Yönetişim

Özerk yapı, bağımsız ve kendi kendine yönetebilen bir organizasyon veya sistem anlamına gelir. Özerk kurum ise özel kanunları ile kurulmuş, tüzel kişiliği olan ve yasalarla belirlenmiş faaliyet alanları içinde kendi başına karar alabilen kurumlardır. Özerkliğin sınırları ve çerçevesini anayasa ve yasalar belirler.

TrueFi (TRU) coin, merkeziyetsiz finans (DeFi) odaklı TrueFi protokolünün yerel kripto para birimidir ve çeşitli işlevleri vardır: Faiz ve getiri sağlama: Kullanıcılar, risk ve getiri oranlarına göre likidite havuzlarına sermaye yatırarak faiz geliri elde edebilir. Staking: TRU tokenleri stake edilerek pasif gelir elde edilebilir. Yönetişim: TRU sahipleri, platformun yönetiminde söz sahibi olup oy kullanabilir ve topluluk tekliflerinde bulunabilir. Kredi derecelendirme: TRU sahipleri, kredi tahmin pazarında kredi değerliliğini derecelendirme yapabilir. TrueFi, teminatsız kredi ve yüksek faiz oranları sunarak geleneksel finansal sistemlere alternatif sağlar.

LeverFi coin (LEVER), merkezi olmayan finans (DeFi) platformu LeverFi'nin yönetiminde kullanılan bir token'dır. LEVER token'ın bazı kullanım amaçları: Yönetişim: LEVER sahipleri, platformun geleceğini etkileyen önemli kararlarda söz sahibi olarak ekosistemin yönetişimine katılabilirler. Stake etme: Token'ı stake ederek, alım satım, borç alma ve borç verme gibi kullanıcı faaliyetlerinden elde edilen ödüllerden pay alınabilir. LeverFi platformu, kullanıcıların 10x'e kadar kaldıraçlı işlemler açabilmesini sağlar.

Yönetişim, çeşitli aktörlerin ortak eylemlerini eşgüdümlemek ve yönetmektir. Yönetişimin bazı özellikleri: Devlet dışı toplumsal ve siyasal düzenleri ifade eder. Kurumların ve aktörlerin karşılıklı güç bağımlılığı ilişkilerini içerir. Kendi kendini yöneten özerk aktör ağlarının devlete dayanmadan işlevlerini yerine getirme kapasitesini anlatır. Birçok toplum bilim alanında (siyaset bilimi, kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler, iktisat, hukuk, işletme, iletişim) ve örgütsel ve yönetsel düzeylerde (yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası) uygulamaya konu olur. Yönetişimin bazı türleri: Uluslararası yönetişim: Küresel düzeyde, Birleşmiş Milletler gibi kuruluşların zayıf kaldığı yönetim biçimini ifade eder. Kurumsal yönetişim: İşletmelerdeki kural kalıplarını, yani şirketlerin yönetildiği ve kontrol edildiği sistemleri, kurumları ve normları tanımlar. İyi yönetişim, kamusal işlerin sorumlu bir biçimde yürütülmesi ve kamu kaynaklarının yönetimi olarak tanımlanır.

XCN coin, merkeziyetsiz finans (DeFi) ve kurumsal blokzincir çözümleri sunan Onyxcoin platformunun yerel kripto para birimidir. XCN coin'in kullanım amaçları: İşlem yapma ve ücret ödeme: Onyxcoin platformundaki işlemleri gerçekleştirmek ve ücretleri ödemek için kullanılır. Yönetişim: Protokol iyileştirmeleri ve topluluk tarafından yönlendirilen işlemler için oy hakkı sağlar. İndirim ve premium erişim: XCN coin, platformda indirim ve premium özelliklere erişim imkanı tanır. Stake etme: XCN coin stake edilerek pasif gelir elde edilebilir.

Talimat ve yönerge benzer anlamlar taşısa da tam olarak aynı şey değildir. Yönerge, herhangi bir konuda tutulacak yol için üst makamlardan alt makamlara verilen yazılı buyruk veya talimattır. Talimat ise, resmi kurumlarda yetkililerden alınan sözlü veya yazılı emir anlamına gelir. Ayrıca, bir şeyin işleyişini, çalışma şeklini, kullanımını anlatmak için yazılmış metin, maddeler silsilesi anlamında da yönerge kullanılır.

İyi yönetişim ilkeleri şunlardır: Öngörülebilirlik (tutarlılık). Şeffaflık. Hesap verebilirlik. Sorumluluk. Hakkaniyet (adalet). Katılımcılık. Etkililik. Hukuka bağlılık. Yerindenlik. Ölçülülük.

Yönetişimin beş temel ilkesi: 1. Öngörülebilirlik. 2. Şeffaflık. 3. Hesapverebilirlik. 4. Sorumluluk. 5. Katılımcılık. Ayrıca, etkililik ve hakkaniyet de yönetişimin temel ilkeleri arasında yer alır.

