Hücreler

Bitki ve hayvan hücreleri arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Hücre Duvarı: Bitki hücrelerinde hücre zarının dışında sert bir hücre duvarı bulunurken, hayvan hücrelerinde hücre duvarı yoktur. 2. Kloroplastlar: Bitki hücrelerinde fotosentez yapan kloroplastlar bulunur, hayvan hücrelerinde ise kloroplast yoktur. 3. Vakuoller: Bitki hücrelerinde büyük bir merkezi vakuol bulunurken, hayvan hücrelerinde vakuoller genellikle daha küçük ve sayıca fazladır. 4. Şekil: Bitki hücreleri genellikle dikdörtgen veya kare şeklinde olurken, hayvan hücreleri daha yuvarlak veya düzensiz şekillerde olabilir. 5. Enerji Depolama: Bitki hücreleri enerjiyi nişasta şeklinde depolarken, hayvan hücreleri glikojen şeklinde enerji depolar. 6. Bölünme: Bitki hücreleri hücre plağı oluşturarak bölünürken, hayvan hücreleri boğumlanarak bölünür.

Epitelin görevleri şunlardır: 1. Koruma: Vücudu mekanik, kimyasal ve mikrobiyolojik dış etkenlerden korur. 2. Emilim: İnce bağırsakta besin maddelerinin emilimini sağlar. 3. Salgı: Bez epiteli, hormon, enzim ve mukus gibi maddeleri salgılar. 4. Duyuları Alma: Duyu epiteli, çevredeki fiziksel, kimyasal ve optik uyarıları alır. 5. Temizleme: Solunum yollarında toz partiküllerini ve yabancı cisimleri engeller.

Koful en çok bitki hücrelerinde bulunur.

Hassal korpusküler, timus bezinin medullasında bulunan yapılardır ve şu işlevleri yerine getirirler: 1. Sitokin Üretimi: Hassal korpusküler, TSLP (timik stromal lenfopoietin) gibi sitokinler üretir, bu da dendritik hücrelerin olgunlaşmasını ve naif timositlerin Foxp3+ düzenleyici T hücre soyuna dönüşümünü sağlar. 2. Epitel Hücreleri: Keratohyalin ve sitoplazmik lifler içeren epitel hücrelerinden oluşurlar. 3. Yaşla Büyüme: Yaşlandıkça boyutları artar. Hassal korpuskülerlerin tam işlevi hala belirsizliğini korumaktadır.

Hassal cisimcikleri, timus bezinin iç bölgesinde, eşmerkezli dizilmiş epitel hücrelerinin oluşturduğu yapılardır. Bu cisimcikler, medulla bölgesinde bulunur ve dejenere epitelyal retiküler hücrelerden oluşur. Hassal cisimciklerinin işlevi tam olarak bilinmemekle birlikte, sitokin TSLP'nin güçlü bir kaynağı oldukları düşünülmektedir.

Dört ana doku çeşidi şunlardır: 1. Epitel Dokusu: Vücudun iç ve dış yüzeylerini kaplayan hücre tabakalarından oluşur. 2. Bağ Dokusu: Organları bir arada tutan, destekleyen ve besleyen dokudur. 3. Kas Dokusu: Hareketi sağlamak için özelleşmiş hücrelerden oluşur. 4. Sinir Dokusu: Sinir hücreleri (nöronlar) ve destek hücrelerinden (glia) oluşur.

Epitelyal doku ve bağ dokusu arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Hücre Düzeni: Epitelyal dokuda hücreler sıkı bir şekilde birbirine yapışmışken, bağ dokusunda hücreler arası mesafe daha fazladır. 2. Hücreler Arası Madde: Epitelyal dokuda hücreler arası madde miktarı azdır, bağ dokusunda ise hücreler arası madde (matriks) miktarı fazladır ve bu madde dokuya dayanıklılık sağlar. 3. Bazal Membran: Epitelyal dokunun alt tabakasında bazal membran bulunurken, bağ dokuda böyle bir yapı yoktur. 4. Kan Damarları: Epitelyal doku genellikle avasküler (damarsız) bir yapıya sahiptir, bağ dokusu ise kan damarları içerir ve besin maddelerini taşır. 5. İşlevler: Epitelyal doku koruma, emilim, sekresyon ve duyusal algılama gibi işlevleri yerine getirirken, bağ dokusu destek, bağlama, depolama ve besin taşıma gibi işlevleri üstlenir.

İnsan vücudunda yaklaşık 200 farklı hücre türü bulunmaktadır.

İki ana çeşit hücre vardır: 1. Zarla Çevrili Çekirdeği Bulunmayan Hücreler: Mavi-yeşil algler ve bakteriler bu gruba girer, sitoplazmalarında zarla çevrili bir çekirdek ve organeller yoktur (ribozom hariç). 2. Zarla Çevrili Çekirdeği Bulunan Hücreler: Bu hücrelerde çekirdek çift katlı zarla sitoplazmadan ayrılmıştır ve yaşamsal olaylar hücre içindeki organellerde gerçekleşir.

Lizozomun görevi, hem bitki hem de hayvan hücrelerinde farklılık gösterir: Hayvan hücresinde: Lizozomlar, hücre içi sindirim ve atık yönetiminden sorumludur. Bitki hücresinde: Bitki hücrelerinde lizozom benzeri görevleri vakuoller üstlenir.

Nekrotizan doku, hücrelerin hasar, enfeksiyon veya oksijen yetersizliği gibi nedenlerle kontrolsüz bir şekilde ölmesi sonucu ortaya çıkan dokudur. Bu durum, genellikle kan akışının kesilmesi, toksinler veya fiziksel travma gibi faktörler nedeniyle gelişir ve vücudun savunma mekanizmaları tarafından etkili bir şekilde temizlenemez, bu da enfeksiyon riskini artırır.

Patoloji kelimesi, hastalıkla ilgili hücrelerdeki, dokulardaki ve organlardaki yapısal ve işlevsel değişikliklerin tanınması, araştırılması ve incelenmesiyle ilgilenen bilim dalı anlamına gelir.

Mast terimi tıpta iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Meme anlamına önek: Latince kökenli bir terim olup, "pref. meme" anlamına gelir. 2. Bağışıklık sistemi hücresi: Mast hücreleri, bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır ve alerjik reaksiyonlar, iltihaplanma ve yara iyileşmesi süreçlerinde rol oynarlar.

Alyuvar ve akyuvar arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Yapı ve Bileşim: Alyuvarlar, hemoglobin içeren kırmızı renkli hücrelerdir ve oksijen ile karbondioksiti taşıma görevi yaparlar. 2. Çekirdek Durumu: Olgun alyuvarlarda çekirdek bulunmazken, akyuvarlarda çekirdek vardır. 3. Üretim Yeri: Alyuvarlar, kemik iliğinde üretilirken, akyuvarlar ayrıca lenf düğümleri ve timus bezinde de üretilirler. 4. Ömür Süresi: Alyuvarların ömrü ortalama 120 gündür, akyuvarlar ise ortalama 3-4 gün yaşayabilirler.

En önemli hücreler, canlıların temel yapı taşları olan ökaryot hücrelerdir. Bu hücreler, iki ana gruba ayrılır: 1. Bitki Hücreleri: Kloroplast adı verilen organelleri bulunur ve fotosentez yaparak güneş enerjisini kimyasal enerjiye çevirirler. 2. Hayvan Hücreleri: Daha küçük ve düzensiz yapıdadırlar, kloroplast içermezler. Ökaryot hücrelerin içinde, hücrenin sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlayan temel organeller de bulunur: Çekirdek: Hücrenin yönetim merkezi olup, DNA'yı içerir ve hücre faaliyetlerini kontrol eder. Mitokondri: Hücrenin enerji üretim merkezidir, ATP adı verilen enerji moleküllerini üretir. Endoplazmik Retikulum: Hücre içi madde taşınmasını sağlar. Golgi Cisimciği: Hücrede üretilen maddeleri paketler ve hücre dışına gönderilmek üzere hazırlar. Lizozom: Hücre içindeki atık maddeleri ve yaşlanmış organelleri sindirir.

Akyuvarlar (lökositler) beş çeşittir: 1. Nötrofiller: Akyuvarların %55 ila %70'ini oluşturur, enfeksiyona ilk tepki verenlerdir. 2. Lenfositler: Üç tür savunma hücresine sahiptir: B hücreleri, T hücreleri ve doğal katil hücreler. 3. Monositler: Antikorların oluşturulabilmesi için patojenleri vücuda sürerler. 4. Eozinofiller: Esas olarak parazitlerden kaynaklanan hastalıklarla uğraşırlar, alerjik reaksiyonlarda da rol oynarlar. 5. Bazofiller: Kan dolaşımına histamin ve heparin salgılayarak alerjik tepkilerle ilgilenirler.

Golgi aparatı (cisimciği), hem bitki hem de hayvan hücrelerinde bulunur.

Sinaps iki şekilde tanımlanabilir: 1. Biyoloji terimi olarak: İki nöronun veya nöronla başka bir hücrenin bağlandığı yer. 2. Beden eğitimi ve spor terimi olarak: İki nöronun birbirleri ile birleştiği nokta. Ayrıca, kimyasal sinaps olarak adlandırılan bir yapı da vardır ve bu yapı, uyarıyı gönderen nöronun sinaptik ucunu alıcı hücreden ayıran dar bir boşluktan oluşur.

Makrofajlar, bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olan hücrelerdir ve çeşitli işlevlere sahiptirler: 1. Patojen Yok Etme: Makrofajlar, bakteri, virüs ve mantar gibi patojenleri fagositoz yoluyla yutup sindirerek vücuttan uzaklaştırırlar. 2. Antijen Sunumu: Sindirdikleri patojenlerden elde ettikleri antijenleri yardımcı T hücrelerine sunarak bağışıklık tepkisini başlatırlar. 3. Ölü ve Atık Maddelerin Temizliği: Vücuttaki ölü hücreleri, tümör hücrelerini ve yabancı maddeleri temizleyerek dokuların yenilenmesine yardımcı olurlar. 4. İnflamasyon Kontrolü: İnflamasyon sürecinde rol alarak, zarar gören bölgedeki yabancı maddeleri ve ölü hücreleri temizleyip iyileşme sürecini desteklerler.

Hücreler, tüm canlı organizmaların temel yapı taşlarıdır. İki ana gruba ayrılırlar: 1. Prokaryotik Hücreler: Genellikle tek hücreli organizmalardır ve bakteri ile arke gibi canlıları içerirler. 2. Ökaryotik Hücreler: Hem tek hücreli hem de çok hücreli organizmaları kapsar. Hücrelerin ortak özellikleri: - Hücre Zarı: Seçici geçirgen bir yapıdır, besin maddelerinin girişini ve atık maddelerin çıkışını kontrol eder. - Sitoplazma: Hücre zarı ile çekirdek arasında bulunan jel benzeri bir madde olup, organelleri barındırır. - Çekirdek: Hücrenin genetik materyalini içeren ve hücresel aktiviteleri kontrol eden organeldir. - Ribozom: Proteinlerin üretimini sağlar.