Kuramlar

Yaşantı psikolojisi, insanistik (hümanistik) kurama aittir.

Sözcük bilimi kuramları şu konuları ele alır: Sözlüğün kuruluşunu, yapısını ve hacminin araştırılması. Sözlüğün içeriğinin ve türlerinin araştırılması. Element ve parametrelerin araştırılması. Sözlük bilimsel yapının temeli ve bilgisayar destekli ortamda kullanımının araştırılması. Alışılmış sözlük malzemesinin araştırılması. Sözlük çalışmalarının planlanması ve organize edilmesi araştırılması. Sözlükbilim kuram, yöntem, ilke ve kurallarının oluşturulması ve şekillendirilme çalışmaları. Sözcükbilim veya leksikoloji, sözcüğün biçimbilimin ilgilenmediği tüm görünüşlerini inceleyen bir söz varlığı çalışmasıdır.

Bilişsel öğrenme kuramının bazı temsilcileri: Gagne; Bruner; Asubel; Piaget.

"Halkla İlişkilere Farklı Yaklaşımlar: Kuramların İzi" kitabı, halkla ilişkiler kuramlarını ele alır. Kitapta, halkla ilişkiler üzerine geliştirilen kuramsal tartışmaların iki temel farklı yönü olduğu belirtilir: 1. Hegemonya Aracı Olarak Halkla İlişkiler: Belirli bir çıkar adına halkla ilişkilerin kullanılması. 2. Oydaşma Aracı Olarak Halkla İlişkiler: Müzakereye dayalı olarak halkla ilişkilerin kullanılması. Eserde, bu tartışmaların gelişiminde Gramsci, Althusser, Foucault, Baudrillard, Chomsky, Habermas ve Bourdieu gibi filozofların kuramsal açılımlarından yararlanılır.

Bruner ve Piaget'in bilişsel gelişim kuramları arasındaki bazı farklar şunlardır: Piaget, bilişsel gelişimi kalıtımın bir sonucu olarak görürken, Bruner bilişsel gelişimi bireyin biyolojik özelliklerinin yanında kültürel özelliklerinden de etkilenen aktif bir süreç olarak tanımlar. Piaget'in teorisi doğrusal bir yolu izlerken, Bruner'in teorisi bireyin kültürel etkisi altında ileri geri atlamalar yapan daha dairesel bir yol izler. Bruner, dilin bilişsel gelişimi önemli ölçüde etkilediğini vurgularken, Piaget dilin rolünü ikinci planda tutar. Piaget'e göre bilişsel gelişim belirli bir sıra izleyen pasif bir süreçken, Bruner'e göre bireyin merakı, başarılı olma isteği ve birlikte çalışma arzusu öğrenmeyi harekete geçiren güçtür. Piaget, bilişsel gelişimi dört dönemde incelerken, Bruner bilişsel gelişimi eylemsel, imgesel ve sembolik dönemler olarak üç aşamada ele alır.

Milliyetçilik kuramları genel olarak üç ana kategoride ele alınır: 1. İlkçi (Primordialist) Yaklaşım: Milletlerin doğal olarak var olduğunu ve etnik kökenlere dayandığını savunur. 2. Modernist Yaklaşım: Milletlerin modern toplumlarla birlikte ortaya çıktığını öne sürer. 3. Etno-Sembolist Yaklaşım: Milletlerin geçmişte yaşayan etnik grupların modern bir yorumu olduğunu belirtir. Ayrıca, daimici ve ara yolcu gibi farklı yaklaşımlar da bulunmaktadır.

Reklamcılıkta dört temel kuram şunlardır: 1. İletişim Modeli: Reklamın gönderici (reklam veren), alıcı (tüketici) ve mesaj arasındaki etkileşimini ele alır. 2. AIDA Modeli: Dikkat (Attention), ilgi (Interest), arzu (Desire) ve eylem (Action) aşamalarından oluşan bir reklam modelidir. 3. STR Modeli: Reklamın stratejik planlama sürecini ele alır ve strateji (Strategy), hedef (Target), ileti (Message) ve medya (Media) unsurlarını içerir. 4. Elmas Modeli: Reklamın etkisini artırmak için dört ana unsuru (hedef kitle, rekabet, fayda ve neden) içerir.

