İlke

Mecellenin dört ana ilkesi şunlardır: 1. Beraat-ı zimmet asıldır. 2. Şekk ile yakin zail olmaz. 3. Ezmanın tağayyürü ile ahkam tağayyür eder. 4. Ukudda itibar makasıd ve meâniyedir, elfaz ve mebaniye değildir.

Sosyal mühendisliğin altı temel ilkesi: 1. Karşılıklılık. 2. Bağlılık ve tutarlılık. 3. Sosyal kanıt. 4. Otorite. 5. Sempati. 6. Kıtlık.

Yönetişimin beş temel ilkesi: 1. Öngörülebilirlik. 2. Şeffaflık. 3. Hesapverebilirlik. 4. Sorumluluk. 5. Katılımcılık. Ayrıca, etkililik ve hakkaniyet de yönetişimin temel ilkeleri arasında yer alır.

İnsan kaynakları yönetiminin yedi temel ilkesi şunlardır: 1. Verimlilik İlkesi: En az kaynakla en fazla çıktıyı elde etmeyi hedefler. 2. Eşitlik İlkesi: Çalışanlar arasında dil, din, ırk, cinsiyet gibi farklılıklara bakılmaksızın eşit davranılmasını ifade eder. 3. Güvence İlkesi: Çalışanların işlerini ve haklarını kaybetmemesi gerektiğini belirtir. 4. Açıklık İlkesi: Kuruluşun iç ve dış hareketlerinin anlaşılabilir olmasını, politikalarını ve uygulamalarını tüm çalışanlarına açıklamasını ifade eder. 5. Halef Yetiştirme İlkesi: Çalışanların ileride üstlenecekleri görevler için eğitilmesini ve geliştirilmesini içerir. 6. Yönetim Geliştirme İlkesi: Kuruluşun yönetim becerilerini geliştirmeyi ifade eder. 7. Hizmet İlkesi: Her çalışanın hizmet kalitesini en üst düzeyde tutmasını ifade eder.

Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin dört temel ilkesi şunlardır: 1. Ayrım Gözetmeme. 2. Çocuğun Yüksek Yararı. 3. Yaşama ve Gelişme Hakkı. 4. Katılım Hakkı.

Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin (ÇHS) dört temel ilkesi şunlardır: 1. Ayrım gözetmeme (Madde 2). 2. Çocuğun yüksek yararı (Madde 3). 3. Yaşama ve gelişme hakkı (Madde 6). 4. Katılım hakkı (Madde 12).

"Birlikten kuvvet doğar" atasözü, birliktelik ve dayanışmanın önemini vurgulayan bir ilkeye dayanır. Bu ilkeye göre, insanlar veya gruplar arasında birlik ve beraberlik olduğunda işler daha iyi neticeler verir ve sıkıntılı konular bile kolayca halledilebilir.

Koram ilkesi, iki zıt ucu uygun kademelerle birbirine bağlayan bir temel tasarım ilkesidir. Koram, bir tasarımda ya da sanat eserinde tasarım elemanlarının önem derecelerine göre sıralanmasıyla oluşur. Koram ilkesi, çeşitli şekillerde uygulanabilir: Merkezsel koram: Biçimlerin tek merkezden dışa doğru belirli yönlerde, büyükten küçüğe veya küçükten büyüğe doğru sıralandığı düzenlemeler. Eksensel (çizgisel) koram: Biçimlerin bir eksen üzerinde büyükten küçüğe doğru dizilmesi. Çevresel koram: Biçimlerin çevre üzerinde kademelenmesi. Koram, yönetim sisteminden mimariye, doğaya ve üretilen objelere kadar birçok alanda görülebilir.

Kanunlara uyma zorunluluğu, "hukukun temel ilkelerinden" biri olan "kanunlara itaat görevi" ilkesiyle ilişkilidir. Ayrıca, "kanunlara uygunluk ilkesi" de idarenin her türlü eylem ve işleminin başta Anayasa olmak üzere ilgili yasalara dayanmasını ve idarenin yasaları uygularken hakkaniyeti gözetmesini ifade eder.

Tüketicinin 7 temel ilkesi şunlardır: 1. Temel ihtiyaçların karşılanması. 2. Güvenlik ve güven duyma. 3. Seçme hakkı. 4. Bilgi edinme. 5. Temsil edilme. 6. Tazmin edilme. 7. Sağlıklı bir çevreye sahip olma.

Ceza hukukunda ölçülülük ilkesi, temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasında uygulanır: Elverişlilik, sınırlamanın ulaşılmak istenen amacı gerçekleştirmeye elverişli olmasını ifade eder. Gereklilik, sınırlamanın ulaşılmak istenen amaç bakımından zorunlu olmasını, aynı amaca daha hafif bir sınırlama ile ulaşılmasının mümkün olmamasını ifade eder. Orantılılık, hakka getirilen sınırlama ile ulaşılmak istenen amaç arasında makul bir denge kurulmasını ifade eder. Ölçülülük ilkesi, ceza hukukunda şu durumlarda uygulanır: Cezaların belirlenmesi ve bireyselleştirilmesi. Koruma tedbirleri. İdari para cezaları.

