Efsane

Kaf Dağı'nın ardında olduğuna inanılan şeyler, farklı kültürlerde ve inanç sistemlerinde değişiklik gösterir: İslam kozmolojisine göre Kaf Dağı, bütün insanların yaşadığı dünya alanını kuşatan, aşılması olanaksız bir dağdır. Efsanelere göre Kaf Dağı'nın ardında melekler, periler ve Anka kuşu yaşar. Tasavvufta ise Kaf Dağı, düşünceyi temsil eder ve insan-ı kâmil derecesinin simgesi olarak görülür. Gerçekte Kaf Dağı'nın varlığı kanıtlanmamıştır ve bu tür anlatılar hayal ürünüdür.

Sakarya Nehri'nin hikayesi çeşitli mitolojik ve tarihi olaylarla ilişkilidir: 1. Mitolojik Köken: Sakarya Nehri, Friglerin Ana Tanrıçası Kibele'nin kocası Atis'i doğuran "Sakarya'nın kızı Nana" ile ilişkilendirilir. 2. Selçuklu Dönemi: Selçuklular, nehre ve çevresine "Sakarya" adını, Anadolu'nun Türk egemenliği altına alınmasıyla birlikte, bu erenden dolayı vermişlerdir. 3. Sakar Dede Efsanesi: Bir diğer efsaneye göre, Sakar Dede adında bir ermiş, Sakarya Nehri üzerindeki Beşköprü'den geçerken geçiş vergisi istenmiş ve bu duruma tepki olarak nehrin yatağını değiştirmiştir.

Dede Korkut Hikayeleri, Türk folkloruna ait on iki efsanevi masaldan oluşan bir derlemedir. Hikayelerin özetleri şu şekildedir: 1. Dirse Han Oğlu Boğaç Han: Dirse Han'ın çocuğunun olmaması, aile içi çatışmalara yol açar. 2. Salur Kazan'ın Evinin Yağmalanması: Salur Kazan'ın evinin yağmalanması, Oğuz beylerinin karşılaştığı tehditleri ve bu tehditlere karşı gösterdikleri direnişi anlatır. 3. Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek: Bamsı Beyrek'in, Banu Çiçek'le evleneceği gece esir düşmesi ve sonrasında yaşadığı maceralar. 4. Kazan Bey Oğlu Uruz'un Tutsak Olması: Kazan Bey'in oğlunun esir düşmesi ve babasının onu kurtarmak için verdiği mücadele. 5. Deli Dumrul: Deli Dumrul'un Azrail'e meydan okuması ve bu süreçte yaşadığı manevi dönüşüm. 6. Kanlı Koca Oğlu Kanturalı: Kanlı Koca'nın kahraman oğlu Kanturalı'nın, ideal bir eş arayışı ve evlilik sonrası yaşadıkları. 7. Kazılık Koca Oğlu Yiğenek: Kazılık Koca'nın esir düşmesi ve oğlunun onu kurtarmak için verdiği çaba. 8. Basat'ın Tepegöz'ü Öldürmesi: Aslan tarafından büyütülen Basat'ın, Tepegöz'le mücadelesi ve onu yenmesi. 9. Begil Oğlu Emren: Begil'in yaralanması ve oğlu Emren'in düşmanla savaşması. 10. Uşun Koca Oğlu Segrek: Eğrek'in gençlik hevesiyle çıktığı akında esir düşmesi ve yıllar sonra ağabeyini kurtarmaya gitmesi. 11. Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Uruz'u Tutsaklıktan Çıkarması: Salur Kazan'ın esir düşmesi ve oğlu Uruz'un onu kurtarması. 12. İç Oğuz'a Dış Oğuz'un Asi Olup Beyrek'in Öldüğü Hikaye: İç ve Dış Oğuz beylerinin arasındaki anlaşmazlık ve Beyrek'in ölümü.

