HeceÖlçüsü

Faruk Nafiz Çamlıbel, Cumhuriyet Dönemi'nde sade bir dille ve hece ölçüsü ile şiir yazan şairlerden biridir.

Faruk Nafiz Çamlıbel'in "Sanat" şiiri, 11'li hece ölçüsü ile yazılmıştır.

Otuz Beş Yaş şiiri 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

3+5'lik 11'li hece ölçülü bir koşuk örneği: > İbret için gelmiş derler cihana > Noktadır beni leğin sayamadım ben > Ela gözlerine kurban olduğum > Yüzüne bakmağa doyamadım ben Bu örnek, Aşık Ömer tarafından XVII. yüzyılda yazılmıştır.

Beş Hececiler'in özellikleri şunlardır: 1. Hece Ölçüsü Kullanımı: Şiirlerinde genellikle hece ölçüsünü tercih etmişlerdir. 2. Sade ve Anlaşılır Dil: Aşırı süslü ve sanatlı dilden uzaklaşarak, yalın bir anlatım benimsemişlerdir. 3. Doğa Teması: Doğayı sıklıkla eserlerinde işlemişlerdir; Anadolu'nun güzellikleri şiirlerinde sıkça yer bulur. 4. Toplumsal ve Bireysel Temalar: Aşk, yaşam, ölüm gibi evrensel temaların yanı sıra, dönemlerinin toplumsal sorunlarına da değinmişlerdir. 5. Tiyatro Eserleri: Heceyi tiyatro eserlerinde de kullanmışlardır. 6. Milli Edebiyat Akımı Etkisi: Milli Edebiyat akımının görüşleri doğrultusunda şiir yazmışlardır.

Yahya Kemal Beyatlı'nın "Siste Söyleniş" şiiri 8'li hece ölçüsü ile yazılmıştır.

11'li hece ölçüsü, şiirde her dizede 11 hece olmasıyla oluşan bir ölçü sistemidir.

11'li hece ölçüsü, koşma ve destan gibi aşık ve tekke edebiyatı şiirlerinde kullanılan bir şiir türüdür.

Alp Er Tunga sagusu, 7’li hece ölçüsü ile yazılmıştır.

11'li hece ölçüsü ve kafiyeli bir koşma örneği: Gönül viran oldu yâre düştüm (a) Aşkınla yanar oldum, kavruldum (a) Sevgilim, gel artık, kurtar beni (b) Özlemle beklerim, özledim (a) Bu koşma, a-a-b-a kafiye örgüsüne sahiptir.

Millet ve vatan temalı şiirler, hece ölçüsü ile yazılmıştır.

5'li hece ölçüsünü bulan kişi olarak bilinen bir şair yoktur. Bu ölçü, Beş Hececiler olarak anılan bir grup şair tarafından Türk şiirine kazandırılmıştır. Beş Hececiler şunlardır: Faruk Nafiz Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy ve Orhan Seyfi Orhon.

Hece ölçüsünde durak, dizelerin belli yerlerinden ayrılarak şiirin ahengini artırmak için kullanılan bir unsurdur. Duraklarda kelimeler ortalarından bölünemez, her kelime mutlaka bitmiş olmalıdır.

Varsağı, 8’li hece ölçüsü ile yazılır.

Aruzlu şiirin özellikleri şunlardır: 1. Hece Ölçüsü: Aruz ölçüsünde her hece ya uzun ya da kısa olmalıdır. 2. Kalıp Uyumu: Şiir, belirli kalıplar üzerine kurulur ve bu kalıplar hece sıralamaları ile uzunluk-kısalık durumlarına göre değişir. 3. Tezatlar ve Uyum: Şiirde kısa ve uzun hecelerin dengeli kullanımı, ritmi ve melodiyi belirler. 4. Uyak ve Redif: Aruz ölçüsünde uyak ve redif, şiirin ritmini belirlemede kritik rol oynar. 5. Temalar: Aruzlu şiirler genellikle doğa, aşk, sosyal yaşam gibi temaları işler. Aruz ölçüsü, Türk edebiyatında özellikle Divan şiirinin temel ölçüsü olarak kullanılmıştır.

Hece ölçüsü ile ilgili test soruları genellikle şu konuları içerir: 1. Hece ölçüsünün tanımı: Dizelerdeki hece sayısının eşit olmasına dayanan bir ölçü sistemidir. 2. Durak: Şiirde sözün akışını bozmayacak şekilde dize içinde durulan kısımların adıdır. 3. Hece kalıpları: 2 ile 20 hece arasında değişen kalıplar (beşliler, altılılar, yedililer, sekizliler vb.). 4. En çok kullanılan hece kalıpları: 7'li, 8'li, 11'li ve 14'lü ölçüler. Örnek bir test sorusu: Türk halk şiirinde en çok kullanılan ölçü hangisidir? A) Halk şiirinin geleneği B) Türk dilinin yapısı C) Ozan ya da âşıkların tercihi D) Türklerin kültürü E) Sözlü şiirin temeli olması Doğru cevap: B) Türk dilinin yapısı.

Yahya Kemal Beyatlı'nın "Ok" şiirinde hece ölçüsü kullanılmıştır.

Beş Hececiler olarak adlandırılmalarının iki temel nedeni vardır: 1. Hece Ölçüsü: Bu şairler, şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmaları nedeniyle bu ismi almışlardır. 2. Şair Sayısı: Grubun içinde yer alan beş önemli şair bulunması, "beş" ifadesinin kullanılmasında etkili olmuştur.

9'lu ölçü, şiirde hece sayısının 5+4 veya 4+5 şeklinde olduğu bir hece ölçüsü türüdür.

7'li hece ölçüsüyle yazılan manilere "düz mani" denir.