Metafor

Yaşar Kemal, kurtlar için "zilli kurt" metaforunu kullanmıştır. Kemal'in bu ifadesi, Anadolu'da kuzular için köylere inen kurtlarla ilgili bir hikayeden gelmektedir. Yaşar Kemal, bu durumu Türkiye'deki yazarların yaşadığı zorluklara benzeterek, "Ben de bu zilli kurtlardan biriydim" demiştir.

"İnci Taneleri" dizisinde çıplak ayak motifinin neden kullanıldığına dair doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, dizinin genel teması ve hikayesiyle ilgili bazı ipuçları verilebilir: Dizide, Azem Yücedağ karakterinin yaşadığı acı ve zorluklar, merdivenlerden düşen inci taneleri metaforuyla anlatılmaktadır. Bu bağlamda, çıplak ayak görüntüsü, karakterin içsel çöküşünü ve savunmasızlığını simgeliyor olabilir.

"Kuyu" filminde kuyu, iki farklı anlamda kullanılmıştır: 1. Metaforik Anlam: "The Hole in the Ground" (Kuyu) filminde, kuyu umutsuz bir yaşamın metaforu olarak işlev görür. 2. Su Kaynağı: "Metin Erksan'ın Kuyu" filminde ise kuyu, su almak için kullanılan bir yapıdır ve filmin hikayesinde önemli bir rol oynar.

Ömer Hayyam'ın "Cennet-i Alâ" adlı şiiri, cennet ve cehennem kavramlarını metaforik bir dille ele alır. Şiirde geçen bazı dizeler şu şekildedir: > "Irmaklarından şaraplar akacak" diyorsun, > Cennet-i alâ meyhane midir? > "Her mümin'e iki huri vereceğim" diyorsun, > Cennet-i alâ kerhane midir? Bu dizelerde, cennetin ve hurilerin dünyevi zevklerle ilişkilendirilmesi, Ömer Hayyam'ın tasavvufi bakış açısını yansıtır.

"Koca kış sabretmişsin tam çiçek açacakken dolu vurmuş gibi oluyor bazen hayat" ifadesi, beklenmedik zorluklarla karşılaşıldığında yaşanan hayal kırıklığını anlatan bir metafordur. Bu ifade şu şekilde yorumlanabilir: 1. Süreç ve Sabır: "Bir kış sabretmek", uzun süreli bir bekleyişi ve emeği ifade eder. 2. Umudun Yeşermesi: "Çiçek açmak", umutların ve emeklerin karşılığını almak, güzel şeylerin başlangıcı anlamına gelir. 3. Beklenmedik Engel: "Dolu vurmak", tam çiçek açacakken beklenmedik bir engelle karşılaşmayı simgeler. Sonuç olarak, bu ifade, hayatın inişli çıkışlı doğasını ve insanın karşılaştığı zorlukları anlatır.

Ahmet Haşim'in "Merdiven" şiirinde anlatmak istediği temel temalar şunlardır: 1. İnsan Hayatı ve Ölüm: Şiir, bir merdiven metaforu üzerinden insan hayatını ve ölümün yaklaşmasını anlatır. 2. Zamanın Geçiciliği: Şiirde, zamanın hızla geçmesi ve insanın bu geçiciliğe karşı duyduğu çaresizlik vurgulanır. 3. İçsel Çatışmalar ve Hüzün: Akşam tablosu ve doğanın betimlemeleri aracılığıyla şairin, içinde hüznün ağır bastığı karamsar bir ruh halini yansıttığı görülür. Haşim, şiirde doğrudan anlatım yerine dolaylı bir anlatımı tercih etmiş ve imgeler ile semboller kullanarak okuyucunun kendi duygularını harekete geçirmesini sağlamıştır.

"Off-track" ifadesi iki ana anlamda kullanılabilir: 1. Bir şeyin beklenen veya belirlenen yoldan sapmış olduğunu ifade eder. 2. Yeterli ilerlemeyi sağlayamayarak başarısız olma riskini belirtir.

"Sığır baronları" metaforu, genellikle büyük güce veya etkiye sahip yerel iş adamları ve toprak sahiplerini ifade etmek için kullanılır. Bu metafor, özellikle 19. yüzyılın sonlarında Amerika Birleşik Devletleri'nde besi sığırcılığı yapan ve geniş çiftliklere sahip olan kişiler için kullanılmıştır. Ayrıca, "sığır baronları" terimi, günümüzde farklı bağlamlarda da kullanılarak, örneğin iklim değişikliği ve hayvancılık gibi konularda yanlış algıları düzeltmek için bilimsel araştırmalarda yer almaktadır.

Aynalı film, çeşitli filmlerde metaforik olarak kullanılmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: 1. Frankenstein (1910): Dr. Frankenstein, odasının kapısına sırtı dönük oturmasına rağmen, tam karşısına yerleştirdiği boy aynası sayesinde girip çıkanı kontrol eder. 2. The Freshman (1925): Harold Lloyd, buğulu aynayı sildiğinde hayalindeki kadını karşısında görür. 3. Murder (1932): Alfred Hitchcock'un yönettiği bu filmde ayna kullanımı dikkat çeker. 4. Contact (1997): Robert Zemeckis'in bilim kurgu filminde, küçük bir kızın babası kriz geçirdiğinde, üst kattaki ecza dolabının aynasından izlenir. 5. V for Vendetta (2005): Kahramanımız V, medyaya gönderdiği görüntüde aynayı kullanarak "Suçluyu arıyorsanız, aynaya bakmanız yeterli olacak!" der. 6. Mirrors (1978): Noel Black'in yönettiği bu düşük bütçeli korku filminde, aynalar rüyalarda devreye girer ve karakterin gördüğü yansımalar gerçeklikle bağlarının kopmasına neden olur.

