Mezopotamya

Doğu ve Batı: Mezopotamya Yunan Sanatının Kaynağı, Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal tarafından kaleme alınmış bir eserdir. Kitap, 2024 yılında Kronik Kitap tarafından yayınlanmıştır.

Mezopotamya, Yunanca bir terim olup "iki nehir arasındaki bölge" anlamına gelir. Bu bölge, Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan ve günümüzde Irak, kuzeydoğu Suriye, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve güneybatı İran topraklarını kapsayan alanı ifade eder.

Savaşçı kadınlar, özellikle Antik Yunan mitolojisinde Amazonlar olarak bilinir. Amazonlar, tamamen kadın savaşçılardan oluşan tarihi bir ulus olarak mitolojide yer alır. Bunun yanı sıra, diğer mitolojilerde de savaşçı kadınlar bulunur: İskandinav Mitolojisi: Freyja, aşk, savaş ve büyü tanrıçasıdır ve Valkyrie’lerin lideridir. Kelt Mitolojisi: Morrigan, savaş ve kehanet tanrıçasıdır. Türk Mitolojisi: Ayzıt, savaşçı ve doğurganlık tanrıçasıdır. Mısır Mitolojisi: Sekhmet, savaşın ve iyileştirmenin tanrıçasıdır.

Buğday yetiştiriciliğinin ilk yapıldığı yer, Türkiye’nin güneydoğusunda, Fırat ile Dicle nehirleri arasında kalan ve “Bereketli Hilal” olarak adlandırılan bölgedir. Bilimsel çalışmalara göre, günümüzden 11.500-11.000 yıl öncesi dönemde, muhtemelen Şanlıurfa’nın Siverek ilçesi sınırlarında bulunan Karacadağ’da yaşayan bir grup insan ilk kez yabani buğdayı yetiştirmeye başlamıştır. Buğdayın anavatanının Mezopotamya olduğu düşünülmektedir.

Bilinen ilk kütüphane, Asur Kralı Asurbanipal tarafından M.Ö. 7. yüzyılda kurulan Ninova Kütüphanesi'dir. Yaklaşık 30.000 kil tablet üzerine yazılmış çivi yazılı belgeye ev sahipliği yapan bu kütüphane, dönemin en büyük kütüphanelerinden biri olarak kabul edilir. İlk kütüphanenin tam tarihi bilinmemekle birlikte, M.Ö. 626 tarihlerinde Nivie'de Asurlular tarafından kurulduğu tahmin edilmektedir. Anadolu'daki ilk kütüphaneler ise Hitit döneminde, yaklaşık M.Ö. 1650-1200 yılları arasında, Boğazköy'deki kraliyet arşiv-kütüphanesi ile ortaya çıkmıştır. Kütüphaneler, tarihin başlangıcından beri, uygarlığın belgelerini koruyarak insanlık belleği olarak hizmet etmişlerdir.

Zigguratların 7 katlı olmasının nedeni, gökyüzünün 7 tabakasını veya gezegenlerin yörüngelerini sembolize etmesidir. Ayrıca, zigguratların her katının tekâmülün yedi seviyesiyle de ilişkilendirildiği düşünülmektedir. Zigguratların 7 katlı olmasının başka nedenleri de olabilir; çünkü bu yapılar hakkında kesin bilimsel veriler bulunmamaktadır.

Filhu Bas, Anadolu ve Mezopotamya uygarlıklarının adlarının şifresidir. Filhu, Anadolu uygarlıkları için kullanılan kısaltmadır ve şu uygarlıkları içerir: Frigler; İyonlar; Lidyalılar; Hititler; Urartular. Bas ise Mezopotamya uygarlıkları için kullanılan kısaltmadır ve şu uygarlıkları içerir: Babiller; Asurlar; Sümerler.

Hayır, sabunun mucidi Türk değildir. Sabunun ilk kez M.Ö. 2500 yıllarında Mezopotamya'daki Sümerliler tarafından kullanıldığı belirtilmektedir. Türkler, yaklaşık olarak 11. yüzyıla kadar sabun yerine sulardaki soda, çöven gibi maddeleri kullanmıştır.

Zigguratların 7 katlı olmasının nedeni, gökyüzünün 7 tabakasını veya gezegenlerin yörüngelerini sembolize etmesidir. Ayrıca, zigguratların her katının tekâmülün yedi seviyesiyle de ilişkilendirildiği düşünülmektedir. Zigguratların 7 katlı olmasının başka nedenleri de olabilir; çünkü bu yapılar hakkında kesin bilimsel veriler bulunmamaktadır.

Mezopotamya uygarlıkları, kronolojik bir ayrıma tabi tutularak önce ve sonra şeklinde sınıflandırılır çünkü bu terim, genellikle Müslüman fetihlerine kadar olan dönemi ifade eder. Bu tarihten sonra bölgeyi tanımlamak için Suriye, Cezire ve Irak gibi isimler kullanılır. Ayrıca, Mezopotamya tarihi boyunca farklı dönemlerde farklı medeniyetler ve imparatorluklar ortaya çıkmıştır.

Anunnaki'nin konusu, Sümer, Akad, Asur ve Babil mitolojik geleneklerinde yer alan tanrıların hikayesidir. Bazı konular: Yaratılış ve evrim: Anunnaki'nin, Dünya'yı tohumladığı ve burada köle olarak kullanmak üzere bir ırk yarattığı inancı. Taht savaşları: Anunnaki hanedanının, dünya egemenliği üzerine sayısız taht mücadelesi. İsyanlar: Abzu (Güney Afrika) madenlerinde ve Mars'taki cevher işleme fabrikalarında işçilerin isyanları. Kader ve kısmet: Anunnaki liderlerinin önemli kararlar ve sonuçları üzerine değerlendirmeleri. Dünya'nın ziyareti: Bazı tarihçilere göre Anunnaki'nin, Dünya'yı ziyarete gelen yabancı bir ırk olması. Anunnaki, Zecharia Sitchin, Erich von Däniken ve Immanuel Velikovsky gibi yazarların eserlerinde de ele alınmıştır.

