Uygarlık

Zindankale, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı uygarlıklarına aittir. Zindankale (Ahmedek), 1220 yılında Sultan Alaaddin Keykubat döneminde, Konya'nın dış surlarıyla birlikte inşa edilmiştir. 2007 yılında, Zindankale olarak bilinen bölgede çok katlı otopark yapımı sırasında temel kazılarında, Selçuklu dönemine ait kale surları bulunmuştur.

En uzun süren Mezopotamya uygarlığı, Sümerler olarak kabul edilir. MÖ 4000 ile MÖ 2000 yılları arasında var olan Sümerler, ilk yazıyı (çivi yazısı) ve şehir devletlerini kurmuşlardır. Bilim insanlarına göre, Mezopotamya uygarlığı çeşitli biçimleriyle toplamda yaklaşık 3400 yıl sürmüştür.

Antik bilim, prehistorya ve antik tarihten geç antik çağa kadar olan en eski bilim tarihini kapsar. Modern uygarlık, dikkatini bilim ve teknoloji üzerinde yoğunlaştırmıştır. Bu konularda daha fazla bilgi için George Sarton'un "Antik Bilim ve Modern Uygarlık" kitabı incelenebilir.

Kaplumbağa işareti, antik çağlarda hemen hemen tüm uygarlıklara aittir. Bu işaret, birçok hayvan işaretinde olduğu gibi, bir dini ritüeli sembolize ederek ölen insanların mezarlarına resmedilmiştir. Kaplumbağa figürünün kullanıldığı bazı uygarlıklar şunlardır: Mısır; Mezopotamya; Yunan; Çin; Hint.

Renklerin hangi uygarlıkta ortaya çıktığına dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, tarih boyunca farklı medeniyetlerin renklerle etkileşim kurduğu bilinmektedir. Renklerin ortaya çıkışında öne çıkan bazı uygarlıklar: Antik Mısır: Resimlerinde ve giysilerde kullandıkları boyalarda maviyi (Mısır mavisi) kullanan ilk uygarlık olarak bilinir. Antik Yunan: İlk filozoflar, bilinen ilk renk teorilerini ve estetiğini geliştirmiştir. Çin: MÖ 12.000 yılına ait kırmızı toprak boyasıyla yapılmış kaya resimleriyle Çin'de renklerin ortaya çıkışı gözlemlenebilir. Renklerin tarihsel gelişimi, toplumların coğrafi konumları, ekonomik ve politik durumları, bilim ve sanatla olan ilişkileri ile inanç pratiklerinden etkilenmiştir.

Hindistan tarihi, MÖ 75.000 ila 35.000 yıllarına uzanan ilk insan faaliyetlerine dair kanıtlarla başlamaktadır. Daha spesifik olarak, MÖ 6500'lerden itibaren bölgede tarım yapıldığı ve hayvanların evcilleştirildiği arkeolojik kazılarla ortaya konmuştur. Hindistan'da ilk siyasi birlik ise MÖ 4. yüzyıl sonlarında Magadha Krallığı ile kurulmuş, ardından Mauryan İmparatorluğu ile devam etmiştir.

Ahlat mezar taşları, Orta Çağ dönemine ait Türk-İslam mezarlığı olarak kabul edilir ve ağırlıklı olarak Selçuklu dönemine aittir. Ancak, mezarlıkta tarih boyunca bölgede hüküm sürmüş farklı milletler ve cemaatlere ait cenazeler de bulunmaktadır; bunlar arasında Ermeniler, Rojekîler, Dilmaçoğulları, Saltuklular, Ahlatşahlar, Mervânîler, Bedlîs Beyliği, Eyyubîler ve Osmanlılar yer alır.

"Batıya Doğru Akan Nehir" belgeselinin 1. bölümü, uygarlığın doğum yeri olan Mezopotamya'yı tüm yönleriyle ele almaktadır. Bölümde işlenen bazı konular: insanlığın yerleşik hayata geçişinin temelinde tarım yapma amacı değil, kolay ev yapma gayesi olduğu; Çatalhöyük'ün bu ilkeyle kurulmuş olması; tarımın, yerleşik hayata geçişin bir sonucu olarak ortaya çıkması. Belgeselin ilk bölümü, TRT 2 ve tabii platformlarından izlenebilir.

