HMK

HMK 114/1-c, davanın doğru mahkemede (görevli mahkeme) açılmasını ifade eder. Özetle: - HMK 114/1-c: Davanın görevli mahkemede açılması. - HMK 115/2: Dava şartı noksanlığının giderilmesi için süre verilmesi ve bu süre içinde noksanlık giderilmezse davanın usulden reddedilmesi.

HMK m. 307, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Davadan Feragat" başlıklı maddesidir. Maddede yer alan tanım şu şekildedir: > Feragat, davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesidir. Davadan feragat, dilekçeyle veya yargılama sırasında sözlü olarak yapılabilir ve hüküm ifade etmesi için karşı tarafın veya mahkemenin muvafakatine bağlı değildir.

HMK'nın 21. ve 22. maddeleri birlikte şu şekilde uygulanır: Yargı yeri belirlenmesi. İnceleme yeri.

HMK madde 10, sözleşmeden doğan davalarda, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğunu belirtir. Bu maddeye göre: İfa yeri, sözleşmenin türüne ve içeriğine göre değişebilir. Para borçlarında, ödeme zamanındaki alacaklının yerleşim yeri mahkemeleri de yetkilidir. Taraflar, yetki sözleşmesi yaparak yetkili olmayan bir mahkemeyi kabul edebilir; aksi belirtilmedikçe dava, sadece sözleşmede belirlenen mahkemede açılır. Genel yetki ise davalının yerleşim yeri mahkemesindedir (HMK madde 6).

HMK madde 124 ve 125 arasındaki temel fark, taraf değişikliği ve dava konusunun devri ile ilgilidir. HMK madde 124, bir davada taraf değişikliğinin ancak karşı tarafın açık rızası ile mümkün olduğunu belirtir. HMK madde 125 ise, davanın açılmasından sonra, davalı tarafın dava konusunu üçüncü bir kişiye devretmesi durumunda, davacının kullanabileceği yetkileri düzenler.

Miktar yönünden kesin olan kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 341/2. maddesinde belirtilmiştir: Miktar veya değeri üç bin Türk lirasını geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin kararlar kesindir. Manevi tazminat davalarında verilen kararlar, miktar veya değere bakılmaksızın istinaf yoluna başvurulabilir. Ayrıca, HMK'nın 362/1-a maddesinde temyiz kesinlik sınırı belirlenmiş olup, bu tutarın altında kalan Bölge Adliye Mahkemesi kararlarına karşı temyiz yoluna başvurulamaz. Not: Kesinlik sınırı, kararın verildiği tarihteki hukuksal duruma göre belirlenir ve karar tarihinde yürürlükte bulunan kanun hükümlerine göre değerlendirilir.

HMK 30. madde, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda yer alan ve yargılamanın etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesini amaçlayan usul ekonomisi ilkesini düzenler. Bu ilkeye göre hakim, aşağıdaki yükümlülüklere sahiptir: Yargılamayı makul süre içinde ve düzenli bir biçimde yürütmek. Gereksiz gider yapılmasını önlemek. Bu madde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesindeki adil yargılanma hakkı ile doğrudan ilgilidir. Usul ekonomisi ilkesi, yargılamanın gereksiz yere uzatılmasını, gereksiz işlemlerin yapılmasını ve zor yöntemlerin seçilmesini önlemeye hizmet eder.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) uyarınca cevaba cevap ve düplik dilekçelerinin verilme süreleri şu şekildedir: Cevaba cevap dilekçesi: Davacı, cevap dilekçesinin kendisine tebliğinden itibaren iki hafta içinde cevaba cevap dilekçesi verebilir. Düplik dilekçesi: Davalının, davacının cevaba cevap dilekçesine karşı, tebliğden itibaren yine iki hafta içinde düplik dilekçesi verme hakkı vardır. Bu süreler, dava sürecinin karmaşıklığına bağlı olarak mahkeme tarafından uzatılabilir.

HMK 106, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 106. maddesini ifade eder ve bu madde tespit davalarını düzenler. HMK 106'ya göre tespit davası şu şekilde tanımlanabilir: Mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesinin talep edildiği davadır. Davacının, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu davayı açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunmalıdır. Maddi vakıalar, tek başlarına tespit davasının konusunu oluşturamaz.

HMK 309. madde, feragat ve kabulün istisnalarını değil, bu işlemlerin şeklini ve genel kurallarını düzenler. HMK 309. maddeye göre feragat ve kabulün genel kuralları: Şekil: Feragat ve kabul, dilekçeyle veya yargılama sırasında sözlü olarak yapılır. Karşı tarafın ve mahkemenin muvafakati: Feragat ve kabulün hüküm ifade etmesi, karşı tarafın ve mahkemenin muvafakatine bağlı değildir. Kısmen feragat veya kabul: Kısmen feragat veya kabulde, feragat edilen veya kabul edilen kısmın, dilekçede yahut tutanakta açıkça gösterilmesi gerekir. Şartsızlık: Feragat ve kabul, kayıtsız ve şartsız olmalıdır.

HMK 304, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Hükmün Tashihi" başlıklı maddesidir. HMK 304. maddenin bazı diğer özellikleri: Hüküm tebliğ edilmişse hâkim, tarafları dinlemeden hatayı düzeltemez. Davet üzerine taraflar gelmezse, dosya üzerinde inceleme yapılarak karar verilebilir. Tashih kararı verildiği takdirde, düzeltilen hususlarla ilgili karar, mahkemede bulunan nüshalar ile verilmiş olan suretlerin altına veya bunlara eklenecek ayrı bir kâğıda yazılır, imzalanır ve mühürlenir. Bu madde, 1086 sayılı Kanunun 459. maddesindeki düzenlemeye karşılık gelmektedir.

HMK 362, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Temyiz Edilemeyen Kararlar" başlıklı maddesidir. Bu maddeye göre, bölge adliye mahkemelerinin aşağıdaki kararları hakkında temyiz yoluna başvurulamaz: Miktar veya değeri 78.630 Türk Lirasını geçmeyen davalara ilişkin kararlar. Kira ilişkisinden doğan ve miktar veya değeri itibarıyla temyiz edilebilen alacak davaları. Sulh hukuk mahkemesinin görevine girdiği belirtilen davalarla ilgili kararlar. Yargı çevresi içinde bulunan ilk derece mahkemelerinin görev ve yetkisi hakkında verilen kararlar. Çekişmesiz yargı işlerinde verilen kararlar. Soybağına ilişkin sonuçlar doğuran davalar hariç olmak üzere, nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalarla ilgili kararlar. Geçici hukuki korumalar hakkında verilen kararlar. 353 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında verilen kararlar.

92 gün kuralı, seyahat sağlık sigortası ile ilgilidir ve Schengen Bölgesi'ne seyahat eden kişilerin sigorta kapsamında en az 92 gün boyunca korunmalarını zorunlu kılan bir kuraldır. Schengen vizesi başvurusu yapan kişilerin, seyahat sağlık sigortası poliçelerinde vize başlangıç tarihinden itibaren minimum 92 günlük bir koruma süresine sahip olmaları gerekmektedir. Ayrıca, seyahat sağlık sigortası poliçelerinin vize başvurusundan önce düzenlenmiş olması, tüm belgelerin eksiksiz ve doğru sunulması ve hukuki bir engelin bulunmaması gibi belirli şartlar aranmaktadır.

Hakimin resen tedbir koyabileceği durumlar şunlardır: Boşanma veya ayrılık davası süresince. 6284 sayılı Kanun kapsamında. Ayrıca, hakim, kamu düzenine ilişkin hususları da re’sen dikkate almak zorundadır.

HMK'da hukuki nitelendirme hatası, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 33. maddesine göre, bir davada öne sürülen maddi olguların hukuki değerlendirmesinin yanlış yapılması, uygulanacak yasa maddesinin hatalı bulunması veya uygulanmaması anlamına gelir. Bu tür hatalar genellikle şu durumlarda ortaya çıkar: Davacının hukuki sebep belirtmemesi. Hakimin bağlı olduğu hukuki sebepleri uygulamaması. Hukuki nitelendirme hatasının düzeltilmesi için, eksik veya yanlış olan unsurların açıklığa kavuşturulması ve doğru hukuki nitelendirmenin yapılması gerekir.

