Yargılama

Hükme etkili olmayan delillerle karar verilmesi, yani hukuka aykırı delillerin kullanılması, yargılamanın adil bir şekilde yürütülmediği anlamına gelir ve bu durum dava sonucunun bozulmasına veya davanın yeniden görülmesine yol açabilir. Hukuka aykırı deliller, "zehirli ağacın meyvesi de zehirlidir" ilkesi gereği, sadece hükme esas alınmakla kalmaz, aynı zamanda bu delillere dayanarak yapılan tüm işlemler de geçersiz sayılır. Bu tür bir kararın sonuçları arasında, masum bir kişinin haksız yere cezalandırılması veya gerçekten suçlu olan bir kişinin cezasız kalması gibi adil olmayan kararlar yer alabilir.

Nihai karar, bir davada mahkemenin verdiği kesin ve son hükümdür. Nihai kararın bazı özellikleri: Bağlayıcılık: Nihai kararlar, mahkeme tarafından verilen en son kararlardır ve taraflar arasında bağlayıcıdır. Davayı sonlandırma: Nihai kararlar, genellikle davayı sona erdirir ve taraflara net bir hukuki çözüm sunar. Kesinlik: Nihai kararlar, belirli koşullar altında itiraz edilebilir veya temyiz edilebilir, ancak kural olarak kesindir. Esasa ilişkin olma: Nihai kararlar, davanın esasına dair bir değerlendirme içerir. Hukuki sonuçlar doğurma: Nihai kararlar, hukuki sonuçlar doğurur ve bu kararların hukuki sonuçları, taraflar için büyük önem taşır. Nihai karar, esasa ilişkin ve usule ilişkin nihai kararlar olarak ikiye ayrılır.

Davanın maktu vekalet ücretine tabi olması, yargılama konusunun para ile ölçülemediği veya parasal bir karşılığının olmadığı durumlarda, belirli ve sabit bir vekalet ücretinin kararlaştırılması anlamına gelir. Maktu vekalet ücretleri, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ile düzenlenir. Bazı durumlarda maktu ücrete hükmedilir: Tespit davaları. Ceza soruşturmaları. Boşanma davaları. İptal davaları.

Müteselsillik kaydı mahkeme ilamında yoksa, borçlular yargılama gideri ve vekalet ücretinden eşit oranda sorumlu olur. İlamda sorumluluğun müteselsil mi, yoksa müşterek mi olduğu konusunda bir açıklama yoksa, müteselsillik kendiliğinden doğmaz. Bu durumda, her iki borçlunun ödenmesi gereken paradan eşit oranda sorumlu olduklarının kabulü gerekir.

Tefrik edilen davanın tekrar açılması mümkündür, ancak bu, belirli şartlara bağlıdır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) hükümlerine göre, birlikte açılmış veya sonradan birleştirilmiş davalar, yargılamanın her aşamasında, talep üzerine veya re'sen hâkimin gerekli görmesi durumunda ayrılabilir. Feragat edilen davalar için ise, feragat beyanının geçersiz sayılması durumunda dava tekrar açılabilir. Bu, beyanın hukuki iradeye aykırı olarak verildiğinin veya baskı/tehdit altında yapıldığının kanıtlanması gerektirir. Her iki durumda da, davanın tekrar açılması için ilk başvurulan mahkemeye başvurulmalıdır.

Katılan ve sanık arasındaki temel farklar şunlardır: Katılan, ceza yargılamasında suçtan doğrudan zarar gören veya zarar görme tehlikesi altında olan kişidir. Sanık, suç işlediği iddia edilen kişidir. Katılan sanık ise, hem sanık konumunda bulunan hem de davaya müdahil olmak isteyen müşteki şüpheliye verilen isimdir.

İddianame mahkemeye çıkmadıysa ceza alınmaz. İddianamenin mahkemeye çıkması, ceza davasının başladığını ve yargılama sürecinin başladığını gösterir. Eğer iddianame iade edilirse, savcı eksiklikleri giderip yeni bir iddianame hazırlayana kadar yargılama başlamaz.

Yargılamanın yenilenmesi talebinin reddi kararı kesinleşirse, mahkeme kararının kesinleşmesi söz konusu olur. Bu durumda, yargılamanın yenilenmesi talebi reddedilen kişi için aşağıdaki hukuki alternatifler değerlendirilebilir: İtiraz: Kararın temyiz mercii tarafından incelenmesini sağlar. Temyiz başvurusu: Kararın hukuka uygun olup olmadığını inceleyen bir süreçtir. Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru: Temel hakların ihlal edilmesi durumunda yapılabilir. Yeniden yargılama talebi: Yeni delillerin ortaya çıkması durumunda mümkün olabilir. Yeni dava açma: Aynı konu üzerinden yeniden dava açma imkanı tanımayabilir, ancak farklı bir hukuki temel veya delil ile yeni bir dava açma imkanı bulunabilir. Her durumda, doğru hukuki adımların atılması ve profesyonel yardım alınması önemlidir.

Evet, vekalet ücreti yargılama gideridir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 324. maddesinin 1. fıkrasına göre, harçlar ve tarifesine göre ödenmesi gereken avukatlık ücretleri yargılama giderlerine dahildir. Ayrıca, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 164. maddesine göre, dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekalet ücreti avukata aittir ve bu ücret, iş sahibinin borcu nedeniyle takas ve mahsup edilemez, haczedilemez.

Davadan feragat edilmesi durumunda ortaya çıkabilecek bazı sonuçlar şunlardır: Davanın sona ermesi. Haktan vazgeçme. Aynı davanın tekrar açılamaması. Yargılama giderlerinin ödenmesi. Teminatların sona ermesi. Davadan feragat işlemi, kapalı ve her bir aşamasının eksiksiz tamamlanması gereken bir prosedürdür.

Yargılama gider avansı, dava açılırken mahkeme veznesine ödenir. Ayrıca, Adalet Bakanlığı'nın taraf olduğu davalarda mahkeme tarafından hükmedilen vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin, Merkez Bankası Ankara Şubesi'ne ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Ödeme yolları ve detayları için Adalet Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile iletişime geçilebilir: Adres: Milli Müdafaa Cad. No: 8 Kat: 1, 2, 3, 4, P.K. 06420 Kızılay - Çankaya / Ankara. Telefon: 0312 549 58 56. E-posta: ab177807@adalet.gov.tr.

Yüz yüze yargılama, "yüz yüzelik ilkesi"ne dayanır. Bu ilkeye göre, bir mahkeme kararının dayandığı her delil, tarafların doğrudan karşısında, her iki tarafın da huzurunda ve açıkça tartışılabilir şekilde değerlendirilmelidir. Yüz yüzelik ilkesi, ceza muhakemesinde bir delilin doğruluğunun tespiti için oldukça önemlidir.

Davayı değiştirme ve genişletme yasağı, dilekçeler aşaması tamamlandıktan sonra sona erer. Basit yargılama usulünde: Davacı için yasak, dava açılmasıyla başlar. Davalı için yasak, cevap dilekçesinin mahkemeye verilmesiyle başlar. Yazılı yargılama usulünde: Yasağa başlangıç, "cevaba cevap" (davacı yönünden) veya "ikinci cevap dilekçesi" (davalı yönünden) aşamasından sonradır. İddia ve savunmanın genişletilip değiştirilmesi konusunda ıslah ve karşı tarafın açık muvafakati hükümleri saklıdır.

Kesinleşen bir dosyanın tekrar açılması için bazı durumlar söz konusu olabilir: Yeni delillerin ortaya çıkması. Esaslı bir haksızlığın giderilmesi. İtiraf gibi yeni bir durumun ortaya çıkması. Yeniden yargılama süreci, avukat tarafından hazırlanan ve haklı nedenleri içeren bir başvuru ile başlar. Kesinleşen bir dosyanın tekrar açılması için mutlaka hukuki destek almak ve ilgili yasal süreçleri başlatmak gereklidir.

Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) madde 315'e göre, bazı hallerde yeniden yargılama yapılmaz: Cezanın değiştirilmesi amacıyla: Sadece cezanın değiştirilmesi amacıyla yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulamaz. Adli hatanın başka yolla giderilmesi: Ortaya çıkan hata başka bir yolla giderilebilecekse, yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilmez. Kesinleşmiş hükme bağlı hata: Kesinleşen hükme bağlı bir hata söz konusuysa, olağan veya diğer kanun yolları yeterli ise yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilmez. Aleyhe yargılamanın yenilenmesi: Zaman aşımına uğramış suçlar açısından sanık veya hükümlü aleyhine yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemez. İnfaz edilmiş cezalar: Hükmedilen ceza infaz edildiyse, sanık veya hükümlünün aleyhine yargılamanın yenilenmesi istenemez. Hükümlünün ölümü: Ölen hükümlü aleyhine yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemez. AİHM kararı: CMK madde 311 f. 1 b. (f)’de yer alan AİHM kararı nedeniyle yargılamanın yenilenmesi talebinde, AİHM kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde bulunulmazsa.

Kurtlar Vadisi'nde Polat Alemdar, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, anayasal düzeni ihlal, kasten adam öldürmek, kasten adam öldürmeye azmettirmek ve kasten adam yaralamak gibi suçlardan yargılandı. Bu suçları, Türkiye'nin yıllık millî gelirinin yarısı kadar bir parayı kontrol eden suç örgütü birliği Kurtlar Konseyi'ni çökertmek amacıyla, bir devlet görevlisi olarak gerçekleştirdi. Polat Alemdar ve adamları, tüm bu suçlamalardan beraat etti.

Duruşma, yargılamalarda iddia ve savunma makamlarının delillere dayanarak tartıştıkları süreçtir. Duruşmanın diğer anlamları: Şikayetçi, sanık, tanık, bilirkişi gibi suje ve ispat araçlarının dinlendiği, delillerin toplanarak ortaya konulduğu ve tartışıldığı oturum veya celsedir. İddianamenin mahkeme tarafından kabulüyle başlayıp hüküm verilmesine kadar geçen yargılama safhasıdır. Duruşma, kural olarak herkese açık yapılır.

Bernard-Henri Lévy, sembolik bir ağır ceza mahkemesinde "akla karşı işlediği suçlar" nedeniyle yargılanmıştır. 28 Ocak 2011 tarihinde gerçekleşen bu duruşmada Lévy'e yöneltilen suçlamalar arasında şunlar yer almıştır: Emperyalizme ve Siyonizme koşulsuz destek vermek; Entelektüel dolandırıcılık ve felsefi değeri olmayan çalışmalarla para ve güç kazanmak; İran'a karşı asılsız suçlamalarda ve iftirada bulunmak; Savaşı ve "insancıl emperyalizmi" savunmak; Bağımsız göçmen hareketlerini yok etmek üzere "SOS Racism" tarzı grupların faaliyetlerini desteklemek; Hıristiyan ve Müslümanlar arasında toplumsal ve dini yönden düşmanlık yaratmaya yönelik yalan haberler yaymak. Ayrıca, 2013 yılında Lévy, gazeteci Bernard Cassen'e iftira attığı için mahkum olmuştur. 2025 yılında, Milletvekili Aymeric Caron'un suç duyurusu üzerine, Lévy hakkında Arte France tarafından finanse edilen belgeselleri nedeniyle soruşturma başlatılmıştır.

Hakim keşfi ertelerse, keşif işlemi belirlenen yeni tarihe kadar ertelenir. Keşif, tarafların yokluklarında da yapılabilir, bu durumda keşif işlemi devam eder ve ertelenmez. Keşfin ertelenmesi, genellikle keşif için gerekli olan masrafların yatırılmaması veya tarafların geçerli bir mazeret sunmaması gibi durumlarda gerçekleşir. Mahkeme, sunulan mazereti değerlendirerek keşfin ertelenmesine karar verebilir veya mazereti kabul etmeyip keşfi planlandığı gibi gerçekleştirebilir. Keşfin ertelenmesi, davanın süresini uzatabilir ve usul ekonomisine aykırı olabilir. Bu nedenle, keşfin yasanın öngördüğü kurallar çerçevesinde yapılması önemlidir.

Düşme kararı verilen dava, belirli şartlar altında tekrar açılabilir: Zamanaşımı nedeniyle düşme kararı verilmişse, zamanaşımı süresi dolmamışsa dava yeniden açılabilir. Şikayete tabi bir suçta şikayetten vazgeçme nedeniyle düşme kararı verilmişse, yeni bir şikayet yapılması durumunda dava tekrar açılabilir. Ayrıca, ceza davasının düşmesi kararıyla birlikte, devletin sanık üzerinde yürüttüğü cezai takibat sona erer.