TaramaTestleri

Üçlü ve dörtlü testte risk yüksek çıktığında, gebeliğin takibi ve gerekli önlemlerin alınması için bir uzmana danışılması önerilir. Yapılabilecekler: 1. Amniyosentez veya Kordosentez: Kromozom analizi için bu tanı testleri önerilebilir. 2. Ayrıntılı Ultrason: Fetüste doğumsal anomaliler olup olmadığını kontrol etmek için ayrıntılı ultrason yapılabilir. 3. Anne Kanında Fetal DNA Testi: Ara formül olarak bu test de tercih edilebilir. Bu testler, kesin tanı değil, risk değerlendirmesi yapar ve her durumun bireysel olarak değerlendirilmesi gerekir.

Biyokimyasal trizomi 21 riskinin 1:638 olması, down sendromu (trizomi 21) riskinin düşük olduğunu gösterir.

SMA tarama testi, kesin sonuç vermez çünkü tarama yöntemine bağlı olarak %5 oranında taşıyıcılığı tespit edemeyebilir. Bunun nedeni, SMA hastalığının genetiğinin karmaşık olması ve örnek analizinde küçük başarısızlık veya hata olasılığının bulunmasıdır.

Yenidoğan tarama testleri, bebeklerin yaşamlarının ilk günlerinde uygulanan ve çeşitli sağlık sorunlarını erken dönemde tespit etmeye yönelik testlerdir. Bu testler şunlardır: 1. Topuk Kanı Testi: Bebekten doğumdan sonraki ilk 24-72 saat içinde topuktan birkaç damla kan alınarak yapılır. 2. İşitme Testi: Yenidoğan işitme testi, bebeklerde işitme kaybını erken dönemde tespit etmek için yapılır. 3. Kalça Çıkığı Tarama Testi: Gelişimsel kalça displazisi (kalça çıkığı) doğuştan gelen bir ortopedik sorunu tespit etmek için yapılır. 4. Diğer Testler: Nadir görülen genetik hastalıklar için ek tarama testleri de yapılabilir, bunlar arasında SMA (Spinal Müsküler Atrofi) taraması da yer alır. Bu testler, Türkiye'de Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan tarama programı kapsamında tüm yenidoğanlara ücretsiz olarak sunulmaktadır.

Menopoz sonrası tarama testleri, menopoz dönemindeki kadınların sağlık durumlarını değerlendirmek ve olası riskleri belirlemek için yapılan testlerdir. Bu testler arasında şunlar yer alabilir: Kemik yoğunluğu ölçümü (densitometri). Klinik risk değerlendirmesi. Kardiyovasküler risk değerlendirmesi. Meme ve rahim ağzı sağlığı izlemi. Bu testlerin ne zaman ve ne sıklıkta yapılacağı, kişinin özelliklerine, ailesel öyküsüne ve sağlık geçmişine bağlı olarak değişir.

Kanser tarama testi sonuçları, genellikle bir tıbbi rapor formatında sunulur ve radyolog veya nükleer tıp uzmanı tarafından yorumlanır. Bu raporlarda aşağıdaki bilgiler yer alır: 1. Tanı Bilgileri: Hasta bilgileri, tarama tarihi ve taramayı isteyen doktorun bilgileri. 2. Klinik Bilgiler: Hasta hikayesi, semptomlar ve tarama nedeni gibi bilgiler. 3. İşlem Bilgileri: Taramanın nasıl yapıldığına dair detaylar, kullanılan radyofarmasötik ve tarama süreci. 4. Görüntülemeler: PET taramasından elde edilen görüntüler, radyoaktif madde dağılımını ve hedef dokuları gösterir. 5. Bulgular: PET taramasının sonuçları ve radyoaktif madde birikimine dair bilgiler. 6. Yorum: Radyologun, taramanın sonuçlarını değerlendirerek kanser varlığı, türü, evresi ve yayılma derecesi hakkındaki görüşleri. 7. Tıbbi Öneriler: Ek testler, tedavi seçenekleri veya diğer müdahaleler gibi öneriler. Sonuçların yorumlanması aşamasında, testlerin pozitif veya negatif çıkması dikkate alınır.