İstanbul'un "taşı toprağı" ifadesi, şehrin yoğun betonlaşması ve gökdelenlerle dolması nedeniyle kullanılmaktadır. Ayrıca, İstanbul'un tarihi boyunca su kaynakları açısından zengin bir şehir olması da bu metafora katkıda bulunmuştur.

Tiyatroların otelde oynanması, otellerin tiyatro için uygun bir mekan sunması ve otelcilik sektörünün bir tiyatro metaforu olarak kullanılması gibi nedenlerle açıklanabilir. 1. Mekan Uygunluğu: Oteller, sahne, seyirci alanı, kostüm ve makyaj odaları gibi tiyatro için gerekli tüm unsurları içeren bir yapıya sahiptir. 2. Metafor Kullanımı: Otelcilik, bir tiyatro oyunu olarak düşünülebilir çünkü her gün sahneye çıkan ve belirli rolleri oynayan çalışanlar bulunur. Bu, tiyatrodaki oyuncuların performansına benzer bir durumu ifade eder.

Terapide metafor, soyut ve karmaşık kavramları daha anlaşılır hale getirmek, danışanın iç dünyasını ifade etmesine yardımcı olmak ve terapötik ilişkiyi güçlendirmek için kullanılan bir tekniktir. Bazı terapötik metafor örnekleri: - Otobüs Metaforu: Danışanlar kendilerini otobüs şoförü olarak hayal ederler ve huysuz yolcular, onları hedeflerinden saptıran düşünceleri temsil eder. - Akıntıdaki Yapraklar: Danışanlar, düşüncelerini kafalarından çıkarıp akıntıdaki yapraklara yerleştirdiklerini hayal ederler. - Bataklık Metaforu: Düşüncelere karşı direndiğinde durumun daha da kötüleşeceğini, kabullendiğinde ise daha iyi olunacağını anlatır. Metaforlar, bilişsel davranışçı terapi ve kabul ve kararlılık terapisi gibi yaklaşımlarda sıkça kullanılır.

Metaformik yapılar terimi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Mimarlık ve Metafor: Mimarlıkta metafor, bir yapıyı başka bir şeyle benzeterek anlatmak için kullanılır. 2. Metaformik Teori: Bu teori, modern materyal kültürün, adet görme ritüellerine dayandığını öne sürer.

Fecr kelimesi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşır: 1. Dini Terminolojide: Fecr, güneşin doğmaya başlama zamanı, tan vakti veya sabah namazının vakti anlamına gelir. 2. Edebiyatta: Fecr, yenilenme, başlangıç veya umut ışığı anlamında metaforik olarak kullanılır. 3. Genel Anlamda: Fecr kelimesi, "yarmak, açığa çıkarmak" gibi anlamlara da gelir.

"Göğe merdiven kurmak" deyimi, ulaşılması çok güç, yüksek yerlere çıkabilen, kafasına koyduğu şeyi yapan kişiler için kullanılır.

Pergelin ayağı metaforu, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: 1. Felsefi Metafor: Mevlana'ya atfedilen bu metafor, insanın bir ayağının gelenekte sabitlenirken, diğer ayağının modern dünyaya uzanmasını ifade eder. 2. Uzmanlık ve Beceriler Metaforu: Bu metaforda pergelin sabit ucu, kişinin uzmanlık alanını; hareketli ucu ise sahip olduğu ilgi alanlarını ve geliştirdiği becerileri temsil eder. Bu, denge ve geniş perspektifin önemini vurgular. 3. Mimari Metafor: Mimar Sinan'ın anlayışında pergel metaforu, insanın hem manevi hem de dünyevi boyutları arasında denge sağlama gayretini yansıtır. Sabit ayak, iman ve değerleri, hareketli ayak ise dünyevi meşgaleleri simgeler.

"Hotel California" şarkısında, kimsenin otelde kalamamasının nedeni, şarkının sözlerindeki metaforik anlatım ve şöhretler dünyasının acımasız gerçekleri olarak yorumlanmaktadır. Şarkının bir bölümünde geçen "İstediğin zaman otelden çıkış yapabilirsin ama asla burayı terkedemezsin" dizesi, bu izlenimi pekiştirmektedir.

Cahit Sıtkı Tarancı'nın şiirlerinde ölüm metaforu, çeşitli korku, saplantı, heyula, kaygı, endişe, tükeniş, çaresizlik gibi metaforlarla işlenir. Ayrıca, bazı şiirlerinde ölüm şu metaforlarla da ifade edilir: - "Otuz Beş Yaş" şiirinde, ölüm bir uyku olarak tasvir edilir. - "Ayva" ve "nar" meyveleri, sonbaharı ve dolayısıyla yaşamın son evresini temsil eder. - "Musalla taşı", ölüm ve son durak olarak simgelenir.

"Hal Tercümesi" şiiri, Behçet Necatigil'in 1935-1958 yıllarında yayımlanan şiirlerinde yer alan dört unsurdan birini, havayı metafor olarak kullanmaktadır. Şiirde geçen bazı dizeler: - "Yılların çarmıhında vücudumu günler Taşa tuttu. Çivilenip kaldı ufkumda Mevsimler var, yağmur bulutu".

Eğretileme (metafor), bir olguyu, bir olayı, bir nesneyi yine başka bir olay, olgu veya nesneyle açıklamaktır. Örnek: "Gemi suyu yarıp geçti" ifadesi, "gemi suyu kesip geçti" veya "gemi suyu ayırıp geçti" şeklinde kullanıldığında eğretileme yapılmış olur. Eğretileme, edebiyatta da kullanılan bir söz sanatıdır ve benzetmede benzeyen veya benzetilenden biriyle yapılır.