Alacak

İtirazın iptali davası sırasında borç ödenirse, dava konusuz kalır ve mahkeme bu yönde bir karar verir. Bu durumda: İcra dosyası kapanır ve icra işlemlerine devam edilemez. Aynı konu ve alacağa ilişkin olarak yeniden icra takibi başlatılamaz. Ancak, borçlunun daha sonra borcunu ödememeye devam etmesi halinde alacaklı haciz talep edebilir ve buna yönelik işlemleri gerçekleştirebilir.

"Belirsiz alacağa fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla" ifadesi, kısmi alacak davası anlamına gelir. Bu tür davalarda, davacı alacağının bir kısmını dava eder ve diğer kısmını saklı tutar, böylece daha sonra talep edebilir.

Zamanaşımının durduğu haller şunlardır: İzin veya karar alınması: Bazı suçlar veya suç failleri hakkında kamu davasının açılması yetkili merciden izin alınması şartına bağlandığında. Bekletici mesele: Soruşturma ve kovuşturmada bir bekletici mesele ortaya çıkması durumunda, örneğin, kanun maddesinin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yapıldığında. Failin kaçak olması: Hakkında kaçak olduğuna dair karar verilen suç faili hakkında bu karar kaldırılıncaya kadar. Zamanaşımı, bu engellerin ortadan kalkmasıyla kaldığı yerden işlemeye devam eder.

İtirazın iptali davasını, takip alacaklısı açar. Davacı alacaklı, davalı ise takip borçlusudur.

Bozma kararından sonra verilen yeni hükme ilişkin olarak fark alacakları için icra emri gönderilmesi gerektiği, aşağıdaki yargı kararlarında belirtilmiştir: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2017/8-1870 esas ve 2020/365 karar numaralı kararı. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi'nin 2018/5656 esas ve 2019/2552 karar numaralı kararı. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi'nin 2014/26700 esas ve 2016/10356 karar numaralı kararı. İcra ve İflas Kanunu'nun 40. maddesi gereğince, bir ilamın bozulması icra işlemlerini durdurur, ancak ilamlı icra takibini iptal etmez. Usul ekonomisi ilkesi gereği, duran takibe devam edilmeksizin yeni bir takip başlatılması, borçlunun ilama aykırılık şikâyetinde faizin başlangıcı, ödemelerin mahsubu ve borç miktarının hesaplanması gibi konularda karmaşaya ve gereksiz gider yapılmasına sebep olacağından, başlatılan ikinci takip bu ilkeye aykırılık teşkil eder.

Takip tarihinden itibaren 5 yıllık sürenin ne zaman başladığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, bazı durumlarda 5 yıllık süre şu tarihlerde işlemeye başlar: Eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak davalarında. Hizmet tespit davalarında. Kira borçlarında. Ücret alacaklarında.

İİK 268, "İcra ve İflas Kanunu Madde 268" anlamına gelir. İİK 268. maddeye göre, 261. maddeye göre ihtiyaten haczedilen mallar, ihtiyati haciz kesin hacze dönüşmeden önce diğer bir alacaklı tarafından bu kanuna veya diğer kanunlara göre haczedilirse, ihtiyati haciz sahibi alacaklı, bu hacze 100. maddedeki şartlar dairesinde kendiliğinden ve muvakkaten iştirak eder. Ayrıca, rehinden önce ihtiyati veya icrai haciz bulunması halinde amme alacağı dahil hiçbir haciz, rehinden önceki hacze iştirak edemez.

Alacağın ferileri, bir alacağa bağlı olarak ortaya çıkan ek alacakları ifade eder. Fer’i haklara örnek olarak şunlar verilebilir: Faiz; Cezai nitelikli haklar; Vekalet ücreti; Takip giderleri (dosya masrafı, tebligat giderleri vb.).

Ödeme yerine alacak devri, genellikle haciz durumlarında gerçekleştirilir. İcra ve İflas Kanunu'nun 120. maddesine göre, hacze iştirak eden tüm alacaklılar muvafakat ederse, borçlunun üçüncü bir şahıstaki alacağı, ödeme yerine geçmek üzere itibari kıymetiyle devredilebilir. Alacağın ödeme yerine devri ayrıca, alacağın temliki (devri) yoluyla da yapılabilir. Türk Borçlar Kanunu'nun 183. maddesine göre, alacaklı, borçlunun rızasını almaksızın alacağını üçüncü bir kişiye devredebilir. Bu tür işlemler genellikle borç ödeme, tahsil veya güvence amacıyla gerçekleştirilir.

Kısmi davanın belirsiz alacak davasına dönüşmesi mümkün değildir. Belirsiz alacak davası, davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını veya değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmenin mümkün olmadığı durumlarda açılabilir. Dolayısıyla, belirsiz alacak davası ve kısmi dava farklı dava türleri olup, amaçları ve sonuçları birbirinden farklıdır.

Alacağa mahsuben ihaleye girmek, icrai satışlarda, satış konusu mal üzerinde rüçhanlı hakkı olan veya bizzat o malı satışa çıkaran alacaklının, nakit para ödemeksizin ihaleye katılması anlamına gelir. Bu şekilde ihaleye katılan alacaklı, örneğin 10.000 TL bedelle ihaleyi kazanırsa, alacağından harç, masraf ve diğer giderler hariç 10.000 TL düşmüş olur. Alacağa mahsuben ihaleye giren alacaklının, ihale bedelini ne kadar ödeyeceği, İİK m.140 uyarınca sıra cetveli yapıldıktan sonra netleşir.

