İbadet

Iskat ve devir terimleri, İslam hukukunda ibadet borçlarıyla ilgili iki farklı kavramı ifade eder: 1. Iskat: Bir Müslümanın ölünce, namaz, oruç ve diğer bazı borçlarından kurtulması için yapılan işlemdir. 2. Devir: Iskat işlemi sırasında, fidye miktarının yetersiz kalması durumunda, bunu tamamlamak için yapılan bir işlemdir.

Hikem-i Atâiyye'nin 25. dersi, Mahmud Eren Hoca Efendi tarafından yapılan şerhte, ibadetlerin niyet ve ihlasının önemini vurgulamaktadır. Dersde, müminlerin şeytan ve avanelerini en fazla kızdıracak şeyin, ibadetlerini ihlas ile yapmaları olduğu ve bu nedenle ihlası elde etmek için gayret göstermelerinin zaruri bir ihtiyaç olduğu anlatılmaktadır.

el-Ezkâr kitabı, günlük hayatta çeşitli ibadet ve durumlarda yapılması gereken dua ve zikirleri içerir. Bu kitap şu şekillerde kullanılabilir: 1. İbadetlerin Tamamlanması: Namaz, zekât, oruç, hac gibi ibadetlerle ilgili dua ve zikirler kitapta yer alır. 2. Çeşitli Olaylarda Dua: Cihad, sefer, evlenme gibi olaylarda yapılması uygun olan dualar kitapta açıklanmıştır. 3. Hadislerin Anlaşılması: Kitapta hadisler açıklanmış, hadis ilimleriyle ilgili bilgiler verilmiş ve fıkhî kaidelerden bahsedilmiştir. 4. Ahlâk Kurallarının Öğrenilmesi: el-Ezkâr, ahlâk kurallarına dair bilgiler de sunar. Bu kitap, zikirlerin ve duaların önemini anlamak ve doğru bir şekilde uygulamak isteyen Müslümanlar için bir kılavuz niteliğindedir.

İslam'ın 5 şartından hiçbiri diğerinden daha önemli değildir, çünkü bu şartlar bir bütün olarak İslam dininin temelini oluşturur. Bu şartlar şunlardır: 1. Kelime-i Şehadet getirmek. 2. Namaz kılmak. 3. Oruç tutmak. 4. Zekat vermek. 5. Hacca gitmek.

"Erbaîn çıkarmak" deyimi, tasavvuf geleneğinde dervişlerin nefislerini terbiye etmek için kırk gün boyunca bir yere kapanıp dış dünya ile ilişkilerini keserek ibadet, zikir ve tefekkürle meşgul olmaları anlamına gelir.

İmama uyan kişi (muktedi), namaz sırasında imamın yaptığı fiilleri aynen gerçekleştirir. Bu kapsamda: Rüku, secde ve doğrulma gibi fiillerde imama iştirak eder, bunları imamdan önce yapmaz. Kıraat (Fatiha ve zammı sure) dışındaki iftitah ve intikal tekbirlerini, rüku ve secde tesbihlerini, son oturuşlardaki salavat ve duaları tek başına kıldığı gibi okur. İmamın okuması, cemaatin okuması yerine geçer; muktedi sadece dinler. Ayrıca, imama uymaya niyet etmek ve bu niyeti dil ile ifade etmek de müstehaptır.

Mâsivâdan geçmek, tasavvufta Allah’tan gayri olan her şeyden vazgeçip kendini Allah’a vermek anlamına gelir.

Sağlık nedeniyle cumaya gidilmemesi durumunda, kişinin günahkâr olacağı kabul edilir. Ancak, salgın hastalıklar gibi insan hayatını tehdit eden durumlarda, cemaatle namaz kılmanın tehlikeli olduğu rapor edilirse, buna uymak gerekir ve o günkü cuma namazı yerine öğle namazı kılınır.

Mübarek geceleri değerlendirmek için şu öneriler dikkate alınabilir: 1. Kur'an-ı Kerim Okunması: Kur'an-ı Kerim okunmalı ve dinlenilmelidir. 2. İbadet ve Namaz: Kaza veya nafile namazlar kılınmalı, teheccüd namazı teşvik edilmektedir. 3. Dua ve Tövbe: Hata ve günahlar için tövbe edilmeli, dua edilerek Allah'tan af dilenmelidir. 4. Oruç Tutmak: Kandil gecelerinin gündüzlerinde oruç tutmak müstehaptır. 5. İyilik ve Yardım: Yoksul, kimsesiz, öksüz, yetim, hasta ve muhtaç kişilere yardım edilmelidir. Bu geceler, manevi anlamda kendini gözden geçirme ve hayatına çekidüzen verme fırsatı olarak görülmelidir.

Murakebe için belirli bir zaman sınırı yoktur, kişi bu pratiği hayatının her anında sürdürebilir. Başlangıç aşamasında tavsiye edilen zamanlar şunlardır: - Günlük ibadetlerin ardından: Namazlardan sonra, özellikle sabah namazı ve gece teheccüd namazından sonra. - Gece vakti (seher saatleri): Kalbin sakinleştiği, dünyevi telaşların azaldığı anlar. - Zikir ve dua sonrası: Allah'a yönelmenin derinleştiği anlar. - Tehlike veya huzur anları: Zorlu durumlarla karşılaşıldığında ya da huzur dolu anlarda.

