UçuşGüvenliği

"Yorgun pilot, tehlikeli pilottur" ifadesi, pilot yorgunluğunun uçuş güvenliğini tehlikeye atabileceği anlamına gelir. Pilot yorgunluğu, ICAO tanımına göre; fiziksel ve zihinsel yoğun uğraş, yeterince dinlenememe, uzamış uyanıklık süresi, uyku yoksunluğu ve biyoritim karmaşası sonrasında ortaya çıkan bedensel ve zihinsel bir yetmezlik halidir. Yorgun pilotun, uyanıklık hali, durumsal farkındalığı, psikomotor performansı ve uçak üzerindeki kumanda ve kontrolü bozulur. Bu nedenle, Avrupa’da bir gerçeklik olan pilot yorgunluğundan kurtulmanın tek yolu dinlenmektir.

Uçak ambarında uyuyan personel, farklı durumlarda farklı sonuçlar doğurmuştur: Alaska Havayolları'nda bir işçi, uçağın kargo bölümünde uyuyakalınca, 170 yolcusuyla havalanan uçak, kalkıştan birkaç dakika sonra Seattle'da bir havaalanına acil iniş yapmak zorunda kalmıştır. Türk Hava Yolları'nda ise yer hizmetleri görevlisi Ali Çelikten, İstanbul-Atina seferine hazırlanan uçağın bagaj bölümünde fark edilmeden mahsur kalmıştır. Her iki olayda da personel, hayatta kalma mücadelesi vermiş ve sağlık sorunları yaşamıştır.

Spil Dağı'nda yasak olan durum, üzerinden uçakların geçememesi ile ilgilidir. Ancak, TMMOB Jeolojik Mühendisleri Odası Manisa İl Temsilcisi Jeofizik Yüksek Mühendisi Fatih Şenhisar, Spil Dağı'nda doğal bir mıknatıslık veya belirgin bir manyetik çekim gücü bulunmadığını ifade etmektedir. Ayrıca, 2024 yılında Spil Dağı Milli Parkı'nın "işletmeci değişikliği" nedeniyle geçici süreliğine ziyarete kapatıldığı da bilinmektedir.

Acil iniş, bir uçağın, işleyişiyle ilgili bir sorundan ya da en yakın havaalanına inmeyi gerektiren ani bir tıbbi nedenden dolayı yaptığı planlanmamış iniştir. Acil inişin gerçekleştiği bazı durumlar: Teknik arızalar. Yangın. Sağlık acil durumu. Tehlikeli hava koşulları. Tehlikeli yolcu davranışları. Ayrıca, "Acil İniş" adında 2021 yapımı bir Güney Kore filmi de bulunmaktadır.

Epilepsi hastaları pilot olamaz. Özellikle nöbetleri sık olan epilepsi hastaları, pilotluk gibi yüksek risk içeren meslekleri yapamazlar. Ancak, her durum bireysel olarak değerlendirilmelidir. Pilotaj ile ilgili sağlık şartları, ülkelerin ilgili kurumları tarafından belirlenmektedir.

Havalimanı kule personeli, yani hava trafik kontrolörleri, hava sahasındaki uçakların düzenli, hızlı ve güvenli akışlarını sağlamaktan sorumludur. Hava trafik kontrolörlerinin bazı görevleri: Uçuş yetki kontrolü. Yer kontrolü. Yerel trafik kontrolü. Uçak için ayrılan pistin müsait ve güvenli olup olmadığını kontrol eder. Yaklaşma kontrolü. Hava sahası kontrolü. Hava trafik kontrolörleri, radar aracılığı ile uçakların konumunu izler ve pilotlarla telsiz aracılığı ile iletişim kurarlar.

Uçak kazalarında hayatta kalma şansı oldukça yüksektir, ancak bu, oturulan yere ve kaza türüne göre değişiklik gösterebilir. Arka koltuklar: Uçağın arka koltuklarında oturmak, hayatta kalma şansını artırabilir. Emniyet kemeri: Emniyet kemeri bağlı olanlar, bağlı olmayanlara göre daha yüksek hayatta kalma şansına sahiptir. Doğru pozisyon: "Brace pozisyonu" alarak (baş öne eğilmiş, ayaklar birleştirilmiş ve kollarla baş korunmuş şekilde) oturmak, çarpma sonucu başa alınan darbe riskini azaltır. Ancak, yüksek irtifadan serbest düşüş gibi durumlarda hayatta kalma şansı çok düşüktür. Uçak kazalarında hayatta kalma ile ilgili bilgiler, genel istatistiklere dayanmaktadır ve her durumun farklı olabileceği unutulmamalıdır.