AÖF Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik dersinde ele alınan bazı konular: Toplumsal tabakalaşmaya genel giriş ve temel kavramlar. Toplumsal tabakalaşma sistemleri: kölelik ve kast sistemleri. Klasik sınıf teorileri: K. Marx ve M. Weber. İşlevselci tabakalaşma kuramı: T. Parsons, K. Davis ve W. E. Moore. Çatışmacı toplumsal tabakalaşma kuramı: R. Dahrendorf ve C. W. Mills. Çağdaş sınıf teorileri. Tabakalaşmada yeni sağ yaklaşım. Endüstriyel toplumlarda toplumsal sınıflar ve toplumsal hareketlilik. Yoksulluk ve sınıf: Kent yoksulluğu ve sınıf-dışı (under-class). Türkiye'de bölgesel eşitsizlik ve göç. Türkiye’de toplumsal eşitsizlik, tabakalaşma ve yoksulluk.

Ben OK'im, Sen OK'sin ifadesi, Transaksiyonel Analiz (TA) kuramına dayanır. Ben OK'im, Sen OK'sin pozisyonu, bireyin hem kendini hem de başkalarını değerli ve yeterli gördüğü sağlıklı bir algı durumunu ifade eder. Thomas A. Harris'in yazdığı aynı adlı kitap da bu kuramı sade ve anlaşılır bir şekilde okuyuculara sunar.

Sosyal psikolojinin üç temel kuramı şunlardır: 1. Determinist Yaklaşım: Her davranışın arkasında mutlaka açıklanabilir bir neden olduğunu savunur. 2. Görgül (Ampirik) Yaklaşım: Sosyal psikolojik varsayımların ve kuramların, sistematik gözleme ve deneysel verilere dayanılarak test edilmesi gerektiğini belirtir. 3. Yapılandırmacı Yaklaşım: İnsanların dünyayı olduğu gibi değil, kendi algılarına göre yorumladıkları şekliyle gördüklerini ve bu algının davranışlarını belirlediğini öne sürer. Ayrıca, sosyal psikolojide birçok farklı kuram bulunmaktadır, örneğin: Güdüsel Kuramlar: Bireyin gereksinim ve güdülerinin toplumsal davranışları nasıl etkilediğini inceler. Öğrenme Kuramları: Geçmiş öğrenmelerin şimdiki davranışları nasıl şekillendirdiğini ele alır. Bilişsel Kuramlar: Toplumsal çevreyi algılama biçiminin toplumsal davranışları nasıl etkilediğini araştırır.

Örgüt kuramları şu şekilde gruplandırılabilir: Klasik kuram. Neoklasik kuram. Modern kuram. Ayrıca, örgüt kuramları şu şekilde de sınıflandırılabilir: İdari köken. Psikolojik köken. Sosyolojik köken. Bazı örgüt kuramları şunlardır: Durumsallık teorisi. Kaynak bağımlılığı teorisi. Örgütsel iktisat teorisi. Örgütsel ekoloji teorisi. Yeni kurumsalcı teori. Yorumlayıcı örgüt çalışmaları. Eleştirel ve postmodern çalışmalar.

Hemşirelik için birçok kuram bulunmaktadır. Bazı önemli hemşirelik kuramları şunlardır: Florence Nightingale'in Çevre Kuramı. Virginia Henderson'ın 14 Temel İnsan Gereksinimi. Fay Abdellah'ın 21 Hemşirelik Problemi. Dorothea Orem'in Öz-bakım Kuramı. Sister Callistra Roy'un Uyum Kuramı. Hildegard Peplau'nun Kişilerarası İlişkiler Kuramı. Ayrıca, Meleis'in sınıflandırmasına göre ihtiyaç kuramları, etkileşim kuramları ve sonuç kuramları gibi farklı kategoriler altında da birçok hemşirelik kuramı bulunmaktadır. Bu liste kapsamlı değildir ve hemşirelik alanında daha birçok kuram bulunmaktadır.

Yabancı dil öğretiminde etkili olan bazı kuramlar şunlardır: Davranışçılık. Doğuştancılık. Oluşturmacılık. Ayrıca, yabancı dil öğretiminde kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Dil Bilgisi-Çeviri Yöntemi. Dolaysız Yöntem. İşitsel-Dilsel Yöntem. İletişimsel Yaklaşım.

Aile danışmanlığı kuramlarından bazıları şunlardır: Psikoanalitik aile danışmanlığı. Yapısal aile danışmanlığı. Yaşantısal/insancıl aile danışmanlığı. Stratejik aile danışmanlığı. Bilişsel/davranışçı aile danışmanlığı. Bowen aile sistemleri terapisi. Gestalt aile danışmanlığı. Aile danışmanlığı kuramları, aile yapısını ve dinamiklerini farklı açılardan ele alarak sorunlara çözüm bulmayı amaçlar.

Uluslararası ilişkiler kuramlarından bazıları şunlardır: Realizm (Gerçekçilik). Liberalizm (İdealizm). Marksizm. İngiliz Okulu. Konstrüktivizm (İnşacılık). Bunların dışında, Jeopolitik Teori, Neofonksiyonalist Teori, Dünya Sistemi Modeli ve Emperyalizm gibi kuramlar da uluslararası ilişkiler alanında incelenen konular arasındadır.

Kuramcılar, herhangi bir görüşünü veya fikrini bilime, yani mantıksal çerçeveye dayandırarak ortaya atan kişilerdir. Bazı önemli kuramcılar: Hannah Arendt; Stuart Hall; Hermagoras; Herta Herzog; Carl Hovland; Harold A. Innis; Elihu Katz. Ayrıca, siyaset kuramcıları arasında Aristoteles, Platon, Niccolò Machiavelli, Karl Marx ve Adam Smith gibi isimler de bulunmaktadır. Kuramcılar, akademisyenler veya bağımsız bilginler olabilir.

Psikotarih alanında kullanılan bazı kuramlar şunlardır: Psikanaliz Kuramı (Sigmund Freud). Bağlanma Kuramı. Evrimci Psikoloji Kuramı. Psikotarih, psikolojik kuramların yanı sıra tarih, antropoloji ve arkeoloji gibi alanlardan da yararlanır.

"Evdeki kuramlar" ifadesi, belirli bir bağlamda tanımlanmamış olduğu için net bir yanıt vermek zordur. Ancak, kuram genel olarak bir konuyu daha iyi anlamak ve açıklamak için kullanılan bir çerçeve olarak tanımlanır. Kuram; bilim, felsefe, psikoloji ve diğer birçok alanda, somut olayların ve olguların arkasındaki temel ilkeleri ve ilişkileri açıklamak için kullanılır. Bazı kuram örnekleri: Sosyoloji: Marxizm, işlevselcilik, çatışma kuramı. Psikoloji: Kişilik kuramı. Felsefe: İdealizm, Realizm, Pragmatizm. Fizik: Albert Einstein'ın görelilik kuramı. Ekonomi: Arz ve talep kuramı. Eğer "evdeki kuramlar" ifadesi belirli bir bağlamda kullanılıyorsa, daha fazla bilgi sağlanması gerekebilir.

Yaz okulunda hangi psikolojik danışma kuramının işlendiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, psikolojik danışma kuramlarından bazıları şunlardır: Psikanalitik danışma kuramı. Davranışçı danışma kuramı. Akılcı-duygusal-davranışçı danışma kuramı. Geştalt (bütüncül-biçim ruh bilimi) danışma kuramı. Fenomenolojik (algısal-görüngüsel) danışma kuramı.

Gelişim, öğrenme ve öğretme kuramları şu şekilde açıklanabilir: Gelişim Kuramları: İnsanın farklı alanlardaki psikolojik özelliklerindeki değişimi açıklamayı hedefler. Öğrenme Kuramları: Öğrenmenin nasıl gerçekleştiğini ve en iyi öğrenmenin nasıl olabileceğini açıklar. Öğretim Kuramları: Öğretme, öğrenmeyi sağlama etkinlikleri olarak tanımlanabilir. Bu kuramların amacı, eğitim ve öğretim süreçlerini daha etkili hale getirmektir.