Zamanaşımı

Zaman aşımı yoluyla mülkiyetin kazanılması iki ana halde gerçekleşir: olağan zamanaşımı ve olağanüstü zamanaşımı. Olağan zamanaşımı yoluyla mülkiyetin kazanılması için gerekli şartlar şunlardır: 1. Tapuya kayıtlı bir taşınmaz bulunmalıdır. 2. Tapudaki tescilin yolsuz olması yani geçerli bir hukuki sebebe dayanmaması gerekir. 3. Malik sıfatıyla zilyetliğin iyiniyetle, davasız ve aralıksız olarak on yıl sürmesi gerekir. Olağanüstü zamanaşımı yoluyla mülkiyetin kazanılması için ise: 1. Taşınmazın tapu kütüğüne kayıtlı olmaması veya malikinin belirlenememesi gerekir. 2. Zilyetliğin malik sıfatıyla ve aralıksız olarak yirmi yıl sürmesi gerekir. 3. Tescil davası sırasında gerçek malik veya mirasçıları tarafından haklı bir itiraz yapılmamış olmalıdır.

Tüketici sözleşmesinin feshi zamanaşımı, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıl içinde başlar.

Ceza zamanaşımı, belirli durumlarda durabilir: 1. Suçun faillerinin yurtdışına kaçması. 2. Savaş hali. 3. Yasal engeller (örneğin, meclis üyelerinin dokunulmazlığı). Ayrıca, şüpheli veya sanık hakkında ifade alınması, iddianame düzenlenmesi, duruşma yapılması ve mahkeme kararı verilmesi gibi işlemler de zamanaşımı süresini durdurur.

Ceza zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir sürenin geçmesiyle devletin cezalandırma yetkisinin ortadan kalkmasını ifade eder. Ceza zamanaşımı süreleri, Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) suçun niteliğine göre değişiklik göstermektedir: - Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda: 30 yıl. - Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda: 25 yıl. - 20 yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda: 20 yıl. - 5 yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda: 15 yıl. - 5 yıldan az hapis veya adli para cezası gerektiren suçlarda: 8 yıl. Zamanaşımı süresinin başlangıcı suçun türüne göre değişir: - Tamamlanmış suçlarda: Suçun işlendiği günden. - Teşebbüs halinde kalan suçlarda: Son hareketin yapıldığı günden. - Kesintisiz suçlarda: Kesintinin gerçekleştiği günden. - Zincirleme suçlarda: Son suçun işlendiği günden. Zamanaşımı süresini kesen veya durduran durumlar da söz konusudur. Bu durumlar gerçekleştiğinde süre yeniden işlemeye başlar veya durur.

Muristen mal kaçırma davası, herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süreye tabi olmadığı için, mirasçılar tarafından her zaman açılabilir.

Kadastro öncesi hak durumuna dayalı tapu iptali davasında 10 yıllık hak düşürücü süre öngörülmüştür.

Kambiyo senetlerinde zamanaşımı süresi, senedin vade tarihinden itibaren başlar. Dolayısıyla, kesinleşme tarihinden itibaren değil, senedin düzenlendiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Eşler arası mal paylaşımında zamanaşımı, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır.

Evet, istirdat davasında zamanaşımı vardır. Bu zamanaşımı süresi, borcun tamamen ödenmesinden itibaren 1 yıldır. Bu süre, hak düşürücü süre olup, dava esnasında hakim tarafından re'sen değerlendirilir.

Ecrimisil davalarında zamanaşımı süresi, haksız işgalin öğrenildiği tarihten itibaren başlar.

Değer artış payında zamanaşımı, eşlerin anlaşarak mal rejimi tasfiyesi yaptığı haller hariç, yasal mal rejiminin sona erdiği tarihte işlemeye başlar. Bu süre, 10 yıldır ve Borçlar Kanunu'nun 125. maddesine göre belirlenmiştir.

Evet, ıslah tarihinden itibaren zamanaşımı kesilir. Kısmi davada, sadece dava edilen kısım için zamanaşımı kesilirken, dava dışı kalan bölüm için zamanaşımı işlemeye devam eder.

Şikayetten vazgeçme, kişilerin huzur ve sükûnunu bozma suçunda dava zamanaşımını keser. Bu suç, şikâyete bağlı suçlardan olduğu için, mağdurun şikâyetinden vazgeçmesi ile dava düşer.

Kardeşler arasında tapu iptal davasında zamanaşımı süresi yoktur.

TCK 66'da düzenlenen zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren devletin o suçla ilgili yargılama yapma yetkisinin ne kadar süre içinde kullanılabileceğini belirler. TCK 66'ya göre dava zamanaşımı süreleri: - Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası gerektiren suçlarda 30 yıl. - Müebbet hapis cezası gerektiren suçlarda 25 yıl. - En az 20 yıl ve daha fazla süreli hapis cezası gerektiren suçlarda 20 yıl. - 5 yıl ile 20 yıl arasında hapis cezası gerektiren suçlarda 15 yıl. - 5 yıldan az hapis cezası veya adli para cezası gerektiren suçlarda 8 yıl. Zamanaşımı süresi, suça sürüklenen çocukların yaş gruplarına göre de farklılık gösterir: - Suçu işlediği tarihte 12 ile 15 yaş arasında olanlar için süreler yarı yarıya uygulanır. - Suçu işlediği tarihte 15 ile 18 yaş arasında olanlar için süreler üçte iki oranında uzatılır. Bazı suçlar için zamanaşımı süresi işlemez, yani suçun işlenmesi üzerinden ne kadar süre geçerse geçsin ceza davası açılabilir ve suçu işleyen kişi cezalandırılabilir.

İş mahkemesi zamanaşımı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Ticaret sicilinden silinmiş bir şirket hakkında menfi tespit davası zamanaşımı, borç ödenmeden önce başlar.

Avukatlık ücreti zamanaşımı süresi 5 yıldır.

25.10.2017 tarihinden önce işten ayrılanlar için zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Avukatın icra takibi, takip edilen alacağın türüne göre değişen zamanaşımı süreleri dolduğunda düşer. Genel olarak, sözleşmeden doğan borçlar için zamanaşımı süresi 10 yıldır. Ayrıca, icra dosyasının 1 yıl boyunca işlem yapılmaması durumunda da düşmesi mümkündür.