Fıkıh

Zekât konusunda bazı ihtilaflı konular: Ticaret mallarının zekâta tabi olması: Hanefî imamları, ticaret mallarının zekâta tabi olması için kıymetinin, altın veya gümüşün nisâbına ulaşmasını şart koşmuşlardır. Toprak ürünlerinin zekâtı: Ebû Hanîfe, toprak ürünlerinin tamamının zekâta tabi olduğunu savunurken, İmameyn ve bazı diğer mezheplere göre, bir yıl çürümeden kalabilen tarım ürünleri zekâta tabidir. Borçların zekâta etkisi: Hanefîlere göre, borç malın nisabını düşürürse zekât gerekmez; ancak Şâfiîlere göre borç, zekâtın vücûbuna engel olmaz. Gayrimeşru kazançtan zekât: Gayrimeşru yolla sağlanan kazançtan zekât verilmesi gerektiği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Alacakların zekâtı: Tahsil edileceği umulan ve umulmayan alacaklar konusunda farklı yaklaşımlar vardır.

İrtidat, bir Müslümanın İslam dininden çıkması, başka bir dine geçmesi veya dini tamamen terk etmesi anlamına gelir. İrtidat, Kuran'ı Kerim ve hadis kaynaklarına göre İslam'daki en büyük günahlardan biri olarak kabul edilir. İrtidat cezası, klasik fıkıh öğretisinde, failin erkek olması durumunda ölüm olarak belirlenmiştir. Bu ceza, daha çok siyasi isyanı engelleme ve inanca karşı fitne hareketini durdurma amacıyla öngörülmüştür.

Liân, sözlükte "lânetleşme, birbirine lânet etme" gibi anlamlara gelir. İslam hukukunda ise liân, karısının zina ettiğini veya çocuğunun kendine ait olmadığını iddia eden ve bu iddiasını ispat edemeyen koca ile karısının, mahkeme huzurunda özel bir şekilde yemin ve lânetleşmeleri üzerine hakim tarafından evliliklerine son verilmesini ifade eder. Liân, aynı zamanda "tırmanıcı bitkilerin genel adı" olarak da kullanılır.

Ebu Bekr Ahmed b. Hüseyn b. Ali el-Beyhaki, 994 yılında Sebzevar'da doğmuş ve 1066 yılında Nişabur'da vefat etmiş bir Şafii fıkıh bilgini ve muhaddistir. Hayatı: İlk tahsilini Beyhak’ta yapmış, ardından babasıyla Şeştemed’e gitmiştir. On beş yaşında hadis, daha sonra da fıkıh öğrenmeye başlamıştır. Hadis ilmini Hâkim en-Nîsâbûrî’den öğrenmiştir. Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey döneminde Eş‘ariler aleyhinde başlayan takip nedeniyle Mekke’ye sığınmıştır. 458 yılında Nişabur’da vefat etmiş, cenazesi Beyhak’a nakledilerek doğduğu yer olan Hüsrevcird’de toprağa verilmiştir. Eserleri: Tarih-i Mesudi; Târîh-i Beyhakî; es-Sünenü’l-kebîr; Ma‘rifetü’s-sünen ve’l-âsâr; es-Sünenü’s-sagîr.

Mekruh sayılan bazı davranışlar: Tahrîmen mekruh: Sigara içmek; Bahis olmasa bile tavla ve kâğıt oyunları oynamak; Erkeğin altın takması ve ipek giymesi; Ebeveynlere adlarıyla seslenmek; Evli kişilere evlenme teklifi etmek. Tenzîhen mekruh: Toplu bir ibadete katılacak kimsenin soğan veya sarımsak yemesi; İkindi namazından sonra kerahat vaktine kadar nafile namaz kılmak; Ağız kokusu yapacak yiyecekler yedikten sonra camiye gitmek. Mekruh davranışlar, mezhepten mezhebe göre değişiklik gösterebilir.

İhyâ-u Ulûmiddin 4 cilt, İmam Gazali tarafından kaleme alınmış olup, İslam ümmeti için bir ıslah projesi niteliğindedir. Her bir ciltte ele alınan bazı konular: 1. Cilt: İlim, akaid, temizlik, namaz, zekât, oruç, hac, Kur'an tilâveti, zikir ve dua, virdler ve gecelerin ihyası. 2. Cilt: İslami aile, devlet, toplum ve iktisat düzeni. 4. Cilt: Tövbe, sabır ve şükür, havf ve recâ, fakr ve zühd, tevhid ve tevekkül, muhabbet, şevk, üns ve rızâ; niyet, ihlâs ve sıdk; murakabe ve muhasebe, tefekkür, ölüm ve ahiret hayatı. Kitap, akaid, fıkıh, nefis terbiyesi, ahlakın güzelleştirilmesi ve ihsan makamlarına ulaşılması gibi konuları içermektedir.

