SosyalPsikoloji

İlk intiba önemlidir çünkü karşımızdaki kişi veya durum hakkında hızla bir fikir oluşturur ve bu izlenim, uzun vadede ilişkilerimizin seyrini etkileyebilir. İlk intibanın önemli olmasının bazı nedenleri: - Güvenilirlik ve profesyonellik: İyi bir ilk intiba, güvenilirliğinizi ve profesyonelliğinizi vurgulamanıza yardımcı olabilir. - Satış görüşmeleri: Müşterilerin, satışçı hakkında olumlu bir ilk izlenim edinmesi, satış görüşmesinin başarılı geçmesi için kritiktir. - Psikolojik etki: Araştırmalar, insanların birkaç saniye içinde karşısındaki kişi hakkında olumlu ya da olumsuz bir yargıya vardığını göstermektedir.

Önyargı ve stereotip kavramları birbiriyle ilişkili olsa da farklı anlamlar taşır: 1. Önyargı: Herhangi bir konu, durum veya kişi hakkında yeterli bilgiye sahip olmadan önce oluşan, genellikle olumsuz düşüncelerden oluşan bir yargıdır. 2. Stereotip: Belirli birey türleri veya gruplar hakkında yaygın olarak benimsenen genellemelerdir.

Psikoloji alanında okunabilecek bazı önemli makaleler şunlardır: 1. "The Nature of Prejudice" - Gordon Allport. 2. "Influence: The Psychology of Persuasion" - Robert Cialdini. 3. "Social Identity Theory" - Henri Tajfel ve John Turner. 4. "The Bystander Effect" - John Darley ve Bibb Latané. 5. "Stereotype Threat" - Claude Steele. Ayrıca, Daniel Kahneman'ın "Düşünme, Hızlı ve Yavaş" ve Sigmund Freud'un "Günlük Yaşamın Psikopatolojisi" gibi klasik psikoloji kitapları da okunması önerilen eserler arasındadır.

Milgram Deneyi, Yale Üniversitesi'nden psikolog Dr. Stanley Milgram tarafından 1961 yılında yapılan bir sosyal psikoloji deneyidir. Deneyin amacı, insanların otoriteye nasıl boyun eğdiklerini ve kişisel vicdanlarıyla çelişen unsurların varlığına karşı otoriteye nasıl tepki verdiklerini gözlemlemekti. Deneyde üç rol bulunmaktaydı: 1. Denek (T): Öğretmeni temsil etmekteydi ve otoriteden gelen emirleri uygulayan konumdaydı. 2. Aktör (L): Öğrenciyi temsil etmekteydi ve öğretmenden gelen uyarılara maruz kalan taraftı. 3. Araştırmacı (E): Otoriteyi temsil etmekteydi ve emirleri veren taraftı. Deney prosedürü şu şekildeydi: Denek, öğrenciye bir şok uygulayacağını zannetse de gerçekte uygulanan bir şok yoktu. Deneyin sonuçları oldukça sarsıcıydı: Deneklerin %65'i, otorite karşısında emirleri uygulayarak 450 voltluk şoku öğrenciye uygulamışlardı.

Robert Cialdini'nin iknanın 6 ilkesi şunlardır: 1. Sevmek. 2. Karşılıklılık. 3. Sosyal trendler. 4. Bağlılık ve tutarlılık. 5. Otorite. 6. Nadirlik.

Asch deneyinin sonuçları önemlidir çünkü: Bireyin gruba uyum sağlama eğilimini gösterir. Normatif ve bilgisel etki gibi kavramları açıklar. Farklı faktörlerin uyum üzerindeki etkisini belirler. Toplumsal uyum ve uyum sağlama davranışının anlaşılmasına katkı sağlar.

İkna psikolojisi, sosyal psikoloji alanına dayanır. Bu alanda, insanların karar alma süreçlerinde etkili olan altı temel prensip öne çıkarılmıştır ve bu prensipler Robert Cialdini tarafından "İknanın Psikolojisi" adlı kitapta ele alınmıştır: 1. Karşılık (Reciprocity). 2. Tutarlılık (Consistency). 3. Sosyal kanıt (Social proof). 4. Otorite (Authority). 5. Beğeni (Liking). 6. Kıtlık (Scarcity).

İknanın en güçlü silahı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Ancak, yaygın olarak kabul edilen bazı etkili ikna yöntemleri şunlardır: 1. Hikaye Anlatma: İnsanlar hikayeleri severler ve bu, duygusal bağ kurmalarına yardımcı olur. 2. Sosyal Kanıt: Müşteri referansları ve başarı hikayeleri gibi sosyal kanıtlar, ürün veya hizmetin değerini göstermek için etkilidir. 3. Empati Kurma: Karşınızdaki kişinin ihtiyaçlarına ve endişelerine gerçekten kulak vermek, güçlü bir ikna yöntemidir. 4. Bağlılık ve Tutarlılık: İnsanların tutarlı olma isteği, ikna sürecinde önemli bir rol oynar. Bu yöntemler, genel olarak ikna sürecini hızlandırabilir ve başarıyı artırabilir.

Eşler evde kavga edebilir çünkü çeşitli ortak nedenler vardır: 1. İletişim Sorunları: Duyguların, ihtiyaçların ve beklentilerin etkili bir şekilde ifade edilememesi yanlış anlamalara ve çatışmalara yol açabilir. 2. Finansal Stresler: Para yönetimi, bütçe oluşturma ve tasarruf yapma konusundaki anlaşmazlıklar sık sık tartışmalara neden olur. 3. Günlük Hayatın Stresleri: İş baskısı, çocuk bakımı ve ev işleri gibi sorumluluklar çiftlerin enerjisini tüketebilir ve streslerini artırabilir. 4. Kişisel Farklılıklar: Her bireyin kendine özgü değerleri, inançları ve yaşam tarzı olması, belirli konularda anlaşmazlıklar yaratabilir. 5. Duygusal İhtiyaçların Karşılanmaması: Eşler arasında ilgi, sevgi ve güven eksikliği gerilime ve çatışmalara yol açabilir. Bu tür kavgaları azaltmak için açık iletişim, empati ve çözüm odaklı yaklaşımlar önemlidir.

"Komşunun tavuğu, komşuya kaz görünür" atasözü, başkasının malının, kişiye olduğundan daha değerli görünmesi durumunu ifade eder. Bu durum, insanın nefsinin doymak bilmemesi ve başkasının elindekine imrenmesi nedeniyle ortaya çıkar.

Gustave Le Bon'un "Kitleler Psikolojisi" adlı eseri, kitle davranışını sosyal psikolojinin bir konusu olarak ele alır ve kitlelerin bireysel davranışlardan nasıl farklılaştığını açıklamaya çalışır. Le Bon'a göre, kitleleri oluşturan bireylerin özellikleri ne olursa olsun, kitleleşmenin etkisiyle üç temel değişim gerçekleşir: 1. Anonimlik: Kitledeki bireyler, anonimliğin getirdiği sorumluluktan kurtulma sayesinde daha rahat bir şekilde akıldışı ve ilkel bilinçdışılarını ortaya çıkarırlar. 2. Bulaşma: Kitle içinde her tür duygu ve davranış kolayca yayılabilir, bu da hipnotik bir durumun varlığını işaret eder. 3. Telkine yatkınlık: Bireyler, kitle içinde sosyal etkiye daha açık hale gelir ve bireysel bilinçlerini yitirirler. Le Bon, kitleleri değişken, ilkel ve güvenilmez olarak görür ve kitle psikolojisini sendikaların, siyasi partilerin ve meclislerin çalışmalarına egemen olarak Batı uygarlığının çöküşünün bir nedeni olarak değerlendirir.

Sosyal psikolojiye giriş bağlamında tutumlar, bireyin bir nesne, olay veya kişiye yönelik olumlu ya da olumsuz değerlendirmeleri olarak tanımlanır. Tutumların temel bileşenleri: 1. Bilişsel bileşen: Tutum nesnesi ile ilgili inanç veya düşünceler. 2. Duygusal bileşen: Tutum nesnesine karşı duyulan hisler. 3. Davranışsal bileşen: Tutum nesnesine yönelik davranış niyetleri veya eğilimleri. Tutumların önemi: - Bireylerin sosyal ilişkilerini ve sosyal algılarını şekillendirir. - Sosyal etkileşimlerin öngörülmesi ve kişiler arası çekicilik gibi konularda kritik rol oynar. - Toplumsal düzeyde, gruplar arası iş birliği ve çatışmanın temelinde yer alır.

Psikolojide dört ana bölüm bulunmaktadır: 1. Klinik Psikoloji: Ruh sağlığına odaklanır, zihinsel ve duygusal sorunları teşhis eder ve tedavi eder. 2. Gelişimsel Psikoloji: Yaşam boyu insan gelişimini inceler, çocukluktan yetişkinliğe kadar olan süreçleri araştırır. 3. Sosyal Psikoloji: İnsanlar arasındaki ilişkileri ve toplumla etkileşimleri inceler. 4. Bilişsel Psikoloji: Zihinsel süreçleri ve faaliyetleri, düşünme, öğrenme, hafıza gibi konuları inceler.