2025 yılında İstanbul Havalimanı'nda meydana gelen kaza hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, 2024 yılında İstanbul Havalimanı'nda yaşanan bir uçak kazasının nedeni hakkında bilgi mevcuttur. 2024 yılında, Fedex Havayolları'na ait bir kargo uçağı, ön iniş takımlarının açılmaması nedeniyle gövde üzerine iniş yapmak zorunda kalmıştır. Herhangi bir can kaybı veya yaralanma yaşanmayan kazada, iniş öncesi pist üzerinde tüm önlemler alınmıştır.

Hosteslik eğitiminde verilen bazı dersler: Yabancı dil: Genellikle İngilizce, bazen ikinci bir yabancı dil de gerekebilir. Acil durum yönetimi ve ilk yardım: Yangın güvenliği, can kurtarma ekipmanlarının kullanımı, kabin içi acil durum prosedürleri ve temel ilk yardım. Havacılık kuralları ve emniyet: Uçuş güvenliği, havacılık mevzuatı ve operasyonel süreçler. Yolcu hizmetleri: Yolcuların karşılanması, bagaj işlemleri, özel hizmet gerektiren yolcularla iletişim. Etkili iletişim ve diksiyon: Akıcı ve anlaşılır konuşma, ses tonu kullanımı, topluluk önünde konuşma. Zarafet ve protokol kuralları: Sosyal uyum becerileri ve profesyonel temsil kabiliyeti. İkram ve servis teknikleri: Uçak içi servis uygulamaları ve seyahat yastığı gibi ürünlerin satışı. Ayrıca, Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri ön lisans programı kapsamında, hizmet anlayışı, görgü adabı ve kriz yönetimi gibi dersler de yer alır.

Kaptan pilotların yıldırımdan korkmamasının nedeni, yıldırımın uçak sistemleri üzerindeki etkilerini yönetme ve güvenli bir iniş yapma konusundaki eğitimleri ve deneyimleridir. Sabiha Gökçen Havalimanı'nda 2020 yılında meydana gelen Pegasus kazasının bilirkişi raporunda, kaptan pilot Mahmut Aslan'ın yıldırım çarpması sonrası stres yaşadığı ve bir an önce uçağı güvenli bir şekilde indirmeye odaklandığı belirtilmiştir. Bu nedenle, pilotların yıldırımdan korkmaması, onların mesleki bilgi ve becerileriyle ilgilidir; korkusuz oldukları anlamına gelmez.

Kokpitteki siyah kutu, aslında kara kutu olarak bilinen uçuş kayıt cihazlarından biridir. Kara kutu, bir uçağın uçuş verilerini ve kokpit seslerini kaydeden, kaza durumlarında olayın nedenini anlamaya yardımcı olan dayanıklı bir kayıt cihazıdır. İki temel kara kutu türü vardır: Uçuş Veri Kaydedici (FDR): Uçuş parametrelerini kaydeder. Kokpit Ses Kaydedici (CVR): Kokpitteki sesleri ve konuşmaları kaydeder. Kara kutular, genellikle uçağın kuyruğunda bulunur ve parlak turuncu renktedir.

İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı'nda 5 Şubat 2020'de Pegasus Hava Yolları'na ait PC2193 sefer sayılı uçağın pistten çıkmasının nedenleri arasında şunlar yer almaktadır: Sert iniş: Ulaştırma Bakanı Mehmet Cahit Turhan, inişi "sert" olarak tanımlamıştır. Yıldırım çarpması: İnişe geçmeden 6 dakika önce uçağa yıldırım isabet etmesi, pilotlar üzerindeki stresi artırmıştır. Frenleme sisteminin devre dışı olması: Son iniş safhasında uçağın frenleme sisteminin devre dışı olduğu ve manuel frenleme yapıldığı, ancak gerekli yavaşlamanın sağlanamadığı belirtilmiştir. Pist sonu emniyet alanının eksikliği: RESA (Pist Sonu Emniyet Alanı) olarak tanımlanan ve piste bitişik olan alanın 90 metre uzunluğunda olması gerekirken, Sabiha Gökçen'de bu alanın bulunmadığı ifade edilmiştir. Pistin temizliği: Kaptan pilot Mahmut Arslan, pistin gerektiği gibi temizlenmemesinin uçağın kaymasına neden olduğunu belirtmiştir.

Yapay zeka (YZ), havacılık sektöründe çeşitli alanlarda önemli değişiklikler ve iyileştirmeler sağlamaktadır: Otonom uçuş sistemleri ile pilot hataları minimuma indirilerek uçuş güvenliği artırılmaktadır. Kestirimci bakım sayesinde muhtemel arızalar önceden tespit edilerek önlemler alınmakta ve maliyetler düşürülmektedir. Hava trafiği yönetimi daha hızlı ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Yolcu deneyimi, YZ destekli sohbet robotları ve öneri sistemleriyle kişiselleştirilmektedir. Rota planlaması optimize edilerek yakıt tasarrufu ve karbon emisyonlarının azaltılması sağlanmaktadır. Dinamik fiyatlandırma ile gelir yönetimi iyileştirilmektedir. Güvenlik sistemleri tehditleri daha hızlı ve doğru bir şekilde tespit etmektedir. İşçi grevleri önceden tahmin edilerek önlemler alınabilmektedir. Mürettebat ruh sağlığı YZ ile izlenip desteklenmektedir. YZ'nin havacılıkta başarılı bir şekilde benimsenmesi, teknik gelişmelerin yanı sıra çalışanların eğitimi ve iş birliği gerektirmektedir.

