Hücreler

Epitelin bazı görevleri: Koruma: Vücudu dış etkenlerden korur ve iç boşlukları kaplar. Emilim: Örneğin, ince bağırsağı döşeyen epitel, besinleri emer. Salgılama: Salgı üretip dışarı veya kana verir. Yüzeyel madde taşınımı: Örneğin, soluk borusunu döşeyen epitel, titrek tüyleriyle madde taşır. Gaz değişimi: Akciğerlerde oksijen ve karbondioksit değişimini sağlar. Hücre boyunca taşınım: Maddelerin hücre içinde taşınmasını sağlar. Uyarıların alınması: Duyu epiteli, çevreden gelen sinyalleri algılar. Kasılma: Miyoepitel hücreleri kasılır ve salgının boşalmasına yardımcı olur. Sıvı transportu: Epitel, sıvıların geçişini düzenler. Kayganlık sağlama: Organların yüzeylerinde sürtünmeyi azaltarak kayganlık sağlar.

Hassal korpusküler, timus bezinin medullasında bulunan yapılardır ve şu işlevleri yerine getirirler: Sitokin üretimi. Epitel hücreleri. Yaşla büyüme. Hassal korpuskülerlerin tam işlevi hala belirsizliğini korumaktadır.

Canlılarda dört temel doku türü bulunur: 1. Epitel doku: Vücudun dış yüzeyini kaplayan ve iç organları çevreleyen koruyucu tabakadır. 2. Bağ doku: Hücreler arasında boşlukları doldurarak destek ve bağlayıcılık sağlar. 3. Kas doku: Hareketi sağlar. 4. Sinir doku: Uyarıları alır, iletir ve yanıt oluşturur. Bitkilerde ise dokular iki ana gruba ayrılır: 1. Meristem doku: Sürekli bölünebilen, büyümeden sorumlu dokulardır. 2. Sürekli doku: Meristem dokudan farklı olarak bölünme yeteneğini kaybetmiş ve görevlerine göre farklılaşmış dokulardır.

Epitelyal doku ve bağ dokusu arasındaki temel farklar şunlardır: Hücre düzeni: Epitelyal dokuda hücreler sıkı bir şekilde birbirine yapışmışken, bağ dokusunda hücreler arası mesafe daha fazladır. Hücreler arası madde: Epitelyal dokuda hücreler arası madde miktarı azdır, bağ dokusunda ise hücreler arası madde (matriks) miktarı fazladır ve bu madde dokuya dayanıklılık sağlar. Bazal membran: Epitelyal dokunun alt tabakasında bazal membran bulunurken, bağ dokuda böyle bir yapı yoktur. Kan damarları: Epitelyal doku genellikle avasküler (damarsız) bir yapıya sahiptir, bağ dokusu ise kan damarları içerir ve besin maddelerini taşır. İşlevler: Epitelyal doku koruma, emilim, sekresyon ve duyusal algılama gibi işlevleri yerine getirirken, bağ dokusu destek, bağlama, depolama ve besin taşıma gibi işlevleri üstlenir.

Lizozomların bitki ve hayvan hücresindeki temel görevleri: Hücre içi sindirim: Proteinler, lipitler, karbonhidratlar ve nükleik asitler gibi büyük molekülleri parçalayarak hücrenin kullanabileceği basit bileşenlere dönüştürür. Hücre yenilenmesi ve geri dönüşüm (otofaji): Eski, hasarlı veya işlevini yitirmiş organelleri sindirerek geri dönüştürür. Hücre savunması: Bağışıklık hücreleri, zararlı bakteri ve virüsleri lizozomlar yardımıyla yok eder. Bitki hücrelerinde, lizozomlar yerine vakuoller benzer görevleri üstlenir.

Nekrotizan doku, enfeksiyon, travma veya dolaşım bozukluğu gibi nedenlerle hücrelerin geri dönüşsüz şekilde hasar görmesi sonucu oluşan ölü dokuları ifade eder. Nekrotizan yumuşak doku enfeksiyonları, dermis, cilt altı dokular, fasia ve kas dahil olmak üzere yumuşak doku katmanlarından herhangi birini içeren enfeksiyonun neden olduğu nekroz ile karakterizedir. Nekrotizan doku, aşağıdaki enfeksiyonların sonucu olarak ortaya çıkabilir: Nekrotizan fasiit (et yiyen bakteri). Gangren. Nekrotizan doku enfeksiyonları, erken tanı ve tedavi gerektirir; aksi takdirde hayati tehlike oluşturabilir.

