Alevilik

"Piro mem sotve" ifadesinin anlamı, kullanıldığı bağlama göre değişebilir: Kürtçe ve Zazaca anlamı: "Piro" Kürtçe ve Zazaca'da "ateş" anlamına gelir. Alevi kültürü anlamı: Alevilikte "piro", tarikat kurucusu veya lider anlamında kullanılır ve deneyimli, bilgili kişileri ifade eder. Genel kullanım: Sosyal medyada ve günlük konuşmalarda "piro", mizahi veya vurgu amaçlı kullanılan bir terimdir. Bu nedenle, "piro mem sotve" ifadesinin tam anlamı, bu bağlamlardan birine göre belirlenmelidir.

Âşık Veysel'in Alevi şiirlerinden bazıları şunlardır: Hacı Bektaş Şiiri. >Medet mürvet deyip kapına geldim İsteğim dileğim ver Hacı Bektaş İndim eşiğine yüzümü sürdüm Kusurum günahım var Hacı Bektaş. Toprak Şiiri. >Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yârim kara topraktır Beyhude dolandım boşa yoruldum Benim sadık yârim kara topraktır. Âşık Veysel, Alevi ve Bektaşi kültürü içerisinde yetişmiş olup, şiirlerinde bu kültürden izler taşımıştır.

Âşık Veysel'in Alevi şiirlerinden bazıları şunlardır: Hacı Bektaş Şiiri. >Medet mürvet deyip kapına geldim İsteğim dileğim ver Hacı Bektaş İndim eşiğine yüzümü sürdüm Kusurum günahım var Hacı Bektaş. Toprak Şiiri. >Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yârim kara topraktır Beyhude dolandım boşa yoruldum Benim sadık yârim kara topraktır. Âşık Veysel, Alevi ve Bektaşi kültürü içerisinde yetişmiş olup, şiirlerinde bu kültürden izler taşımıştır.

Neşet Ertaş, Kırşehir'e bağlı Çiçekdağı ilçesi, Abdallar (Kırtıllar) köyünde doğmuştur. Evet, Neşet Ertaş Alevidir.

Pir Sultan Abdal'ın gerçek hayatı hakkında kesin bilgilere sahip olunamamaktadır. 16. yüzyılda yaşadığı varsayılan Pir Sultan Abdal'ın hayatına dair bilgiler dört kaynaktan gelmektedir: kendisine atfedilen deyişler ve nefesler; kendisi hakkındaki başkalarınca söylenen deyiş ve nefesler; sözlü menkıbeler; döneme ait ve anlatışlara parallellik arz eden Osmanlı Devleti'ne ait emir ve yazışmalar. Bazı tarihçilere göre Pir Sultan Abdal, "birincil sözlü kültür" çağında yaratılmış bir sözlü kültür tiplemesidir ve tarihî gerçek bir kişi olmaktan ziyade edebî bir kahramandır. Pir Sultan Abdal'ın gerçek hayatına dair bazı bilgiler şu şekildedir: Asıl adı Haydar'dır. 15. yüzyılın sonlarında doğup 16. yüzyılın ortalarına kadar yaşadığı kabul edilmektedir. Sivas'ın Yıldızeli ilçesine bağlı Banaz köyünde doğmuştur. Alevi-Bektaşi kökenli olup, İran yanlısı mezhep olaylarına karışmıştır. Sivas Beylerbeyi Deli Hızır Paşa tarafından Safevi taraftarlığı ve İran lehine casusluk yaptığı gerekçesiyle 1547-1551 ya da 1587-1590 yılları arasında asılmıştır.

Pirlik makamı, Alevi inancında genellikle şu özelliklere sahip kişilere verilir: Soy bağı: Pir, genellikle bir ocak sistemine bağlı olup, Hz. Ali ve Ehlibeyt soyundan geldiği kabul edilir. Manevi olgunluk: İlmi alim ve nefsi selim olması beklenir. Hizmetler: Yaptığı hizmetlerin Hak için olması ve maddi çıkar beklentisi olmaması gerekir. Eğitim: Pirlik yapacak kişi, çeşitli hizmetlerden geçirilerek eğitilir ve bu süreç, genellikle bir Cem erkanı ile taçlandırılır. Zöhre Ana da, özellikle Türkiye'deki bazı Alevi topluluklarında "Pir" sıfatıyla anılan bir isimdir.