Uygarlığın aşamaları, L. Henry Morgan'ın sınıflandırmasına göre üç dönemdir: 1. Yabanıllık. 2. Barbarlık. 3. Uygarlık. Ayrıca, bazı yazarlar insan gelişimini vahşilik ve barbarlık aşamaları olarak ikiye ayırır ve vahşilik aşamasını Taş Devri olarak görürler.

Codex Mendoza'nın 2. ve 4. ciltleri, orijinal kodeksin temel resimli ve tanımlayıcı bilgilerini detaylandırır. 2. cilt, kodeksin renkli bir tıpkıbasımını içerir. 4. cilt, İspanyol yorumlarının transkripsiyonları ve çevirileri ile her resimli folyonun paralel görüntü kopyalarını sunar. Codex Mendoza, Aztek uygarlığı hakkında eşsiz bir bilgi kaynağıdır ve Aztek tarihi, coğrafyası, ekonomisi, sosyal ve politik organizasyonu, glifik yazı, kostümler, tekstiller, askeri kıyafetler ve yerli sanat stilleri hakkında kapsamlı bilgiler sunar. Kodeksin tamamı, yaklaşık 71 sayfadan oluşur ve üç bölüme ayrılır: 1. Bölüm I: 1325'ten 1521'e kadar Aztek halkının tarihini, Tenochtitlan'ın kuruluşundan İspanyol fethine kadar olan süreci anlatır. 2. Bölüm II: Üçlü İttifak tarafından fethedilen kasabaların ve her birinin ödediği haraçların listesini içerir. 3. Bölüm III: Azteklerin günlük yaşamının resimli bir tasviridir.

Fethiye'deki kaya mezarları, Likya uygarlığının aristokratları ve yüksek rütbeli askerleri için yapılmıştır. Bu mezarların yüksek bir rakıma, ruhun tanrılara daha yakın olacağı inancıyla yapıldığı düşünülmektedir. Kaya mezarlarının tümü Helenistik dönemde yapılmıştır ve Fethiye'nin yaşadığı tüm medeniyetlere tanıklık etmiştir. Ayrıca, tarih araştırmacıları ve yazarlar bu yapıları inceleyerek Likya’nın ölüm ritüellerini ve aristokratik yapısını anlamaya çalışmaktadır. Fethiye'deki kaya mezarlarının neden yapıldığına dair başka bir bilgi bulunamamıştır.

En eski uygarlık resimlerinin nerede bulunduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, dünyanın bilinen en eski mağara resimlerinin bulunduğu bazı yerler şunlardır: İspanya. Endonezya. Fransa. Arjantin. Somali.

M.Ö. 10.000 filmi, uzak bir dağ kabilesinde yaşayan genç avcı D’Leh’in, güzeller güzeli Evolet’e olan aşkını ve sevdiği kadını kurtarmak için giriştiği destansı yolculuğu anlatıyor. Gizemli bir savaşçı grup, D’Leh’in kabilesini yağmalayıp Evolet’i kaçırınca, D’Leh, küçük bir avcı grubuna önderlik ederek savaşçıların peşinden dünyanın öbür ucuna kadar gitmek zorunda kalır. Bu zorlu yolculuk sırasında, kılıç dişli kaplanlar ve tarih öncesi yırtıcılarla mücadele eden grup, sonunda kayıp bir uygarlığı ortaya çıkarır. Nihai kaderlerinde, dev piramitlerin gökyüzüne uzandığı, hayal gücünün ötesinde bir imparatorluk onları beklemektedir.

Prof. Dr. Fahri Işık'ın "Uygarlık Anadolu'da Doğdu" kitabı, Batı uygarlığının kökeninin Yunan değil, Anadolu halkları olduğunu savunur. Kitapta ele alınan bazı konular: Ege Göçleri: Bu göçlerin bir kültür transferi değil, Anadolu'dan Yunanistan'a doğru bir bilgi ve sanat akışı olduğunu belgeler. Tarihsel Gerçekler: MÖ 1200-800 arasında yazının olmaması nedeniyle Ege Göçleri ile ilgili bilgilerin mitolojik ve milliyetçi duygularla uydurulmuş rivayetler olduğunu iddia eder. Anadolu'nun Katkısı: Anadolu'nun, tahılların tarıma alınması, hayvanların evcilleştirilmesi ve köy yaşantısı gibi günümüz uygarlığının temel taşlarını oluşturduğunu öne sürer. Işık, tezlerini Anadolu, Hellas ve Girit'ten seçtiği tarih öncesi çağlara ait 89 levha ve 536 fotoğrafla destekler.

Jean-Jacques Rousseau'ya göre uygarlık, insan doğasını olumsuz etkiler. Rousseau'nun bazı görüşleri: Yozlaşma: Uygarlık, insanların iyi olan doğasını bozmuştur. Eşitsizlik: Toplum yaşamına geçiş, eşitsizlikleri beraberinde getirmiş ve insan yapısını olumsuz yönde değiştirmiştir. Yapay duygular: Uygar insan, kendini güvende hissetmek için başkalarının gözünde itibar kazanmayı arzular ve bu durum, özsevgi duygusunu bencillik haline getirir. Kötülük: Mülkiyet ve kişisel çıkarlar, insanlar arasında ihtiras ve kötülüklere yol açar. Rousseau, insanın doğa durumunda iyi olduğunu ve uygarlığın kazanımlarının geliştirilmesi gerektiğini savunur.

Güneş yılı takvimini ilk bulanlar Mısırlılar olarak kabul edilir. Mısırlılar, Nil Nehri'nin taşması ile aynı zamana denk gelen, uzun bir süre gözlenemeyen Sirius yıldızının tekrar görünmesini yılın başlangıcı olarak kabul ederek 365 gün süren bir takvim hazırlamışlardır. Ancak modern anlamda kullanılan Güneş Takvimi, M.Ö. 45 yılında Julius Caesar tarafından reforme edilen Jülyen Takvimi ile sistematik hale getirilmiştir.

Sümerler, Mezopotamya uygarlıklarının en eskisidir. MÖ 3500 civarında ortaya çıkan Sümerler, tarım, din ve yasalar gibi çeşitli alanları kaydeden ilk yazı sistemlerinden biri olan çivi yazısını geliştirmişlerdir.

İlk kılıçların, MÖ 3000 yılında Mezopotamya, Mısır ve Anadolu gibi bölgelerde ortaya çıktığı kabul edilir. Kılıcın tam olarak hangi uygarlık tarafından icat edildiği ise kesin olarak bilinmemektedir.

Norbert Elias'ın uygarlık süreci teorisi, Orta Çağ Avrupası'ndan modern zamanlara kadar Batı toplumlarında yaşanan sosyal ve psikolojik değişimleri inceler. Elias'a göre bu değişimler, merkezi otoritelerin güçlenmesi ve sosyal yaşamın daha düzenli ve öngörülebilir hale gelmesiyle ilişkilidir. Bazı temel unsurlar: Davranışların düzenlenmesi: Bireylerin davranışları daha farklılaşmış ve istikrarlı bir hale gelir. Özel ve kamusal alan: Ortak yaşam alanlarında giyinip soyunma veya tuvalet ihtiyacını giderme gibi eylemler, zamanla özel alanlarda gerçekleştirilir. Şiddet ve duygusal tepkiler: Şiddet toplumsal bir tabu haline gelir ve bireyler duygusal tepkilerini kontrol etmeye başlar. Cinsellik: Cinsel yaşam ve bedensel fonksiyonlar konusundaki tutumlar daha özel ve mahrem hale gelir.

Dünyanın en eski tarihi, yaklaşık 4,576 milyar yıl olarak kabul edilir. İnsanlık tarihi ise yaklaşık 5000 yıl önce, MÖ 3000 civarında başlamıştır.