Genetik

Modifikasyon ve mutasyon arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Genetik Değişim: Modifikasyonda genlerin yapısında değişiklik olmaz, sadece işleyişlerinde değişiklik meydana gelir. 2. Kalıtsallık: Modifikasyonlar kalıtsal değildir, sonraki nesillere aktarılmaz. 3. Etki Eden Faktörler: Modifikasyonlar, çevre şartları (besin, ısı, basınç, nem vb.) tarafından etkilenir. 4. Sonuçlar: Modifikasyonlar, organizmanın değişen çevre koşullarına uyum sağlamasını sağlar.

NGS (Yeni Nesil Dizileme) testi çeşitli amaçlarla yapılır: 1. Genetik Hastalıkların Teşhisi: NGS, genetik hastalıkların tanısında daha hassas sonuçlar elde etmek için kullanılır. 2. Kanser Tedavisi: Tümörlerin genetik profilini çıkararak kişiye özel tedavi planları oluşturmak için kanser araştırmalarında kullanılır. 3. Nadir Hastalıkların Belirlenmesi: Nadir görülen hastalıkların teşhisinde önemli bir rol oynar. 4. Prenatal Taramalar: Anne karnındaki fetüsün kromozomlarını inceleyerek genetik anormallikleri tespit etmek için kullanılır. 5. Mikrobiyom Analizi: Mikrobiyom araştırmalarında genetik materyalin dizilimini yapmak için uygulanır.

Krossing over (çapraz çiftleşme), mayoz bölünmenin profaz I evresinde görülen, çift halde bulunan kromozomların yaptığı parça değişimine verilen addır.

TMC kısaltması, transmembrane channel like 6 (TMC6) genini ifade eder ve bu gen, epidermodysplasia verruciformis (EV) adlı bir kanser türüyle ilişkilidir. EV, insan papillomavirüslerine (HPV) karşı anormal bir duyarlılık ve güneş ışığına maruz kalan ciltte skuamöz hücreli karsinoma ilerleme riski ile karakterize edilen otozomal resesif bir dermatozdur.

Eşeyli üreme, genetik materyalin iki farklı bireyden (erkek ve dişi) birleşmesi yoluyla yeni bir bireyin oluştuğu üreme şeklidir. Süreç şu aşamalardan oluşur: 1. Gametlerin oluşumu: Erkek ve dişi organizmalar sperm ve yumurta hücresi üretir. 2. Döllenme (fertilizasyon): Sperm ve yumurta hücresinin birleşmesi. 3. Embriyonik gelişim: Zigotun bölünerek embriyo haline gelmesi ve hücrelerin farklılaşarak çeşitli dokular ve organlar oluşturması. 4. Doğum veya yumurtadan çıkma: Gelişimin tamamlanmasından sonra yeni bireyin dünyaya gelmesi. Eşeyli üreme, genetik çeşitliliği artırarak türlerin adaptasyon yeteneğini geliştirir.

Çaprazlama, eşeyli üreyen canlılarda erkek ve dişi üreme hücrelerinin birleştirilmesiyle yavru bireyler elde edilmesi olayına denir. Bu terim ayrıca şu anlamlara da gelebilir: Genetikte çaprazlama, karakterleri oluşturan allel genlerin yarısının dişiden yarısının erkekten alınmasıyla yapılan bir tür genetik deneydir. Matematikte çaprazlama, bir matrisin satır ve sütunlarının yer değiştirmesiyle yapılan bir işlemdir.

Transkripsiyon farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilir: 1. Dilbilim: Konuşmanın yazılı hale getirilmesi işlemidir. 2. Genetik: DNA'nın RNA'ya kopyalanma sürecidir. 3. Müzik: Notalandırılmamış bir parçanın notaya alınması veya bir parçanın başka bir enstrümanda çalınabilmesi için yeniden yazılmasıdır. 4. Tıbbi Transkripsiyon: Hasta bilgilerinin kayda geçirilmesi işlemidir. Ayrıca, yapay zeka destekli transkripsiyon hizmetleri, ses ve video dosyalarından konuşulan kelimeleri alıp bunları yazılı metne dönüştürme işlemini de ifade eder.

