Bakteriler

Lipopolisakkarit (LPS), Gram-negatif bakterilerin dış zarında bulunan bir moleküldür ve çeşitli işlevlere sahiptir: Bakteriyel hayatta kalma ve patogenez: LPS, bakterinin yapısal bütünlüğüne katkıda bulunur, zarı kimyasal saldırılardan korur ve genel zar stabilitesini artırır. Bağışıklık tepkisi: LPS, bağışıklık sistemini güçlü bir şekilde aktive eder ve inflamatuar yanıtı tetikler. Antijenik özellikler: LPS, bakterilerin antijenik özelliklerini belirler ve bu, bağışıklık sisteminin bakteriyel enfeksiyonlara karşı tepkisinde önemli bir rol oynar. Ayrıca, LPS düşük konsantrasyonlarda immünomodülatör ve antiinflamatuar özelliklere sahip olabilir. LPS, aynı zamanda bazı endotoksinlerin araştırılmasında ve tıbbi ürünlerin kontaminasyon testlerinde de kullanılır.

Pastörizasyon işleminde, gıda tüketildiğinde hastalık yapabilen sıcaklığa duyarlı bakteriler yok edilir. Bu bakteriler arasında şunlar bulunur: listeriyoz; tifo; tüberküloz; difteri; bruselloz. Ayrıca, pastörizasyon sayesinde sütte bulunan patojenik bakteri yükü azaltılır. Pastörizasyon, gıda bozulmasına neden olan mikroorganizmaları da eradike eder. Pastörizasyon, çiğ sütün içindeki zararlı bakterileri yok etse de, patojenik olmayan bakteri türleri düşük düzeyde pastörize sütte bulunabilir.

Bakterilerin biyoteknolojide kullanım alanlarından bazıları şunlardır: Hormon ve ilaç üretimi. Biyo-yakıt üretimi. Atık temizliği. Gıda üretimi. Endüstriyel üretim. Gen tedavisi ve kanser tedavisi. Haşere kontrolü.

Bakteriyostatik ve bakterisidal arasındaki temel fark, etki biçimleridir: Bakteriyostatik: Bakterilerin büyümesini ve çoğalmasını engeller, ancak onları öldürmez. Bakterisidal: Bakterileri doğrudan öldürür. Özetle: - Bakteriyostatik: Büyümeyi engeller, bağışıklık sistemine bağlıdır. - Bakterisidal: Bakterileri doğrudan öldürür, ciddi enfeksiyonlarda etkilidir.

Nitrifiye edici bakteriler, yani Nitrosomonas ve Nitrobacter türleri, toprakta ve suda bulunur. Ayrıca, amonyağın bolca bulunduğu lağımın döküldüğü bölgeler onlar için ideal yaşam alanlarıdır. Bu bakteriler, atık su arıtma tesislerinde de bulunur. Nitrifiye edici bakterilerin bulunduğu bazı alanlar şunlardır: süs balık göletleri; balık kuluçka havuzları; tropikal balık havuzları; çok sayıda ördek veya kaz bulunan göletler ve göller; tarımsal akıntıya yakın göletler ve göletler; yağmur suyu tutma havuzları; liç alanları; atık su arıtma tesisleri.

Et yiyen bakteri (nekrotizan fasiit), genellikle Streptococcus pyogenes bakterisi tarafından oluşturulur. Ancak, bu duruma neden olan diğer bakteri türleri de şunlardır: Clostridium türleri; Vibrio vulnificus; Aeromonas hydrophila.

Termofil ve mezofil arasındaki temel fark, termofillerin yüksek sıcaklıkları (45°C ve üzeri) sevmesi ve bu sıcaklıklarda gelişmesi, mezofillerin ise orta sıcaklıkları (20°C ile 45°C arası) tercih etmesidir. Bazı diğer farklar: Optimum sıcaklık: Mezofillerin optimum sıcaklığı 37°C, termofillerin ise 50°C'dir. Yaşadıkları ortamlar: Mezofiller, peynir, yoğurt, bira, şarap ve insan bağırsaklarında bulunurken; termofiller, doğrudan güneş ışığına maruz kalan toprak, silaj, kompost yığınları, volkanik ortamlar ve kaplıcalarda yaşar. Enzimler: Mezofiller ısıya duyarlı enzimlere sahipken, termofiller ısıya dayanıklı enzimlere sahiptir. Hücre bileşenleri: Termofillerin hücre bileşenleri, mezofillerden daha kararlıdır.

Pilus, hem Gram pozitif hem de Gram negatif bakterilerde bulunabilir.

Bomba tipi koloni, bazı bakterilerin (örneğin Shigella sonnei) oluşturdukları S kolonisinin bir tarafında, R koloni tipinde bir koloni uzantısı görüldüğünde ortaya çıkar.

En tehlikeli gıda zehirlenmelerinden biri, listeriya bakterisi nedeniyle oluşan şarküteri et zehirlenmesidir. Diğer riskli gıdalar arasında salmonella içeren çiğ yumurta, pastörize edilmemiş süt ve ürünleri, az pişmiş kırmızı et, yıkanmamış sebzeler bulunmaktadır. Gıda zehirlenmesi belirtileri görüldüğünde bir sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir.

