Aşılar

HSYS (Halk Sağlığı Yönetim Sistemi)'nde aşağıdaki işlemler yapılabilir: 1. Hasta bilgilerinin kaydedilmesi ve takip edilmesi: Muayene bilgileri, reçete bilgileri, tahlil bilgileri gibi verilerin kaydedilmesi. 2. Aşı uygulamaları: Aşı takviminin izlenmesi ve aşı kayıtlarının tutulması. 3. Laboratuvar bilgi yönetimi: Laboratuvar sonuçlarının sisteme işlenmesi. 4. Filyasyon çalışmaları: Hastalıkların yayılması ve kontrol altına alınması için yapılan takip işlemleri. 5. Gebelik ve çocuk sağlığı işlemleri: Gebelik izlemleri, çocuk sağlığı takipleri ve raporlamaları. 6. İstatistik ve analiz: Toplanan verilerin analiz edilerek sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi.

Hepatit-B aşısının yaygın yan etkileri şunlardır: 1. Ağrı veya hassasiyet: Aşı yapılan bölgede hafif ağrı veya kızarıklık. 2. Hafif ateş: Vücut savunma mekanizmasının devreye girmesiyle hafif ateş. 3. Yorgunluk: Geçici bir yorgunluk hissi. 4. Baş ağrısı veya baş dönmesi. 5. Kasıklarda veya eklemlerde ağrı. Daha az yaygın yan etkiler ise şunlardır: 1. Grip benzeri semptomlar. 2. Alerjik reaksiyonlar (görülme oranı oldukça düşüktür). Ciddi yan etkiler nadiren görülür ve derhal tıbbi yardım alınmalıdır.

Küba kanser aşılarının etkinliği konusunda kesin bir yüzde vermek mümkün değildir. Bazı kaynaklar, Küba'nın akciğer kanseri aşısının, tedavi yanıtını %15-20 oranında artırdığını belirtmektedir. Küba'da geliştirilen kanser aşılarının etkinliği, faz 3 klinik çalışmalarda ve her hasta için bireysel olarak değerlendirilmektedir.

50-80 yaş arası için önerilen bazı aşılar: Zona (Herpes Zoster) Aşısı: 50 yaş ve üzeri, özellikle 60 yaş üstü kişilere önerilir. Grip (İnfluenza) Aşısı: 65 yaş üstü kişiler, kronik hastalığı olanlar ve bağışıklığı baskılanmış kişiler için her yıl önerilir. Pnömokok (Zatürre) Aşısı: 65 yaş ve üzeri tüm yetişkinlere ve kronik hastalığı olan kişilere önerilir. Tetanoz-Difteri (Td) veya Tetanoz-Difteri-Boğmaca (Tdap) Aşısı: Her 10 yılda bir pekiştirme dozu önerilir. Aşı takvimi kişiye özel olabilir; en doğru bilgi ve planlama için bir hekime danışmak gereklidir.

Kabakulak aşısı olmayan çocuğun okula gitmesi önerilmez. Kabakulak, bulaşıcı bir hastalıktır ve aşı olmamış çocuklar bu hastalığı kolayca yayabilirler. Kabakulak teşhisi konan çocukların, hastalık başladıktan sonra en az 9 gün evde dinlenmeleri ve okula gitmamaları gerekmektedir.

Tetanoz aşısından sonra kolda oluşan şişlik ve sertlik genellikle 2-3 gün içinde geçer. Eğer şişlik uzun süre devam ederse (bir haftadan fazla sürerse), ağrı şiddetlenirse, ateş 38°C'nin üzerine çıkarsa veya şişlikte kızarıklık ve sıcaklık artışı varsa, bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.

Tetanoz aşısını aşağıdaki kişilerin yaptırması önerilir: 1. Çocuklar ve bebekler: Aşı programlarına dahil edilerek tetanozdan korunmalıdır. 2. Yetişkinler: Özellikle inşaat işçileri, tarım sektöründe çalışanlar gibi hayati tehlikeye maruz kalan kişiler. 3. Seyahat edenler: Özellikle gelişmekte olan ülkelere gidenler. 4. Hamile kadınlar: Hamilelik döneminde tetanoz aşısı, hem anne hem de bebeğin korunması için önemlidir. 5. Bağışıklığı baskılanmış kişiler: Genel olarak herkesin tetanoz aşısı olması önerilir. Tetanoz aşısı, rutin aşı takviminin bir parçası olup, her 10 yılda bir hatırlatma dozu olarak tekrarlanmalıdır.

Difteri ve tetanoz (DZ) aşısı, difteri ve tetanoz hastalıklarına karşı koruma sağlamak amacıyla yapılır. Bu aşı, özellikle çocukluk döneminde yaygın olarak uygulanarak bireylerin bağışıklık sistemini güçlendirir ve toplum sağlığını korur.

Tetanoz aşısı, tetanoz hastalığına karşı en etkili korunma yöntemidir ve tehlikeli bir aşı olarak kabul edilmez. Ancak, her aşıda olduğu gibi tetanoz aşısının da bazı yan etkileri olabilir. Aşının yapılması gereken durumlar ve yan etkileri hakkında daha fazla bilgi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Sağlık kabinlerinde yapılan işlemler şunlardır: 1. Temel sağlık kontrolleri: Kan basıncı ölçümü, nabız ve kalp atışları kontrolü, vücut ağırlığı ve boy ölçümü. 2. Aşı uygulamaları: Rutin aşılar ve mevsimsel aşılar. 3. İğne uygulamaları: Vitamin takviyeleri ve ağrı kesici iğneler. 4. Basit kan testleri: Şeker, kolesterol, tam kan sayımı. 5. İlk müdahale: Yarık dikişleri, basit yaralanma tedavileri. 6. Pansuman ve yara bakımı. 7. Tansiyon takibi. Ayrıca, sağlık kabinleri acil durumlarda ilk yardım hizmetleri de sunar ve hastaları daha kapsamlı sağlık kuruluşlarına yönlendirebilir.

Tetanoz aşısı şu durumlarda yapılır: 1. Çocukluk çağı aşıları: DTaP, DT aşıları olarak 2, 4, 6, 18. aylarda ve 48. ayda uygulanır. 2. Erişkinler: 10 yılda bir Tdap, Td aşısı olarak tekrarlanır. 3. Yaralanma sonrası: Yaralanma veya kesikten sonra 24 saat içinde aşı yapılmalıdır. 4. Gebelik: Gebeliğin 3. ayından sonra, tercihen 12. haftadan itibaren yapılır.

Yavru kediler ilk aşılarını yaklaşık 6-8 haftalık olduklarında olurlar.

Kedilerde karma aşı yapılmazsa, ciddi sağlık riskleri ortaya çıkar. Olası sonuçlar: - Ölüm riski: Özellikle yavru kedilerde, aşı yapılmayan kedilerde gençlik hastalığı gibi enfeksiyonlar hızla yayılarak ölüme yol açabilir. - Hastalıkların yayılması: Aşısız kediler, enfeksiyonları diğer hayvanlara ve insanlara bulaştırabilir. - Bağışıklık zayıflığı: Kedinin vücudu, hastalıklara karşı daha savunmasız hale gelir.

Menenjit aşısı, 9 aydan itibaren bebeklere uygulanmaya başlanabilir ve 55 yaşına kadar yapılabilir.

Kedilere temel olarak 3 aşı yapılması önerilir: karma aşı, kuduz aşısı ve lösemi aşısı. Ek olarak, iç ve dış parazit aşıları da kedilere düzenli olarak yapılmalıdır. Aşı takvimi ve sıklığı, veteriner hekim tarafından kedinin genel sağlık durumu ve yaşam koşullarına göre belirlenmelidir.

Hepatit aşısı tek doz yeterli değildir, genellikle üç doz olarak uygulanır. İlk doz doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde yapılır, ikinci doz birinci ayın sonunda, üçüncü doz ise altıncı ayın sonunda uygulanır. Aşının etkinliği ve koruma süresi, kullanılan aşı tipine bağlı olarak 20 ila 30 yıl veya ömür boyu sürebilir.

Gardasil 9 aşısı, belirtilen dozlar ve zaman aralığında eksiksiz uygulandığında yaklaşık 10 ile 12 yıl boyunca koruma sağlar. Ancak, bu süre kişinin sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir.

Aşı karnesini takip etmek için iki ana yöntem bulunmaktadır: 1. E-Devlet Üzerinden: E-Devlet platformuna giriş yaparak "Aşı Kartı Sorgulama" seçeneğini seçmek ve kimlik doğrulama adımlarını tamamlamak gerekmektedir. 2. Aşı Takip Sistemi (ATS): Bu sistem, aşıların sıcaklık ve stok düzeyini canlı olarak izler ve her bir doz aşının seri numarasını ile TC numarasını eşleştirir.

Tetanoz aşısı, tam aşılama şeması tamamlandıktan sonra ömür boyu koruma sağlamaz, çünkü koruyuculuğunun 10 yıl sürdüğü kabul edilir. Aşılama şeması genellikle şu şekildedir: 1. İlk doz karma aşı olarak (DaBT-İPA-Hib) beşli şekilde 2, 4, 6. aylarda ve 18. ayda yapılır. 2. Daha sonra 48. ay ile 72. ay arasında (4-6 yaş arası) dörtlü karma aşı (DaBT-İPA) şeklinde bir devam dozu uygulanır. 3. 13. yaşta da erişkin tip difteri-tetanoz (Td) aşısı olarak ayrı bir pekiştirme dozu yapılır. Yetişkinlerde, daha önce aşılanıp aşılanmadığı bilinmeyen durumlarda ise, Td aşısı şeklinde üç doz aşılama yapılır ve her 10 yılda bir hatırlatma dozları uygulanır.

Çiçek hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. Ancak, hastalığın şiddetini azaltabilecek bazı antiviral ilaçlar bulunmaktadır. En önemli korunma yöntemi ise çiçek hastalığına karşı yapılan aşıdır.