Zamanaşımı

2025 yılında "full ceza anma" ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, 2025 yılında ceza infaz düzenlemeleriyle ilgili bazı değişiklikler beklenmektedir. Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan 10. Yargı Paketi, denetimli serbestlik sürelerinde uzatma, ceza infaz rejiminde esneklik ve adli para cezası ile hapis dönüşümü gibi değişiklikler içerebilir. Bu düzenlemelerin ne zaman yasalaşacağı henüz kesin olarak belirlenmemiştir. Güncel bilgiler için Adalet Bakanlığı'nın resmi açıklamalarını takip etmek gerekmektedir.

İdari davalarda zamanaşımı süresi, idari eylemden zarar gören kişinin, bu eylemi yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendiği tarihten itibaren başlar. Her durumda, eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvuru yapılmalıdır. Bu süre içinde başvuru yapılmaması, davanın reddedilmesine yol açar; ancak zamanaşımı süresi dolmamış olur. Devam eden bir zarar varsa, zamanaşımı süresi işlemez.

Görevsizlik kararından sonra zamanaşımı, 01.06.2005 tarihinden önce ve sonra yapılan işlemlere göre farklı hesaplanır: 01.06.2005 tarihinden önce: Görevsizlik kararı veren mahkemedeki sorgu, zamanaşımını keser. 01.06.2005 tarihinden sonra: Zamanaşımını kesen sorgu, görevsiz mahkemece yapılan ifade alma işlemidir. Görevsizlik kararı sonrasında, görevli mahkemede zamanaşımı, bu mahkemenin yaptığı ilk sorgu ile yeniden kesilir. Zamanaşımı hesaplanırken, görevsiz mahkemede yapılan işlemlerin de dikkate alınması gerekir; bu işlemler kazanılmış hak olarak kabul edilir ve hak düşürücü süreler, görevsiz mahkemede davanın açıldığı zamana göre hesaplanır.

İnançlı işlem nedeniyle açılan tapu iptali ve tescil davalarında zamanaşımı, Türk Borçlar Kanunu'nun 146. maddesine göre on yıllık süre ile sınırlıdır. Zamanaşımı süresi, inanç ilişkisi sona erdiğinde veya alacak muaccel hale geldiğinde başlar. İnanç ilişkisi sona erdiğinde: İnanan, malını veya hakkını geri almak için dava açabilir; bu durumda zamanaşımı süresi, inanç ilişkisinin sona erdiği tarihten itibaren işlemeye başlar. İnanç ilişkisi devam ediyorsa: Mal veya hak hala inanılana aitse, zamanaşımı süresi başlamaz. Zamanaşımının başlaması için, davacının ferağ umudunu yitirdiğini dava açmak suretiyle göstermesi gerekir.

SGK cezaları, yani idari para cezaları, 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Zamanaşımı, fiilin işlendiği tarihten itibaren başlar. Örneğin, 18/9/2017 tarihinde sigortalı çalıştırmaya başlayan ancak işyeri bildirgesini yasal süresi dışında Kuruma veren işveren hakkında uygulanan idari para cezasının, 20/11/2017 tarihinde tebliğ edildiği varsayıldığında, idari para cezasının ödeme süresi 5/12/2017 tarihinde sona erer ve bu tarih, zamanaşımının başladığı tarih olarak kabul edilir. Zamanaşımı süresi dolduktan sonra yapılan tebligatlar geçersiz olur ve cezalar silinir.

2 senelik zamanaşımı, suçun işlendiği günden itibaren işlemeye başlar. Zamanaşımı süresi, suçun niteliğine göre değişiklik gösterir: Ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 30 yıl; 20 yıldan az olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda 20 yıl; 5 yıldan fazla ve 20 yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda 15 yıl; 5 yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlarda 8 yıl. Zamanaşımı süresi, tamamlanmış suçlarda suçun işlendiği gün başlar, ancak teşebbüs veya kesintisiz suçlarda farklı tarihlere göre hesaplanır.

12 yıl sonra icra takibi yapılabilir, ancak bu durum, icra dosyasının zaman aşımına uğrayıp uğramadığına bağlıdır. İcra takibi, 6098 sayılı Borçlar Kanunu kapsamında, aksi bir hüküm olmadığı sürece 10 yıllık zaman aşımı süresine sahiptir. İcra dosyasının zaman aşımına uğrayıp uğramadığını öğrenmek için e-devlet üzerinden sorgulama yapılabilir.

Zamanaşımı, bir şekil def'i değildir; bir defi olarak nitelendirilir. Zamanaşımı def'inin varlığı şu durumlarla anlaşılabilir: Borçlu tarafından ileri sürülmesi. Süresinin içinde ileri sürülmesi. HMK m. 141'e uygunluk. Ayrıca, zamanaşımı alacağın varlığını değil, istenebilirliğini ortadan kaldırır.

Destekten yoksun kalma tazminatı, ölen kişinin destek sağlama potansiyelinin devam edeceği varsayılan süre boyunca ödenir. Zamanaşımı süresi ise şu şekildedir: Tazminat talebi, zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde yapılmalıdır. Her durumda, fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde dava açılmalıdır. Eğer haksız fiil suç teşkil ediyorsa, ceza davası zamanaşımı süresi uygulanır.

