Tanzimat

Enver Ziya Karal'ın "Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri" adlı eseri 5 cilt olarak yayımlanmıştır.

Nizam-ı Cedid ve Tanzimat devri, Osmanlı Tarihi'nin 5. cildinde yer almaktadır.

Muallim Naci'nin edebi kişiliği şu özelliklerle tanımlanabilir: 1. Döneminin Önemli Şair ve Yazarlarından Biri: Tanzimat edebiyatının 2. kuşak şair ve yazarlarındandır. 2. Klasik Edebiyata Bağlılık: Klasik edebiyata bağlı bir şair olmakla birlikte yenileşmeye de karşı değildir. 3. Şiirlerinde Farklı Temalar: Şiirlerinde yalnızlık, gurbet, doğa, karamsarlık ve milli duyguları işlemiştir. 4. Aruz Kullanımı: Aruzu Türkçeye ustalıkla uygulamış, bu alanda Tevfik Fikret, Nabizade Nazım, Mehmet Akif Ersoy ve Yahya Kemal'e örnek olmuştur. 5. Eleştirel Yaklaşım: Recaizade Mahmut Ekrem'in Zemzeme adlı eserine karşılık Demdeme adlı eleştiriyi kaleme almıştır. 6. Diğer Eserleri: Ayrıca hatıra, sözlük, araştırma ve oyun türlerinde de eserler vermiştir.

Tanzimat 1. dönem şiirinde romantizm akımı etkili olmuştur.

Ziya Paşa, Tanzimat Edebiyatı akımına mensuptur. Başlıca eserleri: 1. Terkib-i Bent: Toplumsal sorunları, bireysel acıları ve adalet kavramını işlediği ünlü eseri. 2. Zafername: Sadrazam Ali Paşa'yı eleştirdiği hiciv eseri. 3. Harabat: Divan edebiyatını yücelten antoloji. 4. Rüya: Edebi bir diyalog şeklinde Osmanlı'nın sorunlarını ele aldığı nesir eseri. 5. Eşar-ı Ziya: Divan şiiri tarzında yazılmış şiirleri içeren kitap.

Osmanlı İmparatorluğu'nda mutasarrıf, Tanzimat'tan sonra sancakların en büyük idare amiri olarak adlandırılan kişiye denir.

Tanzimat döneminde iki tür şiir bulunmaktadır: 1. Birinci Dönem Tanzimat Şiiri: "Sanat toplum içindir" anlayışıyla toplumsal konulara odaklanan, akıl, vatan, millet, hürriyet gibi kavramları işleyen şiirlerdir. 2. İkinci Dönem Tanzimat Şiiri: "Sanat için sanat" anlayışını benimseyen, bireysel konulara yönelen şiirlerdir.

Osmanlı'da modernleşme çabaları 19. yüzyılın başlarında başlamıştır. Bu dönemin en kapsamlı ve etkili reform dönemi ise Tanzimat Dönemi olarak bilinir ve 3 Kasım 1839'da Sultan Abdülmecid tarafından ilan edilen Tanzimat Fermanı ile başlamıştır.

Zaptiyeler, Osmanlı Devleti'nde Tanzimat döneminde, 1869 yılında kurulan nizamnâme ile Sultan Abdülaziz döneminde kurulmuştur.

Namık Kemal'in "Gülnihal" oyunu, Tanzimat'ın ilk yıllarında Rumeli'de geçen bir hikayeyi anlatır. Oyunun konusu: - Sancak beyi Kaplan Paşa, zalim ve acımasız bir kişiliktir. - Kardeşlerinin çocukları olan İsmet ile Muhtar birbirlerini sevmektedir. - Kaplan Paşa, Muhtar'ı halk tarafından sevildiği için kıskanır ve onu yok etmek amacıyla hilelere başvurarak iki gencin arasını açar. - Sonunda gerçek anlaşılır ve iki gencin kavuşmasına İsmet'in dadısı Gülnihal yardım eder. Oyun, aynı zamanda Namık Kemal'in siyasal düşüncelerini de yansıtır ve kötü bir idarecinin memleketi nasıl bir hale getirdiğini konu alır.