Savaşçının Dokuz İlkesi, Mete Aksoy tarafından kaleme alınan ve iş dünyasındaki mücadelelerde de uygulanabilecek savaş stratejilerini anlatan bir kitapta yer alan prensiplerdir. Bu ilkeler şunlardır: 1. Hedef. 2. Saldırı. 3. Güvenlik. 4. Manevra. 5. Sıklet Merkezi. 6. Kuvvet Tasarrufu. 7. Basitlilik. 8. Emir-Komuta. 9. Baskın. Bu prensipler, ilk olarak İngiliz stratejist J.F.C. Fuller tarafından formülleştirilmiştir.

Avukatın dosyayı inceleme hakkı, adil yargılanma hakkı ve savunma hakkının bir sonucudur. Bu hak, aynı zamanda "silahların eşitliği" ve "kovuşturmada yargılama aleniyeti" ilkeleri çerçevesinde de değerlendirilir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 153. maddesinde düzenlenen bu hak, soruşturma ve kovuşturma evreleri için farklı düzenlemeler içerir. Kovuşturma evresinde, müdafi veya vekil, dosya içeriğini inceleyebilir ve harçsız olarak örnek alabilir. Soruşturma evresinde ise, bu yetki, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecek durumlarda, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hakiminin kararıyla kısıtlanabilir.

Hak ve özgürlüklerin kısıtlanması, ölçülülük ilkesine aykırıdır. Ölçülülük ilkesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde öngörülmüştür ve şu şekilde tanımlanır: Elverişlilik kriteri: Kullanılan aracın sınırlama amacını gerçekleştirmeye uygun olmasını ifade eder. Orantılılık ve gereklilik (zorunluluk) kriteri: Sınırlayıcı önlemin sınırlama amacına ulaşmak bakımından zorunlu olmasını işaret eder. Ayrıca, Anayasa'nın 13. maddesine göre, hak ve özgürlüklerin kısıtlanması şu ilkelere de aykırı olamaz: Kanunilik; Anayasanın sözüne ve ruhuna uygunluk; Demokratik toplum düzeninin gereklerine uygunluk; Laik Cumhuriyetin gereklerine uygunluk.

Resimde yedi temel ilke şunlardır: 1. Kontrast. 2. Vurgu. 3. Desen. 4. Tekrar. 5. Hareket. 6. Alan. 7. Denge. Bu ilkeler, sanat eserlerinin mesajını etkili bir şekilde iletmek ve izleyicilerin dikkatini çekmek için kullanılır.

Psikolojik danışma ilkeleri şunlardır: Gizlilik. Danışanın özerkliği. Saygı. Tarafsızlık. Empati. Etkili iletişim. Gönüllülük. Bireysel farklılıklara duyarlılık. Süreklilik. Profesyonellik.

Edebin dört temel ilkesi şunlardır: 1. Karakterler: Edebi eserlerin merkezinde yer alır ve yazarın yarattığı hayali kişilerdir. 2. Konu: Eserin ana fikri veya konusu olarak adlandırılır ve genellikle bir cümle veya kısa bir ifade ile özetlenebilir. 3. Tema: Eserde tekrar eden bir fikir veya motif olup, insan deneyimine ilişkin daha derin bir kavrayış sağlar. 4. Olay Örgüsü: Eserdeki olayların sırasını ifade eder ve genellikle bir başlangıç, yükselen eylem, doruk noktası, düşen eylem ve çözümden oluşur.

"Komşunu sev" ilkesi, Matta İncili'nde geçen "Komşunu kendin gibi seveceksin" cümlesinin kısaltılmış halidir. Bu sözün kime ait olduğu konusunda ise farklı görüşler bulunmaktadır. Hristiyanlıkta bu ilke, İsa Mesih'e atfedilir. Zygmunt Bauman, ahlaki normların bu buyruğa verilmiş dipnotlar ve açılmış parantezler olduğunu belirterek, bu ilkenin kendisine ait olmadığını ifade etmiştir.

Tabiî hâkim ilkesi, bir uyuşmazlık hakkında karar verecek olan hâkimin, o uyuşmazlığın doğmasından önce kanunen belli olmasını öngören bir ilkedir. Bu ilkeye göre, bir uyuşmazlık, ancak uyuşmazlığın doğumu anında görevli ve yetkili olan mahkeme tarafından yargılanabilecektir. Tabiî hâkim ilkesinin amacı, yasama organının belirli bir olayı yargılamak için o olaydan sonra mahkeme kurmasının önüne geçmektir. Türkiye'de bu ilkeye aykırılığıyla İstiklal Mahkemeleri ve 27 Mayıs 1960 hükûmet darbesi sonucunda kurulan, Yüksek Adalet Divanı, bilinen adıyla Yassıada Mahkemeleri örnektir. Tabiî hâkim ilkesi, 1982 Anayasası'nın 37. maddesinde “kanunî hâkim güvencesi” başlığı altında şu şekilde düzenlenmiştir: > “Hiç kimse kanunen tâbi olduğu mahkemeden başka bir merci önüne çıkarılamaz. Bir kimseyi kanunen tâbi olduğu mahkemeden başka bir merci önüne çıkarma sonucunu doğuran yargı yetkisine sahip olağanüstü merciler kurulamaz.”

Milli egemenlik, Cumhuriyetçilik ilkesi ile doğrudan ilgilidir. Atatürk'e göre gerçek cumhuriyet, egemenliğin millete ait olduğu yönetim şeklidir.