Laboratuvar çalışanlarında istenen tarama testleri, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına göre belirlenir ve işin türüne göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak istenen testler şunlardır: 1. Fiziksel Muayene: Çalışanların genel fiziksel sağlık durumlarının değerlendirilmesi. 2. Kan Basıncı Ölçümü: Yüksek tansiyon gibi rahatsızlıkların tespiti için. 3. İşitme Testi: Gürültülü iş ortamlarında çalışanlar için. 4. Göz Muayenesi: Görme gereksinimlerini karşılamak ve göz rahatsızlıklarını erken teşhis etmek için. 5. Akciğer Fonksiyon Testi: Toz, duman veya kimyasal maddelere maruz kalan işçiler için. 6. Kan Testleri: Belirli işlerde çalışanlar için, özellikle tehlikeli kimyasal maddelere maruz kalanlar için. 7. Radyolojik İncelemeler: Toz veya radyasyona maruz kalan işçiler için. 8. Tetanoz Aşısı: Çalışanların tetanoz aşısı olup olmadığının kontrol edilmesi. Bu testler, çalışanların sağlığını korumak ve iş yerinde güvenliği sağlamak amacıyla yapılır.

İkili testte grafik, anne adayının yaşı, gebeliğin haftası, kadının kilosu, fetüs sayısı, sigara kullanım durumu, etnik köken, rutin hastalıklar ve daha önceki gebeliklerde kromozomal sorunların varlığı gibi bilgileri içerir. Ayrıca, kan numunesine göre çıkan Beta hCG ve PAPP-A sonuçları ile ultrason verilerinden elde edilen bebeğin ense kalınlığı ve burun kemiği ile ilgili veriler de grafikte yer alır. Tüm bu bilgiler ışığında, bebekte olması muhtemel olan kromozomal hastalıkların risk oranı kan tahliline, ultrason verilerine ve gebenin yaşına göre ayrı ayrı belirlenir.

SMA tarama testi hem erkeğe hem de kadına yapılır. Test süreci şu şekildedir: Öncelikle erkekten örnek alınır, eğer bu örnekte şüpheli bir sonuç yoksa takipten çıkarılır.

Mamografi cihazı, 40 yaş ve üzeri kadınlarda meme kanserinin erken teşhisi için kullanılır. Aile geçmişinde meme kanseri durumu varsa, mamografi çekiminin daha sık yaptırılması önerilir.

Fetal DNA testi, riskli gebeliklerde doktor tavsiyesi ve annenin rızası ile yapılır. Riskli durumlar arasında şunlar yer alır: - Anne adayının 35 yaş ve üstü olması; - Ultrasonografide kromozomal anomali düşündüren bulguların saptanması; - Önceki gebeliklerde ya da ebeveynlerin bizzat kendisinde trizomi öyküsü olması; - Ailede genetik anomalilerin bulunması. Fetal DNA testi, kesin tanı testi olmayıp, tarama testi olarak kullanılır.

KETEM'de yapılan testler son derece güvenilirdir. KETEM, Sağlık Bakanlığı'na bağlı olarak hizmet veren ve kanser taramaları konusunda uzmanlaşmış bir merkezdir.

Üçlü Doppler Testi, genellikle gebeliğin 16. ve 18. haftaları arasında yapılır. Üçlü Doppler Testi, fetüste görülebilecek anomalilerin (Trizomi 18, Trizomi 21 ve nöral tüp defekti) önceden tespit edilmesine yardımcı olur. Testin kesin zamanı için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

RUSP (Recommended Uniform Screening Panel) testi, yenidoğanlarda potansiyel sağlık sorunlarını erken tespit etmek amacıyla yapılır. Bu test, aşağıdaki nedenlerle önemlidir: 1. Hastalıkların erken teşhisi: RUSP, metabolik, endokrin, hemoglobin ve diğer bozuklukların taranmasını içerir, bu da hastalıkların erken dönemde yakalanmasını sağlar. 2. Tedaviye erişim: Erken teşhis, etkili tedavilere daha hızlı erişim sağlar ve ciddi komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur. 3. Toplum sağlığı: Sifiliz gibi bulaşıcı hastalıkların erken tespiti, toplum sağlığının korunmasına katkıda bulunur.