Osmanlı Devleti'nde ıslahat hareketleri sonucu ortaya çıkan bazı önemli kurumlar şunlardır: 1. Posta Nezareti: Haberleşme alanında yapılan ıslahatlarla 1840'da kurulmuş, ülke içinde mektup, paket ve paraların düzenli bir şekilde ulaştırılmasını sağlamıştır. 2. Şirket-i Hayriye: Ulaşım alanında buharlı gemilerin kullanılmasıyla kurulmuş, İstanbul Boğazı'nın iki yakasını birleştirmiştir. 3. Ziraat Bankası: Çiftçilerin yüksek faizle borç veren kişilerin elinden kurtarılması için 1863 yılında kurulmuştur. 4. Mekteb-i Harbiye ve Tıbbiye: II. Mahmut döneminde açılan askeri ve tıp okulları. 5. Tanzimat Fermanı: 1839'da ilan edilen ve Osmanlı Devleti'nde hukuk devleti olma yolunda önemli adımlar atan ferman.

Şinâsi, Türk edebiyatında ve toplumunda önemli bir yere sahiptir çünkü: 1. Batılılaşma Sürecinin Öncüsü: Tanzimat'ın ilanı ile başlayan Batılılaşma sürecinin ilk ve en önemli yazarlarındandır. 2. Yeni Edebi Türlerin İlk Örnekleri: Tiyatro, makale gibi Batılı edebi türlerin ilk örneklerini vermiştir. 3. Gazeteciliği: İlk özel Türk gazetesi olan Tercüman-ı Ahval'i çıkarmış, "tefrika" ve "abone" gibi gazetecilik terimlerini ilk defa kullanmıştır. 4. Dil ve Eğitim: Dilin yalınlaşması ve edebiyatı halkın anlayabileceği bir dille yazma çabasının ilk örneklerini ortaya koymuştur. 5. Yenilikçi Düşünceler: "Ulus", "özgürlük", "basın özgürlüğü" gibi kavramları tartışma gündemine getirmiştir.

Tanzimat döneminin üç büyük şairi şunlardır: 1. Namık Kemal. 2. Ziya Paşa. 3. Şinasi.

Tanzimat döneminde en önemli şair olarak Namık Kemal kabul edilir.

Tanzimat Edebiyatı'nın 1. ve 2. dönem şairleri şunlardır: 1. Dönem (Şinasi Dönemi): - Şinasi; - Ziya Paşa; - Namık Kemal; - Ahmet Mithat Efendi; - Şemsettin Sami; - Ahmet Vefik Paşa. 2. Dönem (Recaizade Mahmut Ekrem Dönemi): - Recaizade Mahmut Ekrem; - Abdülhak Hamit Tarhan; - Muallim Naci; - Nabizade Nazım; - Samipaşazade Sezai.

Yeni Türk edebiyatı, 1860 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla başlamıştır.

Tanzimat dönemi şairleri şunlardır: 1. Şinasi (1826-1871). 2. Ziya Paşa (1825-1880). 3. Namık Kemal (1840-1888). 4. Recaizade Mahmut Ekrem (1847-1914). 5. Abdülhak Hamit Tarhan (1852-1937). 6. Muallim Naci (1850-1893).

İltizam sistemi, 2. Mahmut döneminde Tanzimat Fermanı ile 1839 yılında kaldırıldı. Bu sistemin kaldırılmasının nedenleri şunlardır: - Keyfi uygulamalar: Mültezimler, daha fazla para kazanabilmek için halktan zorla ve daha fazla vergi talep etmiş, bu da halkın zor duruma düşmesine ve topraklarını terk etmesine yol açmıştır. - Kontrolden çıkma: Sistemin ülke geneline yayılması ve kontrolünün zorlaşması. - Ekonominin bozulması: Uzun süren savaşlar ve ticaret yollarının değişmesi nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomisinin kötüleşmesi ve hazinede nakit para açığının oluşması.

Abdullah Hamdi Bey, Tanzimat İkinci Dönem sanatçıları arasında yer almaktadır.

1839-1876 yılları arasında 19. yüzyıl Osmanlı'da "Tanzimat Dönemi" olarak adlandırılan bir modernleşme ve reform süreci yaşanmıştır.