Elliot Aronson'un "Sosyal Psikoloji" kitabı, sosyal davranışların bilimsel analizini sunar ve grup dinamikleri, önyargı, itaat ve sosyal etki gibi konuları ele alır. Kitapta ele alınan bazı konular: Jigsaw (Yap-Boz) Öğrenme Tekniği: Eğitimde ayrımcılığı azaltmayı ve iş birliğini artırmayı hedefler. Cazibe Yasası (Gain-Loss Theory of Attraction): İnsanların birbirlerine yönelik duygularının, karşı tarafın davranışlarındaki değişikliklere bağlı olarak artabileceğini veya azalabileceğini öne sürer. Bilişsel Çelişki Kuramı: Bireylerin düşünceleri ile davranışları arasındaki tutarsızlıkları gidermek için psikolojik stratejiler geliştirdiğini açıklar. Aronson'un eseri, psikoloji öğrencileri ve sosyal etkileşimlerle ilgilenen herkes için kapsamlı bir kaynaktır.

Festinger'in Bilişsel Uyumsuzluk Teorisi, Amerikalı sosyal psikolog Leon Festinger tarafından 1957 yılında ortaya atılmıştır. Teoriye göre, bir bireyin sahip olduğu bilgi, tutum veya davranışlar arasında bir çelişki yaşaması durumunda ortaya çıkan psikolojik rahatsızlık ya da gerilim hissine bilişsel uyumsuzluk denir. Teorinin ana hipotezleri: 1. Uyumsuzluğun azaltılması: Birey, bilişsel uyumsuzluğu ortadan kaldırmak için iki ayrı şeması arasındaki uygunsuzluk derecesini azaltmaya çalışır. 2. Kaçınma: Uyumsuzluk hissi, bireyi bu durumdan kaçınmaya motive eder. Uyumsuzluğu azaltmak için birey; davranışını değiştirebilir, bilişini değiştirebilir veya konuyla ilgili alınan bilgiyi filtreden geçirebilir.

Etnosentrik tutumların nedenleri çeşitli faktörlere dayanabilir: 1. Kültürel Kimlik ve Aidiyet: İnsanlar genellikle kendi kültürlerine aidiyet duygusuyla büyürler ve bu da başka kültürlere karşı bir üstünlük hissi yaratabilir. 2. Eğitim ve Öğrenme Süreci: Çocukluk dönemlerinde edinilen bilgi, inanç ve değerler, bireyin başka kültürleri anlamasını ve kabul etmesini zorlaştırabilir. 3. İletişim Eksikliği ve Önyargılar: Yanlış bilgilendirme veya önyargılar da etnosentrik tutumların gelişiminde rol oynayabilir. 4. Milliyetçilik ve Vatanseverlik: Milliyetçilik duyguları yüksek olan bireylerin etnosentrik eğilimlerinin de yüksek olduğu gözlemlenmiştir. 5. Yabancılaşma ve Korku: Farklı kültürlerden gelen insanlara karşı duyulan yabancılaşma ve korku, etnosentrik tutumları tetikleyebilir.

Sosyal Psikoloji kitabı, Ege Üniversitesi Yayınları tarafından 9. baskı olarak yayımlanmıştır.

Sosyal psikoloji dersine çalışmak için aşağıdaki yöntemler önerilir: 1. Düzenli Çalışma: Derste geçirilen her saat için iki saat inceleme yaparak çalışma süresini planlayın. 2. Aktif Olarak Çalışmak: Sadece metni okumak ve notları gözden geçirmek yerine, materyali analiz edin ve anlayın. 3. Sınıfta Aktif Olmak: Sınıf tartışmalarına katılın ve atanmış bölümleri önceden okuyun. 4. Grup Çalışmaları: Materyali kavradıktan sonra, sınıf arkadaşlarıyla veya çalışma gruplarıyla gözden geçirme oturumları düzenleyin. 5. Bilimsel Yöntemleri Öğrenmek: Sosyal psikolojinin deney, gözlem, anket ve diğer araştırma tekniklerini anlamak için bu yöntemleri inceleyin. 6. Empati Kurmak: İnsanların duygularını anlama ve paylaşma yeteneği olan empatiyi geliştirmek, sosyal psikolojiyi anlamak için önemlidir.

Sosyal Psikoloji II dersi genellikle 14 üniteden oluşmaktadır.

Türk Psikoloji Yazıları dergisinde yer alan bazı makaleler şunlardır: 1. "Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ)" - Evren Demir Karabulut ve Telat Gül Şendil. 2. "359 Türkçe Kişilik Sıfatının Beğenirlik Değerlendirmeleri" - Kürşad Demirutku ve İrem Metin Orta. 3. "Üniversite Öğrencilerinin Türkiye’deki Suriyelilere Yönelik Tutumları: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması" - Hayriye Güleç, Meltem Arslan Karaca, Gözde Başkaya ve diğerleri. 4. "Israrlı Takip: Tanımı ve Sosyal Psikolojik Değişkenler ile İlişkileri" - Nuray Sakallı ve Demet Başar. 5. "Travma Sonrası Stres Bozukluğunda EMDR Uygulamalarının Etkililiğine İlişkin Çalışmaların Gözden Geçirilmesi" - Özden Yalçınkaya Alkar ve Alperen Güçlü.