Hepatit

Akut hepatit, mikroorganizma vücuda girdikten sonraki 6 ay içinde olan kısa süreli bir hastalıktır.

Sarılıkta riskli temaslar, hepatit virüslerinin bulaşma yollarına bağlı olarak değişir: 1. Hepatit A: Kirlenmiş su içmek, kirli suda yıkanmış yiyecekleri tüketmek, tuvalete girdikten sonra el hijyenini sağlamadan yiyecek tüketmek, hepatit A enfeksiyonu geçiren bir insanla yakın veya cinsel temasta bulunmak. 2. Hepatit B: Kan ve vücut sıvıları ile bulaşır; bu nedenle korunmasız cinsel birliktelik, ortak enjektör, diş fırçası, tıraş bıçağı veya tırnak makası kullanımı, anneden yenidoğana doğum sırasında vücut sıvıları yoluyla bulaşma riski vardır. 3. Hepatit C: Enfekte bireyin kanıyla veya açık yarasıyla temas etmek, steril olmayan dövme ve delme işlemleri, hepatit C’li bir anneden doğmak. Ayrıca, günlük el sıkışmak, kucaklaşmak, sarılmak gibi olağan temaslar hepatit virüslerinin bulaşmasına neden olmaz.

Hepatit B'li bir baba, sağlıklı bir çocuk sahibi olabilir. Ancak, hamilelik sırasında hepatit B'nin bebeğe geçme riski vardır ve bu durumu önlemek için bazı önlemler alınmalıdır. Bu önlemler arasında: Düzenli olarak hepatit B aşısı yaptırmak, enfeksiyon riskini azaltabilir. Ebeveynlerin hepatit B taşıyıcısı olup olmadığının belirlenmesi ve taşıyıcı durumda bebeğin doğumdan hemen sonra hepatit B immün globulin (HBIG) aşısı yapılması gerekmektedir. Annenin doğum sırasında ve bebeğin doğum sonrasında steril iğnelerin kullanılmasına dikkat etmesi önemlidir.

Hepatit A ve B virüsleri sarılığı doğrudan önlemez, ancak bu virüslere karşı aşı olmak sarılık riskini azaltabilir. - Hepatit A: Bu virüse karşı aşı olmak, enfeksiyondan ve dolayısıyla sarılıktan korunmanın en etkili yollarından biridir. - Hepatit B: Hepatit B aşısı, enfeksiyonu önleme oranı %90-95 olan etkili bir koruma sağlar ve sarılığın yanı sıra kronik karaciğer hastalıklarına karşı da koruma sunar. Sarılık, genellikle karaciğerin bilirubin işleyememesi sonucu ortaya çıkar ve hepatit virüsleri dışında da birçok nedeni olabilir.

Hepatit-B aşısının ihalesi, 2022 yılında gerçekleştirilmiştir.

Hepatit, bir kişiden diğerine kan, vücut sıvıları ve cinsel temas yoluyla geçer. Hepatit bulaşma yolları: - Hepatit B ve C: Enfekte kişinin kanına maruz kalma, iğne batması, dövme, piercing, ortak enjektör kullanımı, kan nakli. - Hepatit A: Enfekte kişinin dışkısı ile kirlenmiş su ve yiyeceklerin tüketilmesi, hijyen yetersizliği. Ayrıca, hepatit virüsü günlük temas, öpüşme veya emzirme gibi yollarla bulaşmaz.

DSÖ'nün en önemli raporlarından biri, "2024 Küresel Hepatit Raporu" olarak kabul edilmektedir. Bu raporda, hepatit nedeniyle yaşanan ölümlerin arttığı vurgulanarak, dünya genelinde her gün 3 bin 500 kişinin hepatit B ve C enfeksiyonları nedeniyle hayatını kaybettiği belirtilmiştir.