12. sınıfta yapılan tarama testlerinden bazıları şunlardır: MEB tekrar testleri. Matematik ileri düzey tarama testi. Ayrıca, 12. sınıf öğrencileri için fizik, biyoloji, Türk dili ve edebiyatı gibi derslerde de konu tarama testleri bulunabilir. Tarama testlerine ulaşmak için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: odsgm.meb.gov.tr; testkolik.com; universitego.com.

4'lü tarama testi, hamilelik sırasında bebeğin belirli doğum kusurları ve genetik hastalıklar açısından risk altında olup olmadığını değerlendirmek için yapılan bir kan testidir. Genellikle 15 ila 20. haftalar arasında uygulanan bu test, dört farklı biyokimyasal maddeyi ölçer: Alfa-fetoprotein (AFP). Human koryonik gonadotropin (hCG). Estriol (uE3). Inhibin-A. Test sonuçları, bebeğin genetik sağlığı hakkında bir fikir verir ancak kesin teşhis için ileri testler gerekebilir.

Amniyosentez, anne karnındaki bebeğin sağlık durumunu değerlendirmek için yapılan bir testtir. Bu test genellikle şu durumlarda uygulanır: Genetik bozukluk riski: Ailede genetik hastalık öyküsü olduğunda veya üçlü/dörtlü tarama testlerinde pozitif sonuç çıktığında. İleri yaş gebelik: 35 yaş ve üzeri gebeliklerde. Ultrason bulguları: Ayrıntılı ultrasonda yapısal veya gelişimsel anormallikler görüldüğünde. Fetal enfeksiyon şüphesi. Rh uyumsuzluğu: Anne adayının Rh negatif kan grubuna sahip olması durumunda. Erken doğum riski: Erken doğum riski taşıyan gebeliklerde. Polihidramnios: Bebeğin sıvısının normalden fazla olması durumunda (tedavi amaçlı). Amniyosentez, bebeğin genetik ve kromozomal sağlık durumunu, enfeksiyon riskini ve organ gelişim durumunu analiz etmek için kullanılır.

Gaita (dışkı) testi, özellikle kolon (kalın bağırsak) kanserinin erken teşhisinde kullanılır. Bu test, dışkıda gizli kanın olup olmadığını tespit ederek, kolorektal kanserlerin yanı sıra aşağıdaki kanser türlerinin belirtilerini de gösterebilir: - yemek borusu kanseri; - mide kanseri; - ince bağırsak kaynaklı kanamalar. Ancak, gaita testinin pozitif çıkması tek başına kanser teşhisi koydurmaz ve diğer hastalıkların da belirtisi olabilir. Kanser taraması için 45 yaşın üzerindeki kişilerin düzenli olarak gaita testi yaptırmaları önerilir.

Ense kalınlığı (NT) değeri gebeliğin 11-14. haftaları arasında 2,5 mm'nin altında olmalıdır. Bu değerin 3 mm'nin üzerine çıkması, bebekte kromozomal anomaliler ve diğer genetik hastalıkların görülme riskini artırır.

Prematüre bebek taraması, bebeğin sağlık durumunu değerlendirmek ve olası komplikasyonları önlemek için çeşitli testleri içerir. Bu taramalar genellikle yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yapılır. Başlıca taramalar şunlardır: 1. Göz Taraması: Prematüre retinopatisi (ROP) riskini tespit etmek için yapılır. 2. İşitme Taraması: Sinirsel işitme kaybını erken teşhis etmek için beyin sapı işitsel uyarı testi (ABR) yapılır. 3. Topuk Kanı Tarama Testi: Fenilketonüri, doğuştan hipotroidi, biyotinidaz eksikliği ve kistik fibrozis gibi hastalıkları taramak için yapılır. 4. Vital Takibi: Nabız, solunum, ısı ve tansiyon düzeni izlenir. 5. Beslenme İzlemi: Anne sütü alımı, mama takviyesi ve sondalı beslenme takip edilir. Bu taramalar, bebeğin düzeltilmiş yaşına göre planlanır ve düzenli olarak tekrarlanır.