Genetik, canlıların özelliklerini ve kalıtsal karakterlerini inceleyen, bu karakterlerin nesillere geçişini araştıran bilim dalıdır.

Kalıtımı etkileyen faktörler iki ana kategoriye ayrılır: genetik ve çevresel faktörler. Genetik faktörler: - Kromozomlar ve genler: Kalıtsal özellikleri taşıyan genetik materyaldir. - Mutasyon: Genlerde meydana gelen kalıcı değişikliklerdir. Çevresel faktörler: - Adaptasyon: Canlıların yaşam alanlarına uyum sağlamak için genetik yapılarında meydana gelen değişikliklerdir. - Modifikasyon: Çevre şartlarının etkisiyle canlının dış görünüşünde meydana gelen kalıtsal olmayan değişikliklerdir. - Eşeyli üreme: Mayoz bölünmedeki krossing-over, ayrılmama ve döllenme gibi süreçler.

Kromozom ve kromatit arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Kromozom: DNA'nın proteinlerle birleşerek oluşturduğu, hücre bölünmesi sırasında belirgin hale gelen yapıdır. 2. Kromatit: Bir kromozomun iki kardeş kopyasından birine verilen isimdir. Özetle, kromozom yoğunlaşmış ve düzenlenmiş DNA'yı temsil ederken, kromatit kromozomun kopyalanmış ve birbirine bağlı haldeki yarılarını ifade eder.

Genetik bilimi, organizmaların genetik yapısını ve biyolojik işlevlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı üç ana alt dala ayrılır: 1. Klasik Genetik: Organizmaların genetik yapıları ve bunların gelecek kuşaklara aktarılması mekanizmalarını bireysel düzeyde inceler. 2. Moleküler Genetik: Kalıtsal maddeyi moleküler düzeyde inceler ve bu maddenin hücre içerisindeki biyokimyasal davranışları sonucunda fenotipi nasıl etkilediğini ortaya koyar. 3. Popülasyon Genetiği: Genetik olayları birey düzeyinde değil, bu bireylerin oluşturdukları topluluklar yani popülasyonlar düzeyinde ele alır.

DNA'nın Görevleri: 1. Genetik Bilgi Depolama: DNA, organizmaların tüm genetik bilgilerini taşır ve bu bilgiler organizmanın fiziksel özelliklerini, büyümesini ve gelişmesini belirler. 2. Protein Sentezi: DNA, protein sentezi için gerekli bilgileri sağlar ve bu sayede hücrelerdeki biyokimyasal reaksiyonların büyük bir kısmını katalize eden proteinlerin üretilmesini yönetir. 3. Kalıtım: DNA, ebeveynlerden çocuklara genetik bilgiyi aktarır, bu süreç üreme sırasında gerçekleşir ve genetik çeşitliliği sağlar. DNA'nın Özellikleri: 1. Çift Sarmal Yapı: DNA, iki zincirden oluşan çift sarmal bir yapıya sahiptir ve bu zincirler adenin (A), timin (T), sitozin (C) ve guanin (G) bazlarının birbirine bağlanmasıyla oluşur. 2. Nükleotidler: DNA'nın temel yapı taşları nükleotidlerdir ve her nükleotid bir şeker molekülü, bir fosfat grubu ve bir baz içerir. 3. Replikasyon: DNA, hücre bölünmesi sırasında kendini kopyalar, bu süreç her yeni hücrede aynı genetik bilginin bulunmasını sağlar.

Gen ve genom arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Tanım: Gen, bir proteini kodlayan belirli bir DNA parçasıdır. 2. Kapsam: Bir organizmanın bir tane genomu vardır, ancak bu genom üzerinde binlerce gen bulunur. 3. İşlev: Genler, proteinlerin üretimini yönetir ve spesifik özellikleri kontrol eder. 4. Çalışma Alanı: Genlerin araştırılmasına "genetik", genomun araştırılmasına ise "genomik" denir.

Gen ve genom arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Tanım: Gen, bir proteini kodlayan belirli bir DNA parçasıdır. 2. Kapsam: Bir organizmanın bir tane genomu vardır, ancak bu genom üzerinde binlerce gen bulunur. 3. İşlev: Genler, proteinlerin üretimini yönetir ve spesifik özellikleri kontrol eder. 4. Çalışma Alanı: Genlerin araştırılmasına "genetik", genomun araştırılmasına ise "genomik" denir.

