İstanbul'da haziran ayında 22,4 MJ/m²/gün ile ve Kayseri'de temmuz ayında 18,8 MJ/m²/gün ile almaktadır. Güneş ışınım şiddeti, coğrafi konuma ve hava koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. En doğru bilgi için Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün güncel verilerine başvurulması önerilir.

Güneşten gelen zararlı ışınların ozon tabakası tarafından tutulması, "ozonosfer işlevi" veya "ozon koruması" olarak adlandırılır. Ozon tabakası, stratosferin üst kısmında yer alır ve Güneş'ten gelen morötesi ışınlardan olan UV-B ve UV-C gibi zararlı ışınları tutar.

Dünyanın yatay olarak güneş ışınlarını en son alan yeri, kutup daireleridir. Kutup daireleri, gece veya gündüzün 24 saat yaşanabildiği enlemlerdir (66° 33′ kuzey ve güney).

Eksen eğiminin 23,5 derece olması şu durumlara neden olur: Mevsimlerin oluşması. Gece ve gündüz süreleri arasındaki farkın değişmesi. Güneşlenme sürelerinin değişmesi. Dönencelerin ve kutup dairelerinin oluşması. İklim kuşaklarının oluşması. Güneş'in doğuş ve batış saatlerinin ve yerlerinin değişmesi. Eğer eksen eğikliği olmasaydı, Güneş ışınları daima ekvatora dik açıyla gelir, mevsimler ortadan kalkar ve yıllık sıcaklık farkı oluşmazdı.

Kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı azalır. Dünya'nın şeklinden dolayı, güneş ışınları ekvatordan kutuplara doğru daha eğik açılarla düşer.

Mevsimlerin oluşumu ile ilgili çıkmış soruları çözmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: YouTube: "Mevsimler ve İklim Çıkmış Sorular ve Çözümleri" videosu. Derslig: "Mevsimlerin Oluşumu Örnek ve Çıkmış Sorular" PDF dosyası. ULTRAFENcilerin Buluşma Mekanı: 8. sınıf mevsimlerin oluşumu çıkmış ve örnek sorular. Fendyurdu.com: Mevsimler ve iklim çıkmış sorular. Fenbilim.net: 8. sınıf mevsimlerin oluşumu test soruları. Bu kaynaklardaki soruları çözerken, mevsimlerin oluşumunda etkili olan şu faktörler göz önünde bulundurulabilir: Dünya'nın dönme ekseninin 23,027° eğik olması; Dünya'nın Güneş etrafında dolanma hareketi yapması; Güneş ışınlarının eğik veya dik gelmesi (eğik gelen ışınlarda birim yüzeye düşen ışık enerjisi miktarı azalır).

Kalıcı kar sınırının kutuplara doğru alçalmasının nedeni, enlem, rakım, bakı, denizden uzaklık, iklim, rüzgâr, bulutluluk, sıcaklık ve nem gibi faktörlerin etkisidir. Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe kalıcı kar sınırı deniz seviyesine yaklaşır çünkü: Güneş ışınlarının geliş açısı kutuplara yaklaştıkça küçülür, bu da gölge uzunluğunu artırır. Sıcaklık enlemle birlikte azalır. Denizlerin sıcaklığı, buharlaşması ve tuzluluğu azalır. Kar miktarı artar. Ayrıca, kutuplar zaten soğuk olduğu için kalıcı kar sınırı deniz seviyesine iner.

Türkiye'nin bakı yönünün güney olmasının nedeni, ülkemizin Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde yer almasıdır. Kuzey Yarım Küre'de, Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde, bakı yönü her zaman dağların güney yamaçlarıdır.