Yargılama

Davayı değiştirme ve genişletme yasağı, yazılı yargılama usulünde ikinci cevap dilekçesinin verilmesiyle sona erer. Basit yargılama usulünde ise dilekçeler aşamasının tamamlanmasıyla yasak başlar ve bu aşamadan sonra iddia ve savunmanın genişletilmesi mümkün olmaz.

Kesinleştirilen bir dosya, genel olarak yeniden açılamaz. Ancak, istisnai durumlarda, kesin mahkeme kararlarına karşı olağanüstü yasal yollara (temyiz ve yeniden yargılama) başvurulabilir.

Bernard-Henri Lévy çeşitli nedenlerle yargılanmıştır: 1. 2013 yılında libel suçlaması: Lévy, gazeteci Bernard Cassen'i karalamaktan suçlu bulundu ve 1.000 avro para cezasına çarptırıldı. 2. 2025 yılında Tunus'ta açılan dava: Lévy, Tunuslu lobici Kamel Eltaïef ile ilişkileri ve İsrail ile Tunus arasındaki normalleşmeyi teşvik etme çabaları nedeniyle 33 yıl hapis cezasına çarptırıldı (bu ceza gıyaben verilmiştir). 3. Sembolik mahkeme: Lévy, "emperyalizme ve siyonizme koşulsuz destek vermek", "entelektüel dolandırıcılık" ve "savaş propagandası" gibi suçlamalarla sembolik bir mahkemede yargılandı.

Yeniden yargılama yapılamayacağı haller şunlardır: 1. Cezanın sadece azaltılması için yapılan başvurular: Hükümlünün mahkum olduğu kanun maddesinin alt ve üst sınırları arasında cezanın değiştirilmesi amacıyla yapılan talepler kabul edilmez. 2. Hatanın başka yollarla giderilmesi: Hükümdeki hata, yargılama dışında başka yöntemlerle giderilebilecekse yeniden yargılama yoluna gidilemez. 3. Delil yetersizliği: Kesinleşmiş hükümde mahkumiyeti gerektirecek nitelikte kuvvetli delil bulunmaması durumunda yeniden yargılama yapılamaz.

Kurtlar Vadisi dizisinde Polat Alemdar, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, anayasal düzeni ihlal, kasten adam öldürmek, kasten adam öldürmeye azmettirmek ve kasten adam yaralamak gibi suçlardan yargılandı. Bu yargılama, Kurtlar Konseyi'ni çökertmek amacıyla gerçekleştirdiği Kurtlar Vadisi Operasyonu çerçevesinde, devletin güvenliği ve anayasal düzeni korumak için işlediği suçların meşru olduğuna karar verilerek sonuçlandı ve beraat etti.

Evet, kararın bozulması, kararın yürütülmesini kendiliğinden durdurur. Bu durum, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 52. maddesinde yer almaktadır.

Duruşma, davacı ile davalının yargıç karşısında hazır bulundukları yargılama evresi olarak tanımlanır. Ayrıca, ceza muhakemesi uygulamasında duruşma iki anlamda daha kullanılır: 1. Oturum veya celseyi ifade etme: Şikayetçi, sanık, tanık, bilirkişi gibi suje ve ispat araçlarının dinlendiği, delillerin toplandığı ve tartışıldığı yer. 2. Yargılamanın tamamını ifade etme: İddianamenin mahkeme tarafından kabulüyle başlayıp hüküm verilmesine kadar geçen safha.

Hakim keşfi ertelerse, keşif yokluklarında yapılır.

Düşme kararı verilen bir dava, belirli şartlarda tekrar açılabilir. Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 311. maddesine göre, kesinleşmiş bir hükümle sonuçlanmış bir dava, hükümlü lehine veya aleyhine olarak yargılamanın yenilenmesi yoluyla tekrar görülebilir.

HMK birleştirme kararı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde 166 uyarınca, aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar arasında bağlantı bulunması durumunda verilen karardır. Bu karar, ikinci davanın açıldığı mahkemece verilir ve bu karar diğer mahkemeyi bağlar.