"Mum Sönmedi", araştırmacı yazar İlknur Bektaş'ın senaryosunu yazdığı bir kısa film olup, Alevilere atılan "mum söndü" iftirasını konu alır. Senarist, bu filmi, bu konuda canı yanan bir arkadaşının intihar etmesi nedeniyle yazdığını ve ona bir vefa borcu olarak gördüğünü belirtmiştir.

Dedelerin bazı görevleri: Dini önderlik: Alevi toplumunun inançsal önderidir ve talipleri eğitip yol gösterir. Anlaşmazlıkları çözme: Dar hukuk sistemine göre yargılama yapar, tarafları barıştırır ve cezalandırır. Toplumsal liderlik: Topluma örnek olur, birliği ve beraberliği sağlar. Tören yönetimi: Cem, cenaze ve evlenme törenlerini yönetir. İnancı yaşatma: Alevi inancını ve geleneklerini korur, yeni nesillere aktarır. Sosyal sorumluluk: Maddi kaynak oluşturarak ocak çevresinde sosyal tesislerin kurulmasını sağlar. Danışmanlık: Manevi ve sosyal konularda rehberlik ve danışmanlık yapar.

Piraziz halkının nereden geldiğine dair farklı görüşler bulunmaktadır. Hacıemiroğulları Beyliği. İbrahim oğlu Pir Aziz. Şeyh İdris. Piraziz ilçe merkezinde, yapılış tarihi bilinmeyen ancak Türkler'in gelişinden önce yapıldığı düşünülen "Bendehor (Mendehorya) Kalesi" bulunmaktadır.

Semah türkülerinin hikayesi, genellikle Alevi-Bektaşi inancına dayanır ve bu ritüellerin kökenleri Kırklar Cemi'ne kadar uzanır. Bazı semah türkülerinin hikayeleri: Turnalar Semahı: Turna kuşunun hareketlerini taklit ederek dönülür ve Bektaşilere göre turnalar, ilahi aşkla yola giden iman ve ikrar sahibi canları temsil eder. Kırat Semahı: Atanın sadık ve yararlı özelliklerini simgeleyen bir semahtır. Semah türküleri, aynı zamanda toplulukları derinden etkileyen olayları da anlatabilir. Semahlar, sözlü gelenekle yeni nesillere aktarılır ve farklı yörelerde çeşitli semah türleri bulunur.

Kadıncık Ana, Anadolu'nun İslamlaşmasında önemli bir rol oynayan Bacıyan-ı Rum adlı kadın teşkilatının önemli şahsiyetlerinden biridir. Kadıncık Ana'nın bazı özellikleri: Hacı Bektaş-ı Veli ile ilişkisi: Bazı kaynaklara göre, Hacı Bektaş-ı Veli'nin manevi kızı veya karısıdır. Kerametleri: Arafat Dağı'na çıkışı ve bir duvarın yıkılmasını engellemesi gibi kerametleri olduğu söylenir. İyilikleri: İyilik ve kerametleriyle anılan bir ermiş kadın olarak bilinir. Kadıncık Ana'nın türbesi, Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesindedir.

Yetiş ya Ali meme ifadesi, TikTok gibi platformlarda popüler olan, Yetiş ya Ali ifadesiyle birlikte kullanılan meme veya eğlenceli içerikler anlamına gelebilir. Yetiş ya Ali ifadesi, Aleviler arasında zor durumlarda yardım dilemek için kullanılan bir sözdür. Meme ise, internet kültüründe genellikle komik veya eğlenceli içerikler için kullanılan bir terimdir.

Bismişah ifadesi, "şahın adıyla" veya "Ali'nin adıyla" anlamına gelir. Saygı ifadesi: Aleviler, gülbenk okumadan önce "Bismişah Allah Allah" diyerek Hz. Ali'ye saygı ve bağlılık gösterirler. Yeniçeri kullanımı: Osmanlı yeniçerileri de bir işe başlamadan önce "Bismişah Allah Allah" diyerek gülbenk okurlardı. "Şah" kelimesinden kastedilen, Farisi topluluklarda padişah veya kral anlamına gelen ve hüküm veren, yöneten, karar veren kişiyi temsil eden Hz. Ali'dir.

