Tasavvuf

İffet, yeme içme ve cinsî arzu konusunda ölçülü olmak, aşırı istekleri bastırıp dinin ve aklın buyruğu altına sokmak suretiyle kazanılan erdem anlamına gelir. İffetli kimseye "afîf" denir. Ayrıca, "İffet" adıyla bilinen bazı yapımlar şunlardır: 1982 yapımı Kartal Tibet filmi; 2011-2012 yılları arasında Star TV'de yayınlanan Türk televizyon dizisi; 1969 yapımı Türk filmi.

Garibname, Aşık Paşa tarafından 1330 yılında yazılmış, dini-tasavvufi ve ahlaki bir eserdir. Eserin ana konuları: tasavvuf ve din; dînî öğütler; Türklerin eski kahramanlık ve alplik devirleri; Türk dilinin arı ve katıksız örnekleri. Garibname, halkı tasavvufla tanıştırmak amacıyla yazılmıştır.

Bast-ı zaman, "zamanın genişlemesi" anlamına gelir. Bu durum, insanın ruhunun zaman dairesine yaklaşmasıyla mümkün olur. Bast-ı zamanın en büyük ve en güzel misali, Peygamber Efendimizin birkaç dakika zarfında yaşadığı Miraç hadisesidir.

Mahmud Şebüsterî'nin Gülşen-i Râz (Sırların Gül Bahçesi) eseri, tasavvufun vahdet-i vücud okuluna ait olup, bu akımın temel argümanlarını veciz bir üslupla ortaya koyar. Eserde ele alınan başlıca konular: Vahdet-i vücud. Marifetullah (Tanrı'yı bilme). Kendini bilme. Aşk ve vecd. Gülşen-i Râz, aynı zamanda insanın Tanrı'yla, evrenle ve kendisiyle ilişkisini sembolik bir dille açıklar. Eser, sadece dini bir metin değil, aynı zamanda felsefi ve edebi bir başyapıt olarak kabul edilir.

Eşrefoğlu Rûmî'nin hayatının kısaca özeti şu şekildedir: Doğum ve Aile: Asıl adı Abdullah'tır ve babasının adı Eşref'tir. Eğitim: İlk eğitimini İznik'te almış, ardından Bursa'daki Çelebi Mehmet Medresesi'nde eğitim görmüştür. Tasavvufa Yöneliş: Tasavvufa ilgi duymaya başlamış, Bursa'da Abdal Mehmet ve Emir Sultan ile karşılaşmaları önemli dönüm noktaları olmuştur. Hacı Bayram Veli ile İlişki: Emir Sultan'ın yönlendirmesiyle Hacı Bayram Veli'nin dergahında bulunmuş ve ondan icazet almıştır. Hama'da Eğitim: Hacı Bayram Veli'nin emriyle Abdülkadir-i Geylânî'nin soyundan Şeyh Hüseyin el-Hamevî'ye intisap etmiştir. Eşrefiyye Tarikatı: İznik'e döndükten sonra Kadirîliğin bir kolu olan Eşrefiyye tarikatını kurmuş ve halkı irşada başlamıştır. Eserler: Divan'ı ve Müzekkinnüfûs gibi önemli eserler yazmıştır. Vefat: 1469-1470 yıllarında İznik'te vefat etmiştir.

Sekk ve sahv, tasavvufta kullanılan iki kavramdır. Sekk (sarhoşluk), kuvvetli bir feyzin (vârid) etkisiyle şuur halinin kaybedilmesi anlamına gelir. Sahv (ayılmak), sekk halinden sonra his ve şuur haline dönülmesidir. Sekk ve sahv, seyr-ü sülûk yolundaki müridin tecrübe ettiği iki manevi hali ifade eder. Sekk ve sahv kavramları, mutasavvıfları tasavvufun ilk dönemlerinden itibaren sekk ve sahv ehli şeklinde ikiye ayırmıştır.

Gubar kelimesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Edebiyat ve Tasavvufta Kullanımı: Divan edebiyatında "gubar", sevilen kişinin yüceliğini ve büyüklüğünü anlatmak için kullanılır. 2. Hat Sanatında Kullanımı: Gubari, gözle görülemeyecek kadar küçük ve ince yazı ve hat sanatıdır.

Bahtiyar Vahapzade'nin "Allah" şiiri, insanın Tanrı ile olan ilişkisini, teolojik sorgulamalarını ve manevi arayışlarını merkezine alır. Şiirde öne çıkan bazı temalar: Tanrı arayışı. İman ve şüphe. Doğa ve kainat. Vahapzade, şiirde Tanrı'nın anlaşılması ve hissedilmesi gerektiğini savunur.

3'ler, 7'ler ve 40'lar, tasavvuf geleneğinde önemli anlamlar taşıyan sayılardır ve manevi orduları temsil ederler. 3'ler: Manevi rehberler olarak kabul edilir ve ilahi hikmetin taşıyıcılarıdır. 7'ler: Ruhsal gelişim mertebelerini temsil eder. 40'lar: Tasavvuf ehlinin manevi kemale ermişlerini ve sabır, olgunluğu sembolize eder. Ayrıca, bu sayılar şu anlamlara da gelebilir: Ricalü'l-gayb: Kimliklerini gizlediğine inanılan, kutup, gavs, evtad, revâsî, nukebâ ve nucebâ adı verilen kişiler. Manevi ordular: İlahi düzenin dünyadaki temsilcileri olarak, insanların dualarına, çabalarına ve ruhsal yükselişlerine destek olurlar.