5. sınıf sosyal bilgiler Mezopotamya uygarlıklarını tanıyalım konusu için hem test hem de klasik değerlendirme yöntemleri kullanılabilir. Testler, bu konuyu öğrenmek için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Örneğin, "testkolik.com" sitesinde 5. sınıf sosyal bilgiler Mezopotamya uygarlıkları ile ilgili testler bulunmaktadır. Klasik değerlendirme yöntemleri ise, öğretmenlerin kendi hazırladıkları yazılı sınavlar veya ödevler şeklinde olabilir. Hangi yöntemin daha uygun olduğu, öğretmenin tercihine ve öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarına bağlıdır.

Anadolu, Mezopotamya ve Mısır uygarlıkları Asya kıtasında yer almaktadır. Anadolu, Asya ve Avrupa kıtaları arasında, Mezopotamya ve Avrupa arasında yer alması ve boğazlara sahip olması gibi nedenlerle ilkçağda önemli medeniyetlerin kurulduğu ve yaşadığı bir bölge olmuştur. Mezopotamya, güneybatı Asya’nın bazı kısımlarını ve Doğu Akdeniz çevresindeki toprakları içeren ve günümüzde Orta Doğu olarak bilinen bölgede yer almaktadır. Mısır, Afrika kıtasında bulunmaktadır.

İnanna ve Dumuzi, Sümer mitolojisinde yer alan tanrı ve tanrıçalardır. İnanna, aşk, güzellik, savaş, adalet ve siyasi güçle ilişkilendirilen bir tanrıçadır. Dumuzi, İnanna’nın kocasıdır. İnanna ve Dumuzi’nin efsanelere konu olan aşk hikayesi şu şekildedir: Bir zamanlar Sümer’de kıtlık baş göstermiştir.

Kai kelimesi, farklı dillerde çeşitli anlamlara sahiptir: Yunanca ve Kıpti dilinde "kai" bir bağlaç olup "ve" anlamına gelir. Japonca'da "kai" kelimesi "açık", "kurtuluş", "kat", "kere", "sefer" anlamlarına gelir. Hawaii dilinde Kai, bir isimdir. İngilizce kökenli Kai ismi, "deniz" veya "okyanus" anlamına gelebilir.

Zigguratların en büyük alanı, Babil'den kalma Marduk Zigguratı (Etemenanki) olarak kabul edilir. Bazı diğer büyük zigguratlar: Ur Zigguratı: M.Ö. 21. yüzyılda Kral Ur-Nammu tarafından inşa edilen bu yapı, Sümer mimarisinin en iyi korunmuş örneklerinden biridir. Chogha Zanbil Zigguratı: Elam Kralı Untash-Napirisha döneminde, yaklaşık M.Ö. 1250'de inşa edilmiştir.

Mezopotamya'da ekonomi, tarım ve ticaret üzerine kuruluydu. Tarım: Fırat ve Dicle nehirleri sayesinde sulama sistemleri geliştirilmiş ve tarım faaliyetleri verimli hale getirilmişti. Buğday, arpa, darı gibi tahılların yanı sıra sebze ve meyve yetiştiriliyordu. Ürün fazlası, şehir devletleri arasında mübadele aracı olarak kullanılıyordu. Ticaret: Ticaret, şehirler arasında mal değişimini kolaylaştırıyordu. Kereste, taş, metal ve tarım ürünleri gibi malların ticareti önemliydi. Değerli metaller, özellikle altın ve gümüş, ticarette sıkça kullanılan bir değişim aracıydı. Diğer Ekonomik Faaliyetler: El sanatları, özellikle çömlekçilik, dokumacılık ve metal işçiliği önemliydi. Tapınaklar, ekonomik faaliyetlerin merkezi olarak hizmet veriyor, tarım ürünlerinin depolanması ve dağıtımını sağlıyordu.

9. sınıf tarih dersinde ilk yerleşmelerin nerede başladığına dair bilgi bulunamamıştır. Ancak, ilk yerleşmelerin başladığı bazı yerler şunlardır: Mezopotamya. Mısır. Hindistan. Çin. Anadolu.

Mezopotamya uygarlıklarını gösteren haritanın hangi uygarlığa ait olduğu belirlenememiştir. Ancak, Mezopotamya uygarlıklarını gösteren bazı haritalar şu sitelerde bulunabilir: tr.wikipedia.org. tr.pinterest.com.

Asurlular, Dicle Nehri kıyısında bulunan Asur şehrinde kurulmuş bir medeniyettir. Yaşamları şu şekilde özetlenebilir: Yönetim: Asur'da yönetim, eski dönemlerde oligarşik bir yapıya sahipken, Orta ve Yeni Asur dönemlerinde daha otokratik bir hale gelmiştir. Kültür ve Sanat: Asurlular, heykelcilik ve kabartma sanatında gelişmiş bir medeniyettir. Askeri Yapı: Asur ordusu, kalıcı bir ordu haline gelerek karşı konulamaz bir savaş makinesi oluşturmuştur. Din: Çok tanrılı bir dine sahip olan Asurlular'ın en önemli tanrısı Marduk'tur. Asurlular, M.Ö. 2000'li yıllardan M.Ö. 7. yüzyıla kadar hüküm sürmüştür.