Bakterilerde genetik materyal, nükleoid bölgesinde bulunur. Bakterilerin genetik materyali genellikle dairesel bir plazmid şeklinde olan DNA'dan oluşur.

Mozzarella peynirinde iki ana bakteri grubu bulunur: Streptococcus ve Lactobacillus. Ayrıca, probiyotik mozzarella üretiminde Lactobacillus acidophilus ve Bifidobacterium bifidum gibi bakteriler de kullanılabilir.

Fusidik asit, özellikle gram-pozitif bakterilere karşı etkilidir. Bu bakteriler arasında: Staphylococcus aureus ve metisilin dirençli S. aureus (MRSA); Corynebacterium türleri; Clostridium türleri. Ayrıca, Mycobacterium leprae bakterisine karşı da aktiftir, ancak Mycobacterium tuberculosis üzerinde sadece marjinal bir etkisi vardır. Fusidik asidin enterokoklar ve çoğu gram-negatif bakterilere karşı etkinliği yoktur.

Salmonella bakterileri yüksek ısıya dayanıklı değildir. Salmonella, 55°C sıcaklıkta 20 dakika içinde tahrip olur.

Shiga toksini, Escherichia coli (E. coli) bakterisinin bazı suşları tarafından üretilen bir toksindir. Etkileri şunlardır: - Bağırsak sorunları: Bağırsak hücrelerine zarar vererek ishal, karın ağrısı ve kanlı dışkılara neden olabilir. - Hemolitik üremik sendrom (HÜS): Kan damarlarındaki hücrelere etki ederek böbrek yetmezliği, anemi ve trombositopeni gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. - Böbrek hasarı: Özellikle çocuklarda böbreklerde ciddi hasara yol açabilir. - Nörolojik komplikasyonlar: Nadir durumlarda epileptik nöbetler ve diğer sinir sistemi sorunlarına neden olabilir. Bulaşma yolları: Kontamine su veya gıdalar yoluyla insanlara geçer.

Virüsler ve bakteriler canlı olarak kabul edilir, çünkü her ikisi de: 1. Üreme yeteneğine sahiptir. 2. Genetik materyale sahiptir. 3. Evrimleşme kapasitesine sahiptir. Ancak, virüslerin tam bir hücre yapısı olmadığı ve kendi başlarına metabolik faaliyetleri sürdüremedikleri için, bazı bilim insanları tarafından canlı olmadıkları da öne sürülür.

Bakteriyolojik kalitenin belirlenmesi için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Numune Alma: Temiz ve steril bir numune kabı kullanılarak su veya incelenecek materyalden numune alınır. 2. Numune Taşıma: Numune, analiz laboratuvarına hızlıca taşınmalı ve mümkün olan en kısa sürede analize başlanmalıdır. 3. Numunenin İncelenmesi: Laboratuvara ulaşan numune, miktarı belirlemek için çeşitli yöntemlerle incelenir ve ardından bakteri türleri tespit edilir. 4. Bakteri Kültürü: Numunedeki bakteriler, bir besiyeri üzerine ekilir ve belirli bir süre inkübe edilir, böylece bakteriler çoğalır ve koloniler oluşturur. 5. Koloni Sayımı ve Tanımlama: İnkübasyon süresi sonrasında oluşan koloniler sayılarak miktarı belirlenir ve morfolojik özellikleri incelenerek hangi bakteri türlerine ait oldukları belirlenir. 6. Sonuçların Değerlendirilmesi: Analiz sonuçları, belirlenen standartlara göre değerlendirilir ve numunenin sağlık açısından uygun olup olmadığı belirlenir. Bu analizler genellikle profesyonel laboratuvarlar tarafından yapılır ve sonuçların doğru ve güvenilir olması için dikkatli bir şekilde çalışılmalıdır.

16S rDNA PCR ile ayırt edilebilen bazı bakteriler: Staphylococcus; Corynebacterium; Propionibacterium; Streptococcus; Bacillus; Acinetobacter; Pseudomonas; Proteus; Brevundimonas. Ayrıca, 16S rDNA dizileme yöntemi, nadir ve bilinmeyen bakterilerin tanımlanmasında da kullanılır. 16S rDNA PCR ile bakteri ayrımının başarısı, kullanılan primerler ve analiz edilen gen bölgeleri gibi faktörlere bağlıdır. 16S rDNA PCR'nin, standart PCR protokollerine göre sınırlı bir duyarlılığa sahip olduğu dikkate alınmalıdır.

Sirke anası ve kef farklı kavramlardır. Sirke anası, ev yapımı sirkeleri yapmak için gerekli olan mayaya verilen isimdir. Kef ise, sirkenin ilk fermantasyonunda oluşan ölü alkol bakterileridir.

Kronik otitis mediada (KOM) en sık görülen bakteriler şunlardır: 1. Pseudomonas aeruginosa. 2. Staphylococcus aureus. 3. Proteus türleri. 4. Escherichia coli (E.coli). 5. Haemophilus influenzae ve Moraxella catarrhalis. 6. Anaerob bakteriler (Bacteroides ve Fusobacterium gibi). Ayrıca, mantar enfeksiyonları da KOM'da rol oynayabilir ve özellikle Aspergillus ve Candida türleri izole edilebilir.