İsticvap, sadece davada taraf olan gerçek kişileri veya tüzel kişi temsilcilerini kapsar. İsticvap edilebilecek kişiler: Tüzel kişileri temsilen, tüzel kişiyi temsile yetkili olan kişiler; Kısıtlı bir kişi veya ergin olmayan bir kişi adına yapılmış bir işlemle alakalı olarak o kişinin kanuni temsilcisi; Kısıtlı kişilere veya ergin olmayan kişilere doğrudan dava ehliyeti hakkı tanınmış bir durumun varlığı halinde direkt o kişilerin kendisi. Avukatlar, tarafların vekili olarak isticvap edilemez, ancak davanın aydınlanması için gerekli gördükleri hususların müvekkiline sorulmasını hakimden isteyebilirler.

HMK'nın 445. maddesi, "Elektronik İşlemler" başlığını taşır ve şu şekildedir: > "Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP), adalet hizmetlerinin elektronik ortamda yürütülmesi amacıyla oluşturulan bilişim sistemidir. Dava ve diğer yargılama işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirildiği hallerde UYAP kullanılarak veriler kaydedilir ve saklanır. > Elektronik ortamda, güvenli elektronik imza kullanılarak dava açılabilir, harç ve avans ödenebilir, dava dosyaları incelenebilir. Bu Kanun kapsamında fiziksel olarak hazırlanması öngörülen tutanak ve belgeler güvenli elektronik imzayla elektronik ortamda hazırlanabilir ve gönderilebilir. Güvenli elektronik imza ile oluşturulan tutanak ve belgeler ayrıca fiziksel olarak gönderilmez, belge örneği aranmaz. > Elektronik ortamdan fiziksel örnek çıkartılması gereken hallerde tutanak veya belgenin aslının aynı olduğu belirtilerek hakim veya görevlendirdiği yazı işleri müdürü tarafından imzalanır ve mühürlenir. > Elektronik ortamda yapılan işlemlerde süre gün sonunda biter. > Mahkemelerde görülmekte olan dava, çekişmesiz yargı, geçici hukuki koruma ve diğer tüm işlemlerde UYAP’ın kullanılmasına dair usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir."

HMK (Hukuk Muhakemeleri Kanunu) kısmi dava, talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, alacağın veya hakkın sadece bir kısmının dava yoluyla ileri sürülmesi anlamına gelir. Kısmi davanın unsurları: Bölünebilirlik. Haklı neden. Açıkça feragat olmaması. Kısmi davanın özellikleri: Talep hakkı saklı kalır. Islah. Hüküm.

HMK madde 55, "Dava sırasında taraflardan birinin ölümü" başlıklı bir düzenlemedir. Madde metni şu şekildedir: > "Taraflardan birinin ölümü hâlinde, mirasçılar mirası kabul veya reddetmemişse, bu hususta kanunla belirlenen süreler geçinceye kadar dava ertelenir. Bununla beraber hâkim, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde, talep üzerine davayı takip için kayyım atanmasına karar verebilir". Bu madde, malvarlığına ilişkin davalar için geçerlidir ve mirasçıların mirası kabul veya reddetmedikleri süre boyunca davanın ertelenmesini öngörür.

HMK 174. madde, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun isticvap sürecinde tutanak düzenlenmesiyle ilgili usul kurallarını içeren maddesidir. Bu maddenin temel unsurları şunlardır: Tutanak düzenleme zorunluluğu. Tutanak içeriği. Tutanak okuma ve imzalama. İmzadan kaçınma. Bu madde, isticvap sürecinin şeffaf ve güvenilir bir şekilde yürütülmesini sağlamak ve tarafların haklarını korumak amacıyla düzenlenmiştir.