ESG (Çevresel, Sosyal ve Kurumsal Yönetişim), şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim uygulamalarına bağlılığını değerlendiren bir çerçevedir. ESG'nin temel işlevleri: Risk ve fırsat yönetimi: Şirketlerin makro ve mikro düzeydeki ekonomik, sosyal ve çevresel değişimlere uyum sağlamasına yardımcı olur. Sürdürülebilir değer yaratma: Uzun vadede ekonomik, çevresel ve sosyal değer yaratmayı hedefler. İtibar artışı: ESG kriterlerine uygun hareket eden şirketler, tüketiciler ve yatırımcılar tarafından daha fazla tercih edilir. Maliyet azaltma: Hammadde ve karbon gibi maliyetleri düşürme imkanı sunar. ESG, yatırımcılar için de önemlidir; çevresel, sosyal ve yönetişim kriterlerini gözeterek portföy çeşitlendirme imkanı sunar.

İçtüzük ve yönetmelik arasındaki farklar: Kapsam: İçtüzük, genellikle bir kurumun kendi çalışma esaslarını düzenlerken, yönetmelik kanun ve tüzüklerin uygulanmasını sağlar. Yasal Dayanak: Yönetmelikler, yasal dayanaklarını kanunlardan alırken, içtüzükler kurumun kendi üyeleri tarafından kabul edilebilir. Kabul Süreci: Yönetmelikler, devlet tarafından hazırlanır ve resmi gazetelerde yayınlanarak yürürlüğe girer. Uygulama: Yönetmelikler, kanunların uygulanmasını ve doğru şekilde yürütülmesini sağlar. Özetle, içtüzükler daha çok kurumların iç işleyişini düzenlerken, yönetmelikler kanunların uygulanmasını sağlamak için hazırlanır.

Sürdürülebilirlik, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerine uyum sağlayarak, uzun vadede değer yaratmayı hedefleyen bir iş stratejisidir. ESG (Environmental, Social, Governance), şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim alanlarındaki performanslarını değerlendiren bir çerçevedir. Çevresel (Environmental): Doğal kaynak kullanımı, enerji verimliliği, karbon emisyonları ve çevresel etkileri kapsar. Sosyal (Social): İşçi hakları, işçi güvenliği, çeşitlilik, toplumsal katkı ve tedarik zinciri uygulamalarını içerir. Yönetişim (Governance): Yönetim yapısı, hesap verebilirlik ve etik uygulamaları değerlendirir. ESG kriterlerine uyum, şirketlere itibar artışı, yatırımcı çekme potansiyelinin yükselmesi ve müşteri sadakatinin artması gibi avantajlar sağlar.

ApeCoin (APE) token'ının bazı kullanım amaçları: Yönetişim: APE sahipleri, ApeCoin DAO aracılığıyla ekosistemin geleceği hakkında karar alma yetkisine sahiptir. Erişim: Özel oyunlar ve hizmetler gibi ekosistemin belirli bölümlerine erişim sağlar. Finansman: Üçüncü taraf geliştiricilerin ApeCoin ekosistemine katılmasını ve proje finansmanına dahil olmasını teşvik eder. Değer saklama: Dijital sanat, oyun içi varlık satın alma ve DeFi uygulamaları gibi alanlarda kullanılabilir. APE, Ethereum blok zinciri üzerinde ERC-20 standardında geliştirilmiş bir token olup, Bored Ape Yacht Club (BAYC) ve Mutant Ape Yacht Club (MAYC) gibi popüler NFT koleksiyonlarıyla ilişkilidir.

Araç tahsis yönergesi, kamu kurum ve kuruluşlarında araçların kullanım esaslarını belirleyen bir belgedir. Bu yönergede genellikle şu hususlar yer alır: Araçların kullanım amacı. Görevlendirme. Kullanım kısıtlamaları. Bakım ve sorumluluk. Acil durumlar. Örnek olarak, Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü için hazırlanmış 2016 tarihli araç kullanım yönergesi ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında hizmet alımı yoluyla istihdam edilen personeli kapsayan 2016 tarihli yönerge verilebilir.

ESG uyumluluğu, aşağıdaki yöntemlerle ölçülebilir: Derecelendirme kuruluşları. Kendi değerlendirme araçları. Sürdürülebilirlik raporlaması. ESG uyumluluğunu ölçmek için kullanılan bazı standartlar şunlardır: Global Reporting Initiative (GRI). Sustainability Accounting Standards Board (SASB). Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD). ESG ölçüm süreci, veri tutarsızlığı ve eksikliği gibi zorluklarla karşılaşabilir.