Mukallit, Arapça kökenli bir kelime olup "taklitçi" anlamına gelir. Ayrıca, fıkıh literatüründe mukallit, içtihad seviyesine ulaşamamış ve bu nedenle bir müctehidi, mezhep imamını veya benzeri fakih kişileri takip etmesi gereken kimse olarak tanımlanır. Bunun yanı sıra, Anadolu'da oyunları düzenleyen kişilere de mukallit denir.

Abdülkerim Zeydan'ın el-Veciz adlı eseri, Hanefi fıkhına dair İslam hukuku usulünü ele alır. El-Veciz şu konuları anlatır: Fıkhi kaideler. Temel kurallar. Eğitim. Ayrıca, Abdülkerim Zeydan'ın El Veciz İslam Hukukundaki Fıkhi Kaidelerin Şerhi adlı, 295 sayfalık Türkçe bir kitabı da bulunmaktadır.

Hayır, fakih ve fakı aynı değildir. Fakih, İslam hukukçusu veya fıkıh âlimi anlamına gelir. Fakı ise, özellikle Doğu Anadolu'da kullanılan ve fakih kelimesinden bozma bir isimdir.

"Umra racr" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "umra" kelimesi, bir kimsenin, mülkiyeti kendinde kalmak kaydıyla, yaşadığı sürece ücretsiz olarak kullanmak üzere bir akarı diğerine vermesi anlamına gelir. "Racr" kelimesi ise belgelerde geçmemektedir ve bu nedenle anlamı belirsizdir. Daha fazla bilgi için ilgili terimlerin bağlamı veya kullanıldığı kaynak belirtilmesi gerekebilir.

Kitâbu'l-Âsâr, İslam fıkıh geleneğinde, Ebû Hanîfe'nin en önemli öğrencisi ve Hanefi ekolüne mensup bir âlim olan Ebû Yûsuf'un, kendisine gelen problemleri rivayetler üzerinden çözmeye çalıştığı bir eserdir. Kitapta ele alınan bazı konular: Hadis türleri: Merfu, mevkuf, mürsel ve belâğ şeklinde rivayet edilen hadisler. Fıkıh babları: Kitap, fıkıh bablarına göre (ale'l-ebvâb) düzenlenmiştir. Raviler: Ravilerin isim, baba adı, neseb, nisbet ve lakap gibi bilgileri verilmiş, ayrıca cerh ve ta’dil'de bulunulmuştur. Kitâbu'l-Âsâr, sonraki yüzyıllarda Hanefi ilmihalinin temelini oluşturan rivayetlerin yer aldığı önemli bir kaynak eserdir.

Bir kadının eniştesinin elini öpmesi zorunlu değildir. İslam'a göre, bir kadının eniştesinin elini öpmesi caiz değildir; çünkü enişte, kadına göre mahrem sayılmaz. Ancak, kadın ihtiyarlayıp şehevânî histen kesilmiş bir yaşa ulaşırsa, eniştesinin elini öpmesinde bir mahzur yoktur.

İdrar kaçırma, özür olarak kabul edilmez. Ancak, idrar kaçırma sorunu yaşayan kişilerin günlük yaşamlarını ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebilir. İdrar kaçırma, genellikle mesane veya üretra işlev bozukluğuna işaret eder ve tedavi edilebilir bir durumdur. İdrar kaçırma sorunu yaşayan kişilerin bir üroloji uzmanına başvurarak uygun tedavi planına başlaması önemlidir.

Mülteka Tercümesi 4 Cilt, Hanefi ulemasından İbrahim b. Muhammed-el-Halebi'nin "Mülteka-ı-Ebhür" adlı kitabının Türkçe'ye tercümesidir. Bu eser, Kuduri, Muhtar, Kenz ve Vikaye gibi meşhur metinleri içermekte olup, birçok farklı kaynaktan meseleler eklenerek zenginleştirilmiştir. Mülteka, insanlar arasında geçen dini meseleleri ve önemli konuları kapsar.

Mutlakın mukayyede hamli, fıkıh usulünde mutlak bir lafzın, mukayyet bir lafızla aynı manada kabul edilmesi ve onun kaydına uygun olarak kapsamının daraltılması anlamına gelir. Bu kavram, genellikle Kur'an ve sünnet metinlerinde aynı lafzın farklı yerlerde mutlak veya mukayyet olarak kullanılmasına işaret eder. Mutlakın mukayyede hamlinin yapılabilmesi için bazı şartlar gereklidir: Hüküm ve sebebin aynı olması. Mutlakın tek bir aslı olması. Olumlu haberî veya emir cümlelerinde bulunması. Mutlakın mukayyede hamli konusunda İslam hukukçuları arasında farklı görüşler bulunmaktadır.

Mir’âtü’l-Usûl, Molla Hüsrev tarafından yazılan ve fıkıh usulüne dair bir eserdir. Eserin içeriği şu şekilde özetlenebilir: Mukaddime. Birinci bölüm. İkinci bölüm. Hatime. Eserde, farklı görüşler tartışma usulü çerçevesinde derlenmiş ve delillendirmelerde nakli delillerden ziyade akli delillere yer verilmiştir.

Şira kelimesi Arapça kökenli olup, farklı anlamlara sahiptir: Satmak