HMK'nın 297. maddesi, hukuki yargılamalarda hükmün kapsamını belirler. Bu maddeye göre hüküm şu hususları içermelidir: 1. Mahkeme ve hakim bilgileri: Hükmü veren mahkeme, hakim veya hakimlerin ve zabıt katibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları. 2. Tarafların kimlikleri: Davaya katılanların kimlikleri, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile adresleri. 3. İddia ve savunmalar: Tarafların iddia ve savunmalarının özeti, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar. 4. Deliller ve değerlendirme: Çekişmeli vakıalar hakkında toplanan deliller, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi. 5. Hukuki sebep ve sonuç: Sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepler. 6. Yargılama giderleri: Yargılama giderleri, taraflardan alınan avansın harcanmayan kısmının iadesi ve kanun yolları ile süresi. 7. Tarih ve imzalar: Hükmün verildiği tarih ve hakim veya hakimlerin ve zabıt katibinin imzaları. 8. Gerekçeli karar: Gerekçeli kararın yazıldığı tarih.

Davanın konusuz kalması protokolü, davanın görülmesi sırasında uyuşmazlığın ortadan kalkması veya mevzuat hükümlerinin değişmesi nedeniyle davanın sona erdirilmesi durumunu ifade eder. Bu durumda mahkeme, "karar verilmesine yer olmadığına" dair bir karar verir.

Adli kontrol kararı, aşağıdaki hallerde kaldırılabilir: 1. Erteleme veya beraat kararı verilmesi durumunda. 2. Tutuklamaya dönüşme (şartlar değiştiğinde). 3. Yargılamanın sona ermesi. 4. Yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve suçun niteliklerinin hafifletici hale gelmesi. 5. Cumhuriyet Savcısının talebi üzerine, adli kontrol kararının artık gereksiz olduğu kanısına varılması durumunda. Adli kontrol kararının kaldırılması talebi, sulh ceza hakimliğine dilekçe ile yapılır ve hakim, savcının görüşünü alarak karar verir.

Konusuz kalan dava, karar verilmesine yer olmadığına dair kararla sonuçlanır. Bu durumda, dava hakkında yargılama yapılmasına ve hüküm verilmesine her iki tarafın da hukuki yararı kalmamış olur.

"Kişi hakkında mahkeme kararı bulunmaktadır" ifadesi, bir davanın mahkeme tarafından sonuçlandırıldığını ve kararın verildiğini ifade eder. Bu durum, yargılama aşamasının sona erdiği ve kararın taraflara tebliğ edileceği anlamına gelir.

1412 sayılı CMUK'un 321. maddesi, yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulüne veya reddine ilişkin hükümleri düzenler. Bu maddeye göre: 1. İstemin Reddi: Sunulan deliller iddiaları yeterince doğrulamazsa veya ilk hükmün dayandığı delillerle çelişiyorsa, yenileme istemi esassız olması nedeniyle reddedilir. 2. Yenileme ve Duruşma: İstem esaslı ve kabul edilebilir bulunursa, yargılamanın yenilenmesine ve duruşma açılmasına karar verilir. 3. İtiraz Yolu: Verilen kararlara karşı acele itiraz yoluna gidilebilir.

Hukukta ön inceleme, davanın açılması ve dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra, tahkikat aşamasına geçmeden önce yapılan bir yargılama aşamasıdır. Ön incelemede mahkeme: - Dava şartlarını ve ilk itirazları inceler; - Uyuşmazlık konularını tam olarak belirler; - Hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunmaları ve delillerin toplanması için gereken işlemleri yapar; - Tarafları sulhe veya arabuluculuğa teşvik eder ve bu hususları tutanağa geçirir. Bu aşama, yargılamanın daha düzenli ve kısa sürede yapılmasını sağlar.

Anayasa Mahkemesi, uzun yargılama süresi nedeniyle yapılan başvurularda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verirse, başvurucuya manevi tazminat öder. Bunun için, uzun süren yargılama nedeniyle maddi ve manevi zarara uğrayan kişi, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmalıdır. Ayrıca, 7499 sayılı kanun ile 02.03.2024 tarihinde 6384 sayılı Tazminat Komisyonunun Görevleri İle Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Kanuna eklenen düzenlemelere göre, makul sürede yargılanma hakkı ihlal edilenler, manevi tazminat talebi için doğrudan Adalet Bakanlığı Tazminat Komisyonuna da başvurabilirler.

Tensibin amacı, hukuka uygun bir şekilde hükme ulaşmak için yargılamanın olanaklarını araştırarak, yerinde ve uygun adımlarla hükme erişmeyi kolaylaştırmaktır. Bu bağlamda tensip, davanın adil bir sonuçla sağlıklı bir şekilde sonuçlandırılması için izlenen bir rotadır.

"Kararı sonrası" ifadesi, bir davanın nihai kararın verilmiş olması anlamına gelir. Bu, yargılama safhasının sona erdiği ve mahkemenin kararını açıkladığı noktayı ifade eder.