Patoloji, hastalıkların sebebini, gelişimini ve vücutta meydana getirdiği değişiklikleri inceleyen tıbbi bilim dalıdır. Patoloji, kelime anlamıyla "pathos" (hastalık) ve "logos" (bilim) kelimelerinin birleşiminden oluşur ve "hastalık bilimi" anlamına gelir. Patoloji, hastalıkların altında yatan nedenleri, gelişim mekanizmalarını ve vücutta meydana getirdiği değişiklikleri inceleyerek, hastalar için en doğru tanısal bilgiyi ve tedavi yol haritasını sunar. Patoloji, anatomi ve fizyolojide öğrenilen bilgileri, hastalıklı organların çıplak gözle veya mikroskop altındaki anormal görünüşleriyle birleştirerek hastalıkların daha kolay anlaşılmasını sağlar. Patoloji, sadece hastalığın "ne" olduğunu (tanı) değil, aynı zamanda "ne kadar ciddi" olduğunu (evreleme), "nasıl ilerleyebileceğini" (prognoz) ve tedaviye yanıtı belirleyen çok yönlü ve dinamik bir bilgi kaynağıdır. Patoloji, kanser, enfeksiyon, sindirim sistemi, kadın hastalıkları gibi birçok farklı hastalığın tanısına, takibine ve tedavisine rehberlik eder.

Mast, tıpta mast hücresi veya mastosit olarak bilinir. Mast hücresi, bağışıklık sisteminin bir parçası olup, özellikle alerji ve anafilaksideki rolüyle tanınır. Mast hücrelerinin bazı işlevleri: Fagositoz: Bakterileri öldürebilirler, ancak bu etkileri fagositlerden daha azdır. Antijen işleme: Antijenleri işlerler. Sitokin üretimi: Sitokin üretirler. Vazoaktif madde salgısı: Damarlarda genişlemeye ve deride kaşıntıya neden olan histamin gibi maddeleri salgılarlar. Mastositoz, mast hücrelerinin deri veya diğer organlarda anormal ve fazla sayıda birikimi sonucu oluşan hastalık grubudur.

En önemli hücreler arasında ökaryot hücreler ve kan hücreleri öne çıkar. Ökaryot hücreler, tüm tek hücreli ve çok hücreli organizmaları kapsar ve canlıların temel yapı taşlarıdır. Kan hücreleri ise üç ana gruba ayrılır: 1. Eritrositler (kırmızı kan hücreleri): Vücudumuzda oksijen ve besin taşır. 2. Lökositler (akyuvarlar): Enfeksiyonlarla savaşır ve bağışıklık sistemini destekler. 3. Trombositler: Kan pıhtılaşmasını sağlar. Ayrıca, sinir hücreleri (nöronlar) ve kas hücreleri de hayati öneme sahiptir. Sinir hücreleri, beyinden vücuda mesajlar taşıyarak düşünme, hissetme ve hareket etmeyi sağlar.

Golgi aygıtı (veya Golgi cisimciği), tüm ökaryotik hücrelerde bulunur. Ancak, alyuvarlar (kırmızı kan hücreleri) ve sperm hücreleri gibi bazı hücre türlerinde bu organel bulunmaz.

Makrofajların bazı işlevleri: Patojenlerin yok edilmesi. Antijen sunumu. Ölü hücre ve atık temizliği. Doku onarımı. Sitokin salgısı.

Hücre, tüm canlıların en küçük yapı ve işlev birimidir. Hücreler, yapısal ve işlevsel özelliklerine göre iki ana gruba ayrılır: 1. Prokaryot hücreler: Çekirdeği olmayan, basit yapılı hücrelerdir (bakteriler ve arkeler). 2. Ökaryot hücreler: Çekirdeğe ve zarla çevrili organellere sahip, daha gelişmiş hücrelerdir (hayvan, bitki, mantar ve protist hücreleri). Hücrenin temel bileşenleri: Hücre zarı: Hücreyi çevreleyen, seçici geçirgen bir yapıdır. Sitoplazma: Hücre zarı ile çekirdek arasında kalan, yarı akışkan bir maddedir. Çekirdek: Ökaryot hücrelerde DNA’nın bulunduğu merkezdir. Hücreler, büyüme, çoğalma, metabolizma ve madde alışverişi gibi hayati işlevleri yerine getirir.

Fagositler, vücudu zararlı partiküllere, bakterilere, ölü veya ölmekte olan hücrelere karşı koruyan hücrelerdir. Fagositlerin bazı türleri: Makrofajlar. Granülositler. Dendritik hücreler. Fagositler, fagositoz yeteneklerine göre "profesyonel" ve "profesyonel olmayan" olarak ikiye ayrılır.

Protista aleminde bulunan bazı canlılar şunlardır: Protozoalar. Algler. Mantar benzeri protistler. Protista alemindeki canlılar, tek hücreli veya çok hücreli olup, doku oluşumu bulunmayan, geniş bir ökaryot grubudur.

Epitel doku, işlevlerine ve yapılarına göre çeşitli türlere ayrılır: İşlevlerine göre: örtü veya koruyucu epitel; salgı epiteli; kassel epitel; duyu epiteli. Yapılarına göre: tek katlı yassı epitel; tek katlı kübik epitel; tek katlı prizmatik epitel; yalancı çok katlı epitel; çok katlı yassı epitel; çok katlı kübik epitel; çok katlı prizmatik epitel; çok katlı değişken epitel. Ayrıca, idrar sedimentinde üç çeşit epitel bulunabilir: squamous (yassı), böbrek (renal tubuler) ve değişici (transisyonel) epitel.

Nötrofillere, vücudun enfeksiyonlara ve mikroplara karşı savaşabilmesi için ihtiyaç duyulur. Nötrofillerin temel görevleri şunlardır: Patojenleri yok etme. Doku onarımı. Bağışıklık tepkisi. Nötrofiller, kemik iliğinde üretilir ve kan dolaşımına girdikten sonra enfeksiyon bölgelerine hızla ulaşır.

Alyuvarlar, birkaç nedenden dolayı ölür: Yaşlanma ve yıpranma. Hemolitik anemi. Bağışıklık sistemi. Fiziksel hasar. Enfeksiyonlar ve maddeler. Alyuvarlar, çekirdekleri olmadığı için bölünemezler ve yerlerini yenilerinin alması gerekir.

Dört çeşit kanser türü şunlardır: 1. Karsinom: Epitel hücrelerde başlayan ve en yaygın görülen kanser türüdür. 2. Sarkom: Kemik, kas, yağ ve kıkırdak gibi bağ dokularında gelişen nadir görülen kanser türüdür. 3. Lösemi: Kemik iliğinde başlayarak kan ve kemik iliğini etkileyen kanser türüdür. 4. Lenfoma: Lenfatik sistemdeki hücrelerde (lenfositler) başlayan kanser türüdür. Ayrıca, melanom, beyin ve omurilik tümörleri, nöroendokrin tümörler ve germ hücreli tümörler gibi diğer kanser türleri de bulunmaktadır.

Biyolojik sistemler içerisinde radyasyona en duyarlı ve dirençli sistemler sırasıyla Hematopoetik Sistem ve Merkezi Sinir Sistemi'dir. Doğru şık: C) Hematopoetik Sistem – Merkezi sinir sistemi. Hematopoetik Sistem: Hızlı bölünen hücrelerden oluştuğu için radyasyona karşı çok hassastır. Merkezi Sinir Sistemi: Sinir hücreleri yavaş bölündüğü veya hiç bölünmediği için radyasyona karşı daha dirençlidir.

Kanda kırmızı ve beyaz renklerin ne anlama geldiği şu şekilde açıklanabilir: Kırmızı kan. Beyaz kan. Kanın renginin koyu olması ise vücudun yetersiz sıvı alımı, anemi, karaciğer ve böbrek sorunları, iç kanamalar veya kan kaybı gibi durumlarla ilişkili olabilir. Kandaki değerlerin yorumlanması için bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.