Kız Kulesi'nin hikayesi gerçek değildir, çünkü "efsane" kelimesi "gerçeğe dayanmayan söz" anlamına gelir. Ancak, Kız Kulesi'nin yapılışıyla ilgili bilinen bazı tarihi gerçekler vardır: - Milattan önce 341 yılında, Atinalı Alkibiades tarafından Boğaz'dan geçen gemileri kontrol etmek ve vergi almak için inşa edilmiştir. - Bizans ve Osmanlı dönemlerinde savunma, karantina ve radyo istasyonu olarak kullanılmıştır.

"Akşam Olur Karanlığa Kalırsın" türküsünün hikayesi, sevdiğine kavuşamayan bir ozanın yaşadığı acıyı anlatır. Bir diğer rivayete göre ise, Anadolu'da bir Türk Beyinin sevdiği kızla evlenmesi ve daha sonra çocuğunun olmaması nedeniyle başka bir kızla evlendirilmesi üzerine, eski karısının yaşadığı üzüntü ve dağlara çıkması olayı temel alır.

Koi balığının hikayesi, özellikle Uzak Doğu kültüründe derin anlamlar taşıyan bir efsaneye dayanmaktadır. Temel hikaye şu şekildedir: Koi balıkları, akıntıya karşı yüzmeleriyle bilinir ve bu özellikleri nedeniyle hayatta başarıyı ve azmi simgelerler. Ayrıca, koi balıklarının dövme olarak kullanılması da yaygındır ve bu dövmeler, kişiye şans getireceğine ve hayatta hep başarılı olacağına inanılan semboller olarak kabul edilir.

Dombranın hikayesi ile ilgili bir efsane şu şekildedir: Cengizhan'ın büyük oğlu Joşıhan ava çıkar ve yaralı ceylanın peşini kovalarken vefat eder. Cengizhan'ın sertliğinden korkan vezirleri haberi vermeye cesaret edemezler ve bu durum onların daha da sinirlenmesine neden olur. Halkını bu ıstıraplardan kurtarmak isteyen bir han, Kerbuğa-küyşi Hanın huzuruna gelerek bildiklerini anlatmasını ister. Bunun üzerine Cengizhan, Kerbuğa'nın boğazına kurşun dökülmesini emreder, ancak Kerbuğa acı gerçeklerin kendisi değil, dombrasının ağzından çıktığını söyler.

"Kızılcıklar Oldu Mu?" türküsünün hikayesi genellikle Edirne Keşan yöresine ait olduğu kabul edilir. Hikayeye göre, Dobrucalı bir genç, Romanya zamanında Karpat Dağları'na yakın bir yerde askere gider. Bu mektuptan ilham alan genç, sevdiği kızı düşünerek bu türküyü yakar.

Yaldızlı hikayeler, genellikle altın ve zenginlik temalarını işleyen hikayelerdir. El Dorado efsanesi gibi örneklerde, bu hikayeler şu konuları anlatır: - Muiska halkının krallarının taç giyme törenleri: Yeni kralın, vücudunu altın tozuyla kaplayarak Guatavita Gölü'ne atlaması. - Hazine avcıları: Yüzyıllar boyunca El Dorado'nun altın zenginliklerini bulmak için yapılan keşif gezileri, ancak hiçbirinin başarılı olamaması. Ayrıca, edebiyatta da yaldızlı hikayeler, açgözlülük, yolsuzluk ve materyalizm gibi konuları işleyen eserler olarak karşımıza çıkar.

Nemrut'un kızı Zeliha, Hz. İbrahim'e inandığı için ateşe atılmıştır. Efsaneye göre, Nemrut, Hz. İbrahim'i putlarına karşı çıktığı için ateşe atmak istemiş, Zeliha ise babasına karşı gelerek Hz. İbrahim'in yanına atılmıştır.

El Dorado'nun "altın şehir" olarak anılmasının nedeni, İspanyol fatihlerin Güney Amerika'ya geldiklerinde duydukları bir efsanedir. Bu efsaneye göre, Muisca yerlileri, yeni krallarını taç giyme töreninde altın tozu ve değerli mücevherlerle kaplarlardı.