Hepatit B ve C arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Virüs Tipi: Hepatit B virüsü (HBV) Hepadnaviridae ailesine, Hepatit C virüsü (HCV) ise Flaviviridae ailesine aittir. 2. Bulaşma Yolları: Her iki virüs de kan ve vücut sıvıları yoluyla bulaşır, ancak Hepatit B ayrıca cinsel temas, paylaşılan enjektörler veya doğum sırasında anneden bebeğe geçebilirken, Hepatit C genellikle kan teması yoluyla bulaşır. 3. Akut ve Kronik Durumlar: Hepatit B genellikle akut bir enfeksiyon olarak başlar ve çoğu zaman vücut tarafından temizlenir, ancak bazı durumlarda kronik hale gelebilir. 4. Aşı ve Tedavi: Hepatit B’ye karşı etkili bir aşı mevcuttur ve genellikle bebeklik döneminde uygulanır. 5. İmmünite: HBV enfeksiyonu geçirenler genellikle kalıcı bir bağışıklık geliştirirken, HCV enfeksiyonu geçirenlerin bağışıklık sistemi virüsü tamamen temizlemekte zorlanabilir.

Hepatite neden olan şeyler çeşitli faktörlere bağlıdır: 1. Viral Enfeksiyonlar: Hepatit A, B, C, D ve E gibi virüsler hepatitin en yaygın nedenleridir. 2. Alkol Tüketimi: Fazla miktarda ve düzenli alkol tüketimi alkolik hepatite yol açabilir. 3. İlaçlar ve Toksinler: Bazı ilaçlar ve toksinlere aşırı maruziyet hepatite neden olabilir. 4. Bağışıklık Sistemi Problemleri: Otoimmün hastalıklar da hepatitin bir sebebi olabilir. Hepatit bulaşma yolları ise virüsün türüne göre değişir: - Hepatit A: Kirli gıda veya su tüketimi, enfekte kişiyle temas. - Hepatit B ve C: Kan ve vücut sıvıları, cinsel ilişki, ortak enjektör kullanımı. - Hepatit D: Sadece Hepatit B'li olgularda gelişir, enfekte kanla temas.

Hepat kelimesi, hepatit hastalığının belirtilerinden biri olabilir. Hepatit, karaciğer hücrelerinde iltihaplanma ile karakterize bir tıbbi durumdur ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.

HCV (Hepatit C) enfeksiyonu tehlikeli olabilir çünkü tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Olası tehlikeler: - Karaciğer sirozu: Uzun vadede karaciğerde yara oluşumu ve siroz gelişimi. - Karaciğer kanseri: Sirozlu hastalarda karaciğer kanseri riski artar. - Ölüm: Karaciğer yetmezliği ve buna bağlı komplikasyonlar hayati tehlike oluşturabilir. Tedavi ise günümüzde %100'e yakın oranda etkili antiviral ilaçlarla mümkündür.

Hepatiti olan biriyle aynı evde yaşamak, özellikle Hepatit A için, belirli riskler taşır. Hepatit A, enfekte bir kişinin dışkısı ile kontamine olmuş yiyecek veya su yoluyla bulaşır ve bu nedenle kişisel hijyen kurallarına dikkat edilmediğinde kolayca yayılabilir. Riskleri azaltmak için şu önlemler alınmalıdır: - Ellerin sık sık yıkanması: Yemeklerden önce ve tuvalet kullanıldıktan sonra ellerin sabunla yıkanması önemlidir. - Güvenli yiyecek ve su tüketimi: Çiğ veya az pişmiş yiyeceklerden kaçınılmalı, meyve ve sebzeler iyice yıkanmalı, sadece şişelenmiş veya kaynatılmış su içilmelidir. - Kişisel eşyaların paylaşılmaması: Diş fırçası, tıraş bıçağı ve havlu gibi kişisel eşyalar ortak kullanılmamalıdır. Hepatit B ve C ise kan ve vücut sıvıları ile bulaşır, bu nedenle gündelik temas yoluyla bulaşma olasılığı daha düşüktür.