Zamanaşımı nedeniyle davanın reddi halinde vekalet ücreti, davanın konusunun para veya para ile değerlendirilebilir olması durumunda nispi olarak belirlenir. Ancak, nispi vekalet ücretinin miktarı, maktu vekalet ücretini geçemez.

Varlık yönetim şirketleri, 2 bin liraya kadar olan icra borçlarını silmiştir. Silinen borçlar şu şekildedir: 15 Ağustos 2022 tarihinden önce icra takibi başlatılmış borçlar; Varlık yönetim şirketlerine devredilmiş alacaklar. Borçların silinmesi, TBMM'de yapılacak yeni düzenlemenin yasalaşmasıyla gerçekleştirilecektir.

Evet, 5 yıl sonra vergi silinebilir. Vergi borcu, belirli bir süre boyunca takip edilmemesi nedeniyle zaman aşımına uğrayabilir. Tarh zaman aşımı: Vergi alacağının doğduğu takvim yılını izleyen yıldan itibaren 5 yıl içerisinde mükellefe tarh ve tebliğ edilmeyen vergiler zaman aşımına uğrar. Tahsil zaman aşımı: Vergi alacağı tarh ve tebliğ edildikten sonra tahsil edilmesi için de 5 yıllık bir zaman aşımı süresi vardır. Zaman aşımı süresi dolduktan sonra, alacaklı kamu idaresinin, alacağını tahsil etme yetkisi kalkar. Zaman aşımı süresi, haciz uygulanması, ödeme emri gönderilmesi, teminat verilmesi, icrai işlemler yapılması, mahkeme kararı gibi nedenlerle kesilebilir.

Kat karşılığı inşaat sözleşmesinde ayıplı iş zamanaşımı, teslim tarihinden itibaren şu şekilde değişir: Taşınmaz yapılar dışındaki eserlerde: İki yıl. Taşınmaz yapılarda: Beş yıl. Yüklenicinin ağır kusuru varsa: Ayıplı eserin niteliğine bakılmaksızın yirmi yıl. Ayrıca, ayıp gizli ise ve müteahhittin kusuru ile gizlenmişse, teslim tarihinden itibaren on yıllık zaman aşımı süresi içinde dava açılabilir.

Taşınır simsarlık sözleşmesi zamanaşımının ne zaman başladığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Türk Borçlar Kanunu'nun 147. maddesinin 5. fıkrasına göre, vekâlet, komisyon ve acentalık sözleşmelerinden doğan simsarlık ücreti alacakları için 5 yıllık zamanaşımı geçerlidir. Simsarlık sözleşmesinden doğan alacakların 10 yıllık zamanaşımına tabi olduğu durum, kanunda aksi belirtilmediği sürece genel kuraldır.

Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre, aidat borçlarına ilişkin açılacak davalarda zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre, aidatların ödenmediği 5 yılı ve geriye dönük en fazla 5 yıllık aidat borçlarını kapsar.

Yargıtay 8. Hukuk Dairesi'nin 23.09.2013 tarihli ilamı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Yargıtay 8. Hukuk Dairesi'nin kararlarına şu sitelerden ulaşılabilir: yargitaykararlari.com.tr; ictihatlar.com.tr. Ayrıca, Yargıtay karar arama hizmeti sunan emsal.uyap.gov.tr sitesi de kullanılabilir.

İtiraz süresi içinde kısmi ödeme yapılması, itirazın iptali davasında dikkate alınır ve bu durumda: Alacaklının itirazın iptali davası açmasında hukuki yarar kalmaz. Ödenmeyen kısım için dava açılabilir. Ayrıca, takipten sonra ancak dava açılmadan önce yapılan ödemeler, icra müdürlüğünce dikkate alınmaz ve borçtan mahsup edilmez.

Yanlış kişiye dava açılması durumunda zamanaşımı kesilmez. Zamanaşımının kesilmesi için, dava dilekçesinde davalı olarak gösterilen kişinin doğru olması gerekir. Dava, başlangıçta yanlış hasıma karşı açılmış olsa bile, zamanaşımı dava açıldığı tarihte kesilir ve değiştirilen veya sonradan eklenen taraflara karşı da kesilme geçerliğini korur. Ancak, davanın sıfat yokluğundan (husumet) reddedilmesi halinde, bu durum zamanaşımını kesici nitelikte sayılmaz ve zamanaşımı hiç kesilmemiş gibi sonuç doğar.

Rücu davasında zamanaşımı, "tazminatın tamamının ödendiği ve birlikte sorumlu kişinin öğrenildiği" tarihten itibaren işlemeye başlar. Ayrıca, her hâlde ödemenin yapıldığı tarihten itibaren 10 yılın geçmesiyle de rücu hakkı zamanaşımına uğrar. Eğer rücuya konu eylem, aynı zamanda ceza gerektiren bir suç niteliği taşıyorsa ve ceza zamanaşımı (örneğin 8 yıl, 15 yıl gibi) hukuki zamanaşımı sürelerinden uzun ise, ceza zamanaşımı süresi uygulanır.

Olağanüstü zaman aşımı ile mülkiyetin kazanılması için gereken süre 20 yıldır. Türk Medeni Kanunu’nun 713. maddesine göre, tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak 20 yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir.