Hücreler

Fagositer hücreler, vücut savunmasında önemli rol oynayan ve fagositoz yapabilen hücrelerdir. Bu hücreler arasında şunlar bulunur: 1. Nötrofiller: Kandaki en bol lökosit (beyaz kan hücresi) tipidir ve enfeksiyonlarla savaşmak için fagositoz yaparlar. 2. Makrofajlar: Savunma sisteminin önemli bir parçasıdır ve bakteri, virüs gibi yabancı maddeleri yok ederler. 3. Eozinofiller: Özellikle parazit enfeksiyonlarında rol oynarlar ve fagositoz yoluyla parazitleri yok ederler. 4. Monositler: Kan dolaşımında bulunurlar ve dokuya geçtiklerinde makrofajlara dönüşürler. 5. Dendritik hücreler: Antijen sunma yeteneğine sahip olup, bağışıklık yanıtını aktive ederler.

Protista aleminde aşağıdaki canlılar bulunur: 1. Kamçılılar: Tek hücreli olup, vücudunun ön tarafında hareketi sağlayan bir veya birkaç kamçı bulundururlar. 2. Kök Ayaklılar: Besin alma ve hareket, yalancı ayak denilen sitoplazma uzantıları ile sağlanır. 3. Silliler (Kirpikliler): Hücre yüzeyini kaplamış olan siler hareketi sağlar. 4. Sporlular: Hareket etmek için özelleşmiş bir yapıları yoktur, parazit olarak yaşarlar. 5. Algler (Su Yosunlari): Tatlı ve tuzlu sularda veya nemli yerlerde yaşayan ökaryot canlılardır. 6. Cıvık Mantarlar: Nemli ve organik maddece zengin ortamlarda yaşarlar.

Üç ana çeşit epitel vardır: 1. Squamous Epitel (Yassı Epitel): Düz ve ince hücre tabakalarından oluşur. 2. Kübik Epitel: Kübik şeklindeki hücrelerden oluşur ve genellikle bezlerde ve böbrek tübüllerinde bulunur. 3. Silindirik Epitel: Yüksek ve ince hücrelerden oluşur, sindirim sistemi ve solunum yollarında bulunur.

Epitel kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Tıp terimi olarak epitel, vücudun bütün dış ve iç yüzeylerini kaplayan, tek veya çok hücreden oluşan dokuya verilen isimdir. 2. İdrar tahlili terimi olarak epitel, idrarda epitel hücrelerinin görülmesi durumunu ifade eder.

Nötrofillere, bağışıklık sisteminin önemli bir parçası oldukları için ihtiyaç duyulur. Nötrofillerin temel görevleri: - Vücuda giren zararlı bakterileri ve mikropları yok etmektir. - Enfeksiyonların varlığında, mikropları öldürmek için bulundukları yere göç eden ilk hücrelerdir. - İltihaplanma sürecini başlatarak diğer bağışıklık hücrelerini enfekte olan bölgeye çekmektir.

Alyuvarlar (eritrositler) çeşitli nedenlerle ölür: 1. Yaşlanma ve Yıpranma: Alyuvarların ömrü yaklaşık 120 gündür ve bu süre sonunda yaşlanarak yıpranırlar. 2. Kan Kaybı: Devamlı ve önemli kan kayıpları, kandaki demir miktarını normal seviyenin altına düşürerek alyuvarların azalmasına neden olur. 3. Hastalıklar ve Genetik Faktörler: Beslenme eksiklikleri, kemik iliği hastalıkları, orak hücre anemisi gibi genetik hastalıklar alyuvarların ömrünü kısaltır. 4. Yanlış Şekle Girme: Kalıtsal bozukluklar, alyuvarların şeklini bozarak dalakta birikmelerine ve burada yok edilmelerine yol açar.

Dört çeşit kanser türü şunlardır: 1. Karsinom: Epitel hücrelerinden kaynaklanan kanserlerdir. 2. Sarkom: Bağ dokusu, kemik, kıkırdak, yağ ve kas gibi destekleyici dokulardan kaynaklanan kanserlerdir. 3. Lösemi: Kan ve kemik iliği hücrelerinden kaynaklanan kanserlerdir. 4. Lenfoma: Lenfatik sistemin hücrelerinden kaynaklanan kanserlerdir.

Biyolojik sistemler içerisinde radyasyona en duyarlı ve dirençli sistemler sırasıyla şunlardır: 1. En duyarlı: Lenfositler, kırmızı kemik iliği hücreleri, dalak, göz lensi, mide ve bağırsak epitel hücreleri, üreme hücreleri. 2. En dirençli: Kas, sinir sistemi, olgun kemik, olgun eritrosit, olgun bağ dokusu, böbrek ve endokrin bez hücreleri.

Kanda kırmızı ve beyaz renkler, iki farklı hücre türünü ifade eder: 1. Kırmızı Kan Hücreleri (Eritrositler): Kanda en çok bulunan hücre türüdür ve kırmızı renktedir. 2. Beyaz Kan Hücreleri (Lökositler): Kanın sadece %1'ini oluştururlar ve beyaz renktedirler.

Yassı epitel ve skuamöz epitel terimleri aynı şeyi ifade eder ve vücudun çeşitli yüzeylerini kaplayan bir epitel doku türünü tanımlar. Özellikleri: - Hücrelerin şekli: Düz, disk şeklindedir. - Bulunduğu yerler: Cilt, kan damarlarının iç yüzeyi, akciğer alveolleri, mesane ve üretra gibi bölgelerde bulunur. İşlevleri: - Koruma: Mekanik ve kimyasal hasarlardan korur. - Emilim: Gerekli maddelerin emilmesine yardımcı olur. - Salgılama: Zararlı maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasına yardımcı olmak için salgılar üretir.

Sperm içinde bulunan hücreler şunlardır: 1. Sertoli Hücreleri: Spermlerin beslenmesini ve korunmasını sağlar. 2. Leydig Hücreleri: Erkek cinsiyet hormonu olan testosteronu (androjen) salgılar. 3. Spermatogonyum: Spermlerin ana hücreleridir ve mitozla çoğalır. 4. Spermatosit: Spermatogonyumların büyüyüp gelişmesiyle oluşur ve mayoza hazırlanır. 5. Spermatid: Mayoz II sonunda oluşan haploit (n) kromozomlu hücrelerdir.

Eritrosit, kırmızı kan hücreleri anlamına gelir ve kanın en baskın hücresidir. Görevleri: - Vücutta oksijenin taşınmasını sağlayan hemoglobin adlı maddeyi içerir. - Solunum yoluyla akciğerlere alınan oksijeni, vücudun tüm dokularına iletir. Ölçümü: Eritrosit sayısı, tam kan sayımı (hemogram) testi ile ölçülür ve bu testin bir parçası olarak RBC kısaltması ile gösterilir.

Kemiklerin canlı olduğunu şu özelliklerle anlarız: 1. Kemik Hücreleri: Kemikler, osteoblastlar, osteositler ve osteoklastlar gibi canlı hücrelerden oluşur. 2. Büyüme ve Yeniden Şekillenme: Kemikler yaşam boyunca büyür ve yeniden şekillenir, bu da onların aktif bir metabolik sürece katıldığını gösterir. 3. Kırık İyileşmesi: Bir kemik kırıldığında, vücut yeni kemik dokusunun oluşumunu içeren bir iyileşme süreci başlatır. 4. Kan Temini: Kemikler, kemik hücrelerine oksijen ve besin sağlayan kan damarlarıyla zengindir. 5. İnnervasyon: Kemikler, beyne duyusal geri bildirim sağlayan sinirlerle uyarılır.

Nöron, sinir sisteminin temel fonksiyonel birimidir ve elektriksel veya kimyasal sinyallerle bilgi işleyebilen elektriksel olarak uyarılabilen bir hücredir.

Disse aralığındaki hücreler şunlardır: 1. Hepatositler: Karaciğer hücreleri. 2. Endotelyum hücreleri: Kılcal kan damarlarının (sinüzoitler) hücreleri. 3. Ito hücreleri: Yağ depolayan hücreler, a vitamini depolar ve karaciğer sirozunda fibrozise yol açar. 4. Postganglionik lifler: Sinir lifleri. 5. Mikrovilluslar: Hepatositlerin yüzey uzantıları.

Dört ana doku çeşidi ve görevleri şunlardır: 1. Epitel Doku: Vücut yüzeylerini ve iç organları kaplar, koruma, emilim ve salgı gibi işlevler üstlenir. 2. Bağ Doku: Organları bir arada tutar ve destekler, ayrıca besin ve oksijen taşınmasını sağlar. 3. Kas Doku: Kasılma yeteneğine sahip hücrelerden oluşur, iskelet kasları istemli hareketleri, kalp kası istemsiz kalp atışlarını, düz kas ise iç organların çalışmasını sağlar. 4. Sinir Doku: Sinir hücreleri (nöronlar) ve destek hücrelerinden oluşur, vücuttaki uyaranları algılamak, işlemek ve tepki vermek için gereklidir.

Testisin içinde aşağıdaki yapılar bulunur: 1. Seminifer Tübüller: Sperm hücrelerinin üretildiği yerlerdir. 2. İnterstisyel Hücreler: Leydig hücreleri olarak da bilinir, testosteron gibi erkeklik hormonlarını üretirler. 3. Sertoli Hücreleri: Seminifer tübüllerin iç yüzeyinde bulunurlar, sperm hücrelerinin gelişimini desteklerler. 4. Vasküler ve Sinirsel Yapılar: Testisleri besleyen arterler ve sinir yapıları. Ayrıca, testisin üst kutbunda ek testis ve mediastinum testis gibi yapılar da yer alır.

Testis anatomisi, erkek üreme sisteminin temel yapılarını içerir ve şu ana unsurlardan oluşur: 1. Tunica Vaginalis: Testislerin dış yüzeyini kaplayan ince bir zar tabakasıdır. 2. Tunica Albuginea: Testislerin iç kısmını saran kalın ve beyaz renkte bir bağ dokusu tabakasıdır. 3. Lobuli Testis: Tunica albuginea tarafından bölümlere ayrılan testis içindeki yapılardır. 4. Seminifer Tübüller: Sperm üretiminin gerçekleştiği ince ve kıvrımlı kanallardır. 5. Leydig Hücreleri: Seminifer tübüllerin arasında yer alır ve testosteron gibi erkeklik hormonlarını üretir. 6. Sertoli Hücreleri: Seminifer tübüllerin iç yüzeyini kaplayan ve sperm hücrelerinin gelişimi sırasında destekleyici rol oynayan hücrelerdir. 7. Rete Testis: Seminifer tübüllerden çıkan sperm hücrelerinin toplandığı ve biriktirildiği kanalcık sistemidir. 8. Epididim: Testislerin arkasında bulunan uzun, kıvrımlı bir kanaldır; burada sperm hücreleri olgunlaşır ve depolanır. Testislerin kan dolaşımı, testis arterleri ve pampiniform pleksus adı verilen damar ağı aracılığıyla sağlanır.

Hayvan hücrelerinin hücre çeperi yoktur.

Radyasyondan en çok etkilenen hücreler, mitoz hızı yüksek olan ve bölünme özelliği bakımından aktif olan hücrelerdir. Bu hücreler arasında hematopoetik sistem ve lenfoid sistem hücreleri öne çıkar. Dirençli hücreler ise kas, sinir ve üreme sistemi hücreleridir.