42-3555 numaralı B-17 Flying Fortress tipi uçak, 26 Kasım 1943 tarihinde Almanya'nın Bremen şehrine yapılan bir bombardıman görevi sırasında kayıp olarak bildirildi. Kazanın nedeni hakkında spesifik bir bilgi bulunmamaktadır. Daha güncel bir uçak kazası hakkında bilgi arıyorsanız, 13 Temmuz 2025 tarihinde İngiltere'nin Southend Havalimanı'nda meydana gelen olayı inceleyebilirsiniz. Hollanda'ya gitmek üzere havalanan Beech B200 tipi küçük bir yolcu uçağı, kalkıştan kısa süre sonra düştü ve alev topuna dönüştü. 12 Haziran 2025 tarihinde ise Hindistan'da Air India'ya ait bir uçak, kalkıştan kısa bir süre sonra düştü ve 260 kişiye mezar oldu.

Uçak düşüş anının kara kutudan silinmesinin nedeni, kayıtların gizliliğe duyulan hassasiyetten dolayı sadece araştırmacılarla paylaşılmasıdır. Kara kutu, uçuş sırasında önemli verileri yakalamak ve saklamak için tasarlanmış bir cihazdır. Ancak, bu tür kayıtlar genellikle düğmelerin, motorların ve çevre seslerinin de kaydedilmesi nedeniyle mahremiyet sorunlarına yol açabilir.

"Topluyo" kelimesinin ne işe yaradığı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, "veri toplama" işleminin genel olarak ne işe yaradığı hakkında bilgi verilebilir. Veri toplama, belirli bir amaç kapsamında doğru veriler elde ederek sonuçları değerlendirmek, analizleri yapmak, raporlar hazırlamak ve eyleme dönüştürülebilir kaynaklar oluşturmak için gerçekleştirilen bir süreçtir. Veri toplama, çeşitli kaynaklardan (belge/kayıt incelemesi, anket, gözlem vb.) nicel ve nitel bilgiler elde etmeyi içerir.

Sakarya'da neden İHA uçurulduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, 21 Haziran 2025 tarihinde Sakarya'nın Karasu ilçesinde sahilde kıyıya vurmuş bir insansız hava aracı (İHA) bulunduğu bilinmektedir. İHA'nın, Ukrayna-Rusya savaş bölgesinden deniz yoluyla sürüklenmiş olabileceği değerlendirilmektedir. İHA, detaylı inceleme yapılmak üzere Sahil Güvenlik ekipleri tarafından el konularak bölgeden kaldırılmıştır.

Havaalanı pist temizliği hava koşulları, havalimanı trafik yoğunluğu ve kirleticilerin varlığı gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir. Genellikle havalimanlarında günlük süpürmeden daha az sıklıkta derin temizlik prosedürlerine kadar değişebilen düzenli bakım programları uygulanır. Daha spesifik bir zaman aralığı vermek için, pist temizliğinin genellikle iniş veya kalkışların durdurulduğu gece saatlerinde yapıldığı bilinmektedir.

"Flight mode alkol" ifadesi, Türkçe'de anlamlı bir terim değildir. Ancak, "flight mode" ve alkol ile ilgili bazı bilgiler mevcuttur. Flight mode, mobil cihazlarda tüm kablosuz iletişim işlevlerini devre dışı bırakan bir özelliktir. Alkol tüketimi ise, özellikle uçuş sırasında sağlık riskleri oluşturabilir. Eğer "flight mode alkol" ifadesiyle bir ürün veya hizmet kastediliyorsa, daha fazla bilgi veya bağlam sağlanması gerekebilir.

Uçak, kuş sürüsüne çarpınca düşebilir çünkü: Motor hasarı: Kuş, motora girdiğinde çok derinlere ilerleyebilir ve bu durum motorun durmasına yol açabilir. Kontrol kaybı: Birden fazla motorun aynı anda zarar görmesi, uçağın kontrolünün kaybedilmesine sebep olabilir. Hız ve yön göstergeleri hatası: Kuş çarpması sonucu hayati parçalardan olan pitot tüpü hasar görebilir. Kuş çarpması, uçuş güvenliğini ciddi şekilde etkileyen bir olaydır ve büyük maddi hasar ile can kayıplarına yol açabilir.