TRF1 (Telomeric Repeat-binding Factor 1) ve TRF2 (Telomeric Repeat-binding Factor 2), insan telomerlerinde bulunan iki farklı Myb-ilişkili proteindir. Görevleri: - TRF1, çift zincirli telomerik DNA'ya bağlanır ve telomeraz aktivitesini baskılayarak telomer uzunluğunu düzenler. - TRF2, telomerlerin yapısını koruyarak kromozomların uçuca füzyonunu önler ve telomerlerin zarar görmesini engeller. Bu proteinler, shelterin kompleksinin önemli bileşenleridir ve telomerik DNA'nın stabilitesinde kritik rol oynarlar.

Mavi ve yeşil göz genleri, kahverengi göz genine göre baskındır ifadesi, şu anlama gelir: Eğer bir bireyden hem mavi göz geni hem de kahverengi göz geni birlikte miras alınırsa, dış görünüşte mavi göz geni etkili olur ve gözler mavi renkli olur.

Modifikasyon örneklerine şunlar verilebilir: 1. Çuha Çiçeği: 15-20 derecede yetiştirildiğinde kırmızı, 30-35 derecede yetiştirildiğinde beyaz renkli olur. 2. Himalaya Tavşanı: Beyaz tüyleri kazınıp üstüne buz konduğunda, o bölgede yeni çıkan tüyler siyah olur. 3. Sirke Sinekleri: 18 derecede doğarlarsa kıvrık, 34 derecede doğarlarsa düz kanatlı olurlar. 4. Arılar: Arı sütü ile beslenen larvalar kraliçe arı, bal özü ile beslenenler işçi arı olur. 5. İnsan: Güneş banyosu yapan insanların tenleri bronzlaşır, kış aylarında ise eski rengine geri döner. 6. Karahindiba Bitkisi: Ovada yetişen uzun boylu, dağda yetişen kısa boylu olur. 7. Tek Yumurta İkizleri: Genetik yapıları aynı olsa da, farklı ortamlarda yaşarlarsa boy, kilo, kültür düzeyi, zekâ gibi özelliklerde farklılaşırlar.

Kalıtsal özellikler, ebeveynlerden oğul döllere genlerle aktarılan özelliklerdir. Bu özellikler arasında şunlar yer alır: Göz rengi, saç şekli, kan grubu, ten rengi gibi insan özellikleri; Bitkilerde tohum şekli, çiçek rengi; Hayvanlarda dil yuvarlayabilme yeteneği, kulak memesinin ayrık veya yapışık olması. Kalıtsal özellikler, genler tarafından belirlenir ve bu genler DNA üzerinde yer alır.

DNA, yaşamın temel yapı taşıdır ve birçok önemli işlevi vardır, bu nedenle oldukça önemlidir: 1. Genetik Bilgi Taşıma: DNA, organizmanın gelişimi, büyümesi ve işlevselliği için gerekli olan genetik bilgiyi taşır. 2. Protein Sentezi: DNA, protein sentezinin temelini oluşturur ve bu sayede hücrelerdeki biyokimyasal reaksiyonları düzenler. 3. Kalıtım: Ebeveynlerden çocuklara genetik bilginin aktarılmasını sağlar, bu da türlerin çeşitliliğini ve evrimini mümkün kılar. 4. Hücresel Bölünme ve Onarım: DNA, hücre bölünmesi sırasında kendini kopyalayarak yeni hücrelerin oluşumunu ve hasarların onarılmasını sağlar. 5. Adli Tıp ve Genetik Hastalıklar: DNA analizi, adli tıpta suçların çözülmesine yardımcı olur ve genetik hastalıkların tanısında kullanılır.

Tavşanlar beyaz renge genetik faktörler ve seleksiyon çalışmaları sonucu boyanırlar. Ayrıca, modifikasyon nedeniyle de beyaz renkte olabilirler; bu durum doğal seleksiyon veya genetik mutasyonlar sonucu ortaya çıkar. Beyaz renkli tavşanlar, tarihsel olarak çiftçiler tarafından tercih edilmiştir çünkü kürklerin beyazlatılması eski dönemlerde zordu.