Fevat kelimesi, hac ibadetiyle ilgili bir terim olarak "Arafat vakfesine yetişememe, vakfenin vaktini kaçırma" anlamına gelir.

Çelik Yayınevi'nin "Abidler Yolu" kitabı, İmam-ı Gazâli'nin "Minhâcü'l Âbidin" adlı eserine dayanmaktadır. Bu kitapta, kulların ibadetlerini nasıl yapmaları gerektiği ve dünya-ahiret saadetine nasıl erişebilecekleri açıklanmaktadır. Dolayısıyla, "Abidler Yolu" salih kulların hayat ve ibadet ölçülerini anlatan bir kitap olarak da adlandırılabilir.

"Ya Hadi" zikri, Allah'ın kullarını hidayete erdiren ve doğru yola ileten anlamına gelen El-Hadi esmasının bir parçasıdır. Bu zikrin çekilmesinin bazı faydaları şunlardır: İman ve dini sabitliği artırmak. Farz kılınan amelleri yapmak ve nafile ibadetleri sevmek. Korku ve endişelerden uzaklaşmak. Günahlardan vazgeçmek ve tövbe etmek. Kalbi huzur bulmak ve sıkıntılardan kurtulmak. Ayrıca, El-Hadi ismini her gün 400 defa okuyan kişinin, Allah'ın gizli veya açık lütuflarına mazhar olacağı ve tüm işlerinde başarılı olacağı düşünülmektedir.

Şapeller, çeşitli nedenlerle yapılır: 1. Dini İhtiyaçlar: Şapeller, büyük kiliseler veya dini yapılar içinde küçük ibadet yerleri olarak kullanılır ve belirli bir azize adanmıştır. 2. Pratik Kullanım: Yol kenarları, hastaneler, okullar, kışlalar gibi yerlerde bulunan şapeller, o yapıların sakinlerinin dini ihtiyaçlarını karşılamak için yapılır. 3. Tarihi ve Kültürel Değer: Şapeller, tarihi ve kültürel öneme sahip olabilir ve turistik cazibe merkezi olarak kullanılır. 4. Mezhepsel Farklılıklar: Bazı durumlarda, şapeller belirli mezheplerin ibadet yerleri olarak bağımsız yapılar şeklinde inşa edilir.

Sabır çeşitleri genel olarak üç ana başlıkta toplanabilir: 1. Masiyete Sabır: Allah'ın yasakladığı şeylerden kaçınmak için gösterilen sabırdır. 2. Musibet ve Belalara Karşı Sabır: Başa gelen bela, musibet, hastalık gibi zorluklara katlanmak ve şikayet etmemektir. 3. Taat Üzere Sabır: Allah'ın emirlerini yapmak ve terk etmemek, yani itaat etmek üzere gösterilen sabırdır.

Birlik Ceminde bulunanlar, genellikle Alevi toplumunun üyeleri ve cem ibadetine katılan herkestir. Cemde ayrıca, Dede veya Pir gibi ibadet liderliğini üstlenen kişiler de yer alır.

İtikaf için en iyi yer, genellikle cami veya mescit olarak kabul edilir. Bu mekânlarda ibadet, dua ve zikir gibi faaliyetler daha uygun bir ortamda gerçekleştirilebilir. Evde itikaf da mümkündür, ancak bu durum daha çok kerahetten hali değildir ve Şafiilere göre mekruh olarak değerlendirilir.

Bidat, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in yaşadığı dönemde olmayan, daha sonra ortaya çıkan yenilikler olarak tanımlanır. Bidat örnekleri: 1. Kabirleri ziyaret sırasında mum yakmak. 2. Mezar taşı üzerine ayet, şiir veya methiye yazmak. 3. Aşure günü aşûre pişirmeyi ibadet sanmak. 4. Ölü evinden helva dağıtmak. 5. Zekeriya sofrası diye adak yapmak. 6. Kısa sakala sünnet demek. 7. Ücretle Kur'an okumak. Ayrıca, dinin yozlaşmasına ve hurafelerin çoğalmasına neden olan yenilikler de bidat olarak kabul edilir.

"Dokuzuncu Söz'ün Şerhi", Bediüzzaman Said Nursî'nin Risale-i Nur eserlerinden biridir ve namazın beş vakit olarak hikmetini ve önemini anlatır. Şerhte şu konular ele alınır: 1. Namazın Manası: Namazın genel anlamı ve ibadetin insan üzerindeki etkileri. 2. İnsanın Konumu: İnsanın hem maddi hem de manevi olarak kâinatın bir özeti olduğu ve namazın bütün ibadetleri içerdiği. 3. Zaman Kavramı: Yirmi dört saatlik günün, aslında bütün zamanların bir özeti olduğu ve namazın, kâinatın yaratılışından haşrin son safhasına kadar olan zaman dilimlerini kapsadığı.

İntikal tekbiri, namazda bir hareketten diğerine geçerken okunan tekbirdir. Bu tekbir, namazın bütünlüğünü sağlamak ve geçişin bir ibadet olduğunu belirtmek için alınır.