Elif Şafak'ın Pinhan romanında anlatmak istedikleri şu şekilde özetlenebilir: Varoluşsal sorgulama. Toplumsal sınırlamalar. Cinsiyet kimliği. Tasavvuf felsefesi. Postmodern kurgu. Ayrıca, romanda aşk, eşcinsellik, modernleşme, Doğu-Batı çatışması ve Türkiye’nin güncel toplumsal atmosferinin alegorisi gibi temalar da işlenmiştir.

Yunus Emre'nin eserleri Divan ve Risaletü'n-Nushiyye olarak iki ana eserdir ve okuma sırası şu şekilde olabilir: 1. Divan: Yunus Emre'nin tüm şiirlerinin toplandığı eserdir. 2. Risaletü'n-Nushiyye: Düz yazı ve şiirlerden oluşan, öğüt verme amacı taşıyan eserdir. Bu sıralama, Yunus Emre'nin eserlerinin içeriğini daha iyi anlamak için önerilir.

Hüsn ü Aşk, mesnevi türündedir. Ayrıca, eser tasavvuf edebiyatı kapsamında değerlendirilir.

Fakirizm, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: Hint felsefesi: Fakirizm, Hint felsefesinde insan vücudunun (nefsin) bütün kötülüklerin kaynağı olduğunu ve ruhun kurtuluşu ile mutluluğu için bedene eziyet edilmesi gerektiğini öne süren bir yaklaşımdır. Olağanüstü hünerler: Fakirizm, aynı zamanda fakir adı verilen Hint ermişlerinin doğaüstü güçlere bağladıkları olağanüstü hünerlere inanmayı ifade eder. Popülist yaklaşım: Türkiye'de fakirizm, popülist bir yaklaşımla fakir edebiyatı yapmayı ifade edebilir. Sufilik: Tasavvufta fakirizm, "fakr" kavramının oluşmasında rol oynamış ve insanın tanrıda yok olacağını dile getiren bir anlayış olarak yer almıştır.

Yunus Emre, felsefenin özellikle bilgelik ve ilahi aşk alanlarına katkı sağlamıştır. Bilgelik alanında, Yunus Emre'nin şiirleri, yaşamın anlamı, neyin değerli olduğu gibi sorulara odaklanarak felsefi bir bakış açısı sunar. İlahi aşk ise Yunus Emre'nin felsefesinin merkezinde yer alır. Şiirlerinde Allah'a duyulan aşk, merkezi bir tema olarak işlenir ve bu aşk, bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini oluşturur. Yunus Emre'nin eserleri, Türk tasavvuf edebiyatının gelişiminde ve Anadolu'daki manevi kültürün derinleşmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Fenafillah, tasavvufta "Allah'ın varlığı içerisinde yok olmak" anlamına gelir. Fena vk hakkında ise bilgi bulunmamaktadır. Tasavvufi kavramlar hakkında daha fazla bilgi için bir tasavvuf uzmanına danışılması önerilir.

Mesnevi'de yer alan bazı hikayeler şunlardır: Hayvanların dilini anlayan adam. Tüccar ile papağanı. Diken eken adamın hikayesi. Namazda konuşan Hintliler. Nefsinin tuzağına düşen aslan. Sultan Mahmud’un hikayesi. Musa Peygamber ve çoban. Ölümsüzlük ağacını arayan adam. Bağa giren üç hırsız ve bahçıvan. Yâ sabır çeken eşek. Mesnevi'deki hikayelerin kaynakları tam olarak belirlenememiştir.

En büyük Anadolu Ereni olarak kabul edilebilecek bir kişi hakkında kesin bir görüş yoktur. Ancak, Anadolu Erenleri arasında önemli isimler bulunmaktadır: Hacı Bektaş-ı Veli: Horasan erenlerindendir ve Anadolu'nun kültürel bütünlüğünün oluşmasında önemli bir rol oynamıştır. Mevlana Celaleddin Rumi: Tasavvuf düşüncesini şiirle anlatma yeteneğiyle tanınır. Aziz Mahmut Hüdai: Celvetiyye tarikatının kurucusu olup, Osmanlı sultanlarına manevi destek sağlamıştır. Bu isimler, farklı alanlarda etkili olmuş ve Anadolu'nun manevi hayatında önemli bir yer tutmuştur.

Elest meclisi, tasavvuf düşüncesine göre, Allah'ın ruhları yaratıp "Ben sizin Rabbiniz değil miyim?" diye sorduğu ve ruhların da "Evet, Rabbimizsin" diyerek tasdik ettiği meclistir. Bu meclis, Allah ile insanlar arasında bir çeşit ahit ve insanların nefislerine şahit tutulduğu bir an olarak kabul edilir. Elest meclisi, Kur'an'da A'raf Suresi'nin 172. ayetinde geçer.

En büyük mürşit, farklı görüşlere göre değişiklik gösterebilir: Hz. Muhammed. İlim ve fen.

"Devriye yanımı" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "devriye" kelimesinin anlamları hakkında bilgi verilebilir. Devriye kelimesi, Arapça kökenli olup iki temel anlama sahiptir: 1. Karakol: Güvenlik güçlerinin belirli bir alanda düzenli olarak yaptığı kontrol ve gözetleme faaliyetlerini ifade eder. 2. Osmanlılarda ilmiye sınıfından verilen derece: Osmanlı İmparatorluğu'nda ilmiye sınıfına mensup kişilere verilen bir rütbe veya dereceyi tanımlar.