Şehrazad'ın gerçek hikayesi, Binbir Gece Masalları adlı eserde yer alan efsaneye dayanmaktadır. Efsaneye göre, Pers Şahı (şehinşahı) Şehriyar, eşi kendisini aldatınca tüm kadınlardan intikam almaya karar verir. Vezirin kızı Şehrazad, babasının tüm itirazlarına rağmen Şehriyar ile evlenmeye razı olur. Şehrazad, masalları ile Şehriyar'ı eğitir, erdemli ve iyi kalpli bir insan olmasını sağlar.

İki tepe ifadesi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: 1. Tosya Efsanesi: Tosya'da Zincirlikuyu Köyü yakınlarında bulunan iki tepe, bir efsaneye göre Türk ordusunun doğu seferine giderken bıraktığı izleri simgeler. 2. Teknik Analiz: Finans alanında, ikili tepe formasyonu, bir yatırım aracının fiyat grafiğinde iki zirve oluşturduğu ve bu zirveler arasında bir dip yaşandığı bir dönüş modelini ifade eder.

Cazılar Deresi adı, yörede cadılara verilen "cazı" isminden gelmektedir. Bu isim, geçmişte çocukların bu dereye gitmemesi için anlatılan efsanelerden kaynaklanmaktadır; "Cazılar Deresi’ne gitmeyin, orada cadılar var" denilerek çocuklar uzak tutulmaya çalışılırmış.

"Büyük Balık" (Big Fish), babası ölüm döşeğinde olan William Bloom'un, babasının renkli kişiliğini ve gençliğinde yaşadığı olayları öğrenmek için çıktığı yolculuğu anlatır. Filmde, Edward Bloom'un devlerle dost olmasından, sıradışı bir kasaba keşfetmesine ve büyük bir balık yakalamasına kadar uzanan hikayeleri, William için babasının gerçek hayatından çok birer efsane gibi görünür.

Nuh'un Gemisi hikayesi gerçek bir olay olarak kabul edilmemektedir, ancak farklı din ve kültürlerde yer alan bir efsanedir. Kutsal kitaplarda ve mitolojilerde anlatılan bu hikaye, büyük bir tufan sırasında Nuh Peygamber tarafından hayvan türlerini ve insanları kurtarmak için bir gemi inşa edilmesini konu alır.

Demir Maskeli Adam'ın demir maske takmasının birkaç farklı nedeni olduğu düşünülmektedir: 1. Gerçek Kimliğini Gizlemek: Bazı teorilere göre, bu kişi Fransa Kralı XIV. Louis'nin ikiz kardeşi olup, taht için bir güç mücadelesinden kaçınmak amacıyla kimliği gizlenmiştir. 2. Suçlama ve Ceza: Başka bir teori ise, adamın Kral'ın evlilik dışı oğlu olduğu ve yüzünün Kral'a çok benzemesi nedeniyle maskeyle gizlendiği yönündedir. 3. Siyasi Nedenler: Voltaire'in teorisine göre, adam Kral'ın kendisini eleştiren bir bakanı olabilir ve maske, halkın tanımasından kaynaklanan bir koruma sağlamak için kullanılmıştır.

"Drama Köprüsünü Gece mi Geçtin" türküsünün hikayesi gerçek olaylara dayanmaktadır. Türküde bahsedilen Debreli Hasan, Drama'da yetişmiş bir halk kahramanı eşkıyadır. Debreli Hasan, o devrin haksızlıkla para kazanan ve halkı ezen zenginlerinden aldığı haraçlarla Drama köprüsünü yaptırmıştır. Bu nedenle, türkünün hikayesi gerçek bir efsaneye dayanmaktadır.

"Çökertme'den Çıktım da Halil'im" türküsü, Halil Efe ve İbram (İbrahim) Çavuş için yazılmıştır.