Samah, Alevî ve Bektaşî törenlerinde müzik eşliğinde kadın-erkek birlikte yapılan bir tür semâ, bir dans veya ritüeldir. Samah ayrıca şu anlamlara da gelebilir: Ucunda alev çıkararak yanan madde bulunan değnek, meşale; Çalgılı, yemekli eğlence; Düğünde yapılan eğlence.

Aşık Veysel'in Alevi türküleri arasında şunlar sayılabilir: "Hacı Bektaş" şiiri. "Toprak" türküsü. Aşık Veysel, Alevi ve Bektaşi kültürü içerisinde yetişmiş olup, türkülerinde bu kültürün izlerini görmek mümkündür.

Gağan, Tunceli ve çevresinde kutlanan, eski yılı uğurlayıp yeni yılı karşılamak için yapılan geleneksel bir ritüeldir. Gağan kutlamalarının temel amaçları şunlardır: Geçmiş yılın olumsuzluklarından arınıp, yeni yılın bereketli ve huzurlu geçmesi için temennilerde bulunmak. Yoksullara yardım etmek ve dayanışma ruhunu pekiştirmek. Gağan, genellikle Aralık ayının son haftasında başlar ve Ocak ayının ilk haftasına kadar devam eder.

"Ya tija homete" ifadesi, Alevilik inancında kullanılan bir dua olarak bilinmektedir. Tam çevirisi şu şekildedir: > "Ya Hızır, zorda kalanların darına yetişe. Cümlemizin yardımcısı, gözcüsü, bekçisi ola".

Kadıncık Ana'nın sembolü olarak kabul edilebilecek bir unsur bulunamamıştır. Ancak, Kadıncık Ana, Alevi-Bektaşi anlayışında kadının rolü ve konumunu gösteren simgesel bir öneme sahiptir. Kadıncık Ana ile ilgili bazı semboller, Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesindeki evine atfedilen inançlarda da görülmektedir: Evde bulunan bir oyuğun içindeki toprak ile suyun birbirine karıştırıldıktan sonra yenmesinin, çocuğu olmayan kadınlara çocuk getireceğine inanılmaktadır. Ayrıca, bu evde Hacı Bektaş-ı Veli'nin dayandığı duvarda sırt izinin bulunduğu ve bu izine dokunulduğunda sırt ağrılarından muzdarip olan kişilerin ağrılarının geçeceğine inanılmaktadır.

Alevi müziklerinde genellikle Hüseyni, Uşşak, Karciğar, Hicaz, Rast ve Muhayyer makamları kullanılır. Ayrıca, Halk Müziğinde sıkça kullanılan Kalenderî, Kerem, Hüseynî gibi temel ayaklar da nefeslerde kullanılır. Alevi-Bektaşi kültüründe önemli olan Hz. Hüseyin'in adını temsil eden Hüseyni makamı, ayrıca bir kod olarak kabul edilir. Alevi müziklerinde çok sesli icralara da rastlanır ve bu tarzda okunan eserlere "Deste Nefesi" denir.

Görgü Cemi, Alevilik inancında topluluk içinde birlik, beraberlik sağlamak, yanlışların düzeltilmesi ve bireylerin toplum önünde aklanması amacıyla düzenlenir. Görgü Ceminin temel amaçları: Ahlaki ve etik gözden geçirme: Bireyler, geçmişteki davranışlarını değerlendirir ve cemaat önünde yüzleşir. Barış ve uyum: Toplumdaki kırgınlıkların giderilmesi, barışın ve uyumun sağlanması hedeflenir. Sosyal dayanışma: Ceme katılan aileler arasında sosyal dayanışma ve yardımlaşma teşvik edilir. Görgü Cemine girebilmek için müsahipli olmak, adap ve ahlaka uygun davranmak, düşkün olmamak gibi şartlar aranır.