Biovac aşısı, hepatit A virüsüne karşı koruma sağlamak amacıyla kullanılan bir aşıdır. Bu aşı, hepatit A enfeksiyonunu önlemek için vücudun bağışıklık sistemini harekete geçirerek hepatit A virüsüne karşı antikorlar üretir.

Hepatit C'nin ilk belirtileri genellikle hafif veya belirsiz olabilir ve enfeksiyonun erken aşamalarında ortaya çıkar. Bu belirtiler şunlardır: Halsizlik ve yorgunluk; Karın ağrısı; İştah kaybı ve kilo kaybı; Bulantı ve kusma; Deride ve gözlerde sararma (sarılık); İdrar renginde koyulaşma; Dışkı renginde açılma. Ancak, birçok kişi Hepatit C enfeksiyonu sırasında hiçbir belirti göstermeyebilir.

Hepatit testi, aşağıdaki durumlarda istenir: 1. Hepatit belirtileri: Yorgunluk, karın ağrısı, sarılık gibi hepatit enfeksiyonunu düşündüren belirtiler varsa. 2. Riskli davranışlar: Uyuşturucu enjeksiyonu, korunmasız cinsel ilişki gibi riskli davranışları olan kişilerde. 3. Kan bağışı: Kan bağışlayan kişilerin taranması amacıyla. 4. Genel sağlık değerlendirmesi: Rutin sağlık kontrolleri sırasında hepatit taraması için. 5. Aşının etkinliğinin kontrolü: Hepatit aşılarının vücut mekanizmasında istenen bağışıklığı oluşturup oluşturmadığını tespit etmek için. Hepatit testi, teşhis ve tedavi sürecinin doğru yönetilmesi için önemlidir. Testin yapılması gereken kesin durumlar, hastanın sağlık geçmişi ve doktorunun önerileri doğrultusunda belirlenir.

HBV (Hepatit B) testi için dahiliye (iç hastalıkları) bölümüne başvurulabilir. Ayrıca, hepatit B konusunda uzmanlaşmış bir gastroenterolog da bu testi yapabilir.

Hepatit B aşısında alkol bulunmamaktadır. Hepatit B aşısı, üç doz şeklinde uygulanan ve alkol içermeyen bir aşıdır.

Hepatitli hastalarda cilt bulguları arasında sarılık öne çıkar. Diğer olası cilt belirtileri şunlardır: - Kaşıntı; - Deride renk değişikliği (idrarın koyulaşması, dışkının açılması). Hepatit belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve bazı hastalarda hiç belirti olmayabilir. Kesin tanı ve uygun tedavi için bir sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir.

Anti HBc ve anti HBe antikorları pozitif olduğunda, bu genellikle aşağıdaki durumları gösterir: - Anti HBc pozitifliği, Hepatit B virüsü ile karşılaşıldığını ve vücudun bu virüsle temas ettiğini gösterir. - Anti HBe pozitifliği, Hepatit B e antijeni (HBeAg) ile mücadelede vücudun antikor ürettiğini ve hastalığın iyileşme dönemine girdiğini işaret eder.

Hepatit B olan biriyle aynı evde yaşamak, belirli riskler taşır. Hepatit B virüsü, kan ve vücut sıvıları yoluyla bulaşabilir ve enfekte bir kişi, yakın temas sonucu virüsü başkalarına bulaştırabilir. Riskleri azaltmak için şu önlemler alınmalıdır: - Aşı olmak: Enfekte olmayan hane halkı üyeleri, hepatit B aşısı olmalıdır. - Kişisel hijyene dikkat etmek: Ellerin sabun ve suyla yıkanması, ortak kullanılan eşyaların temizlenmesi önemlidir. - Korunmasız cinsel ilişkiden kaçınmak: Cinsel partnerler, prezervatif kullanmalıdır. Hepatit B taşıyıcısı olan kişilerin, düzenli olarak bir uzman hekim kontrolünde olmaları gerekmektedir.