BIO Protocol coin, BIO Protocol ekosisteminde çeşitli işlevlere sahiptir: Yönetişim: BIO coin sahipleri, protokol üzerindeki yönetişim kararlarına katılabilir ve yeni bioDAO’ların kabulüne oy verebilir. Finansman: Yeni bilimsel projelere fon sağlamak için kullanılabilir. Likidite sağlama: Farklı token çiftleriyle likidite havuzlarında kullanılarak düşük maliyetli token dönüşümleri sağlar. Ödüller: Protokole katkı sağlayan kullanıcılar, BIO coin ödülleri kazanabilir. BIO Protocol, biyoteknoloji projeleri ve fikri mülkiyetin tokenize edilerek kolektif olarak finanse edilmesini, geliştirilmesini ve sahiplenmesini sağlayan merkeziyetsiz bir platformdur.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye'nin kredi notunu yükselen enflasyon, ekonomiyle ilgili endişeler, büyüyen cari açık ve müdahaleci politikalar nedeniyle düşürmüştür. Fitch'in not düşürme kararının diğer gerekçeleri arasında: Kur Korumalı Mevduat uygulaması ve sermaye hareketlerini yönlendirmeye yönelik kararlar sonucunda Merkez Bankası'nın brüt uluslararası rezervlerinin azalması; Hükümetin yüksek ekonomik büyümeye odaklanması ve bunun TL'de değer kaybına yol açması; Türkiye'nin önümüzdeki 12 ay içinde vadesi dolacak olan 182 milyar dolarlık döviz borcu bulunması ve küresel finansman ortamındaki olası kırılmaların Türkiye'nin dış finansmanını etkilemesi. Fitch, 9 Temmuz 2022'de Türkiye'nin kredi notunu B+'dan B'ye indirmiş ve görünümünü "negatif" olarak teyit etmiştir.

Serbest Bölgeler Bilgi Sistemi (SEBİS) üyesi olabilmek için aşağıdaki şartlar sağlanmalıdır: BİLGE Sistemi şifresi sahibi olmak. Yetkili kullanıcı olmak. SEBİS'e üye olabilecek kişiler arasında, serbest bölgede ticari işlem yapan eşya hak sahipleri, temsilcileri ve eşyanın taşıyıcısı bulunabilir.

LDO (Lido DAO) tokeninin bazı işlevleri: Yönetişim: LDO token sahipleri, Lido’nun yönetim kararlarına katılarak oy kullanabilir. İşlem ücretleri ve ödüller: Staking gelirlerinden pay almak için LDO kullanılabilir. Likidite sağlama: Merkeziyetsiz borsalarda (DEX) likidite sağlamak ve stake edilen varlıkların ticaretini yapmak için kullanılabilir. DeFi entegrasyonu: Tokenize edilmiş varlıklar, borç verme platformlarında, likidite havuzlarında ve diğer DeFi hizmetlerinde kullanılabilir.

2024 yılında yayımlanan 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'ne göre bazı tasarruf tedbirleri şunlardır: Taşıt edinimi: Kamu kurum ve kuruluşlarınca 3 yıl süreyle her ne şekilde olursa olsun yeni taşıt edinilmeyecektir. Bina edinimi: Kamu kurum ve kuruluşları tarafından 3 yıl süreyle yurt içinde ve yurt dışında hiçbir şekilde yeni hizmet binası alınmayacak, kiralanmayacak, yapılmayacak veya bu amaçla arsa veya arazi satın alınmayacaktır. Kırtasiye ve demirbaş alımı: Zorunlu haller hariç olmak üzere 3 yıl süreyle büro malzemesi, makine ve teçhizat, tefrişat, bilgisayar ve donanımı ile benzeri demirbaş alımı yapılmayacaktır. Temsil, tören, ağırlama giderleri: Uluslararası toplantılar ile millî bayramlar hariç açılış, konferans, seminer, yıl dönümü ve benzeri kutlama ve organizasyonlara ilişkin faaliyetler nedeniyle gezi, kokteyl, yemek ve benzeri davetler düzenlenmeyecek, hediye verilmeyecektir. Personel servisi hizmeti: Toplu taşıma olan yerlerde personel servisi hizmeti sonlandırılacak, hizmet alımı suretiyle sağlanan personel servisi hizmeti ise sözleşme süresinin bitimine kadar devam edebilecektir.

ESG'nin üç temel ilkesi: 1. Çevresel (Environmental). Bu ilke altındaki bazı kriterler: iklim değişikliği; doğal sermaye; kirlilik ve atık; çevresel fırsatlar. 2. Sosyal (Social). Bu ilke altındaki bazı kriterler: insan hakları; çalışan çeşitliliği ve memnuniyeti; ürün sorumluluğu; toplumla ilişkiler. 3. Kurumsal Yönetişim (Governance). Bu ilke altındaki bazı kriterler: yönetim kurulu oluşumu; mali rapor şeffaflığı; tedarikçiler ve düzenleyicilerle ilişkiler.