Alacak ibraname örneği yazarken dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar şunlardır: Yazılı Olma: İbraname mutlaka yazılı olarak düzenlenmelidir. Tarih ve İmza: Belgede tarih ve tarafların imzaları bulunmalıdır. Alacakların Ayrıntılı Belirtilmesi: Hangi alacakların ibra edildiği açıkça ifade edilmelidir. Ödeme Şekli ve Tarihi: Ödemenin şekli ve tarihi belgede yer almalıdır. Hukuka Uygunluk: İbranamenin içeriği hukuka ve ahlaka uygun olmalıdır. Örnek bir ibraname için aşağıdaki siteler ziyaret edilebilir: mihci.av.tr; tuncsuditol.av.tr; dijipol.com. İbraname örneği hazırlanırken bir avukata danışılması önerilir.

Ödeme sözü, borçlunun alacaklısına, alıcının satıcısına parayı gelecek bir günde ya da belirli bir sürenin bitiminde ödeyeceğine dair verdiği sözdür. Ayrıca, kredi kartı borcunda gecikme yaşandığında, bankanın prosedürüne bağlı olarak, bankadan ya da banka adına arayan alacak firmaları tarafından borçlunun istenen tarihe kadar ödeme yapacağına dair söz vermesi durumu da ödeme sözü olarak adlandırılır.

İlamlı icra takibi kesinleştikten sonra aşağıdaki adımlar izlenir: Borçlunun ödeme yapması. Alacaklının icra işlemlerine devam etmesi. İcranın geri bırakılması talebi. Mahkemenin kararı. İcra hukuku karmaşık bir alan olduğundan, bir avukata danışmak hakların korunması açısından önemlidir.

Belirsiz alacak davasından sonra ek dava açılması mümkün değildir. Belirsiz alacak davası açıldıktan sonra, aynı dava konusu ile ilgili ek dava açılması durumunda derdestlik dava şartı söz konusu olur. Ancak, belirsiz alacak davasında davacı, talep artırım veya ıslah yoluyla talebini artırabilir.

Borçlu temerrüdü, borçlunun belirlenen süre içinde veya uygun bir şekilde borcunu yerine getirmemesi durumudur. Borçlu temerrüdünün sonuçları: Gecikme tazminatı ve faiz: Alacaklı, borcun geç ifası nedeniyle gecikme tazminatı ve temerrüt faizi talep edebilir. Sözleşmeden dönme: Alacaklı, sözleşmeden dönerek menfi zararının tazminini talep edebilir. İfadan vazgeçme: Alacaklı, ifadan vazgeçip müspet zararının tazminini isteyebilir. Alacaklı temerrüdünün sonuçları: Tevdi hakkı: Borçlu, zarar ve giderleri alacaklıya ait olmak üzere, teslim edeceği şeyi tevdi ederek borcundan kurtulabilir. Satma hakkı: Tevdi mümkün değilse, borçlu malı satıp satış bedelini tevdi edebilir. Dönme hakkı: Edim bir şeyin teslimini gerektirmiyorsa, borçlu sözleşmeden dönme hakkına sahiptir.

Tahsilden vazgeçilen tutarlar, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 324. maddesi uyarınca, borçlunun defterinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı, alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmezse, kâr hesabına aktarılır. Örnek muhasebe kaydı: 320 Satıcılar Hesabı (Borç). 549 Özel Fonlar Hesabı (Alacak). Bu kayıt, vazgeçilen alacağın özel karşılık hesabına alınmasını gösterir. Önemli noktalar: Vazgeçilen alacaklar, yalnızca alacaktan vazgeçildiği yıldan itibaren üç yıl içindeki zararlarla mahsup edilebilir. Geçmiş yıl zararlarıyla mahsup mümkün değildir. Mahsup edilemeyen kısım, üçüncü yılın sonunda kâr olarak vergilendirilir.

"İcraya gönderilmek üzere" ifadesi, alacaklının, borçludan olan alacağını tahsil edebilmek için yasal prosedürleri başlatmak üzere icra müdürlüğüne başvurması anlamına gelir. Bu süreçte, alacaklı, alacağını belgeleyen evraklarla icra dairesine müracaat eder ve borçluya bir ödeme emri gönderilir. İcra takibi, borcun tahsil edilmesi veya borçlunun mal varlığına el konulmasıyla sonuçlanabilir.

600 Yurt İçi Satışlar Hesabı, yurt içindeki kişilere satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilen toplam değerlerin izlendiği bir gelir hesabıdır. Bu hesap, gelir tablosunda yer alır, bilançoda yer almaz.

Alacağın temliki protokolü, bir alacağın mevcut veya gelecekte doğacak bir alacağın, alacaklı tarafından üçüncü bir kişiye devredilmesi işlemini ifade eder. Bu protokol, alacağın temliki sözleşmesi olarak da bilinir ve genellikle şu unsurları içerir: Taraflar: Alacağı devreden (temlik eden) ve alan (temellük eden) kişilerin kimlikleri. Alacağın Tanımı: Devredilecek alacağın net bir şekilde belirtilmesi. İrade Beyanları: Tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanları. Şekil: Türk Borçlar Kanunu'na göre, alacağın temliki sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Alacağın temliki, sözleşmeden, kanundan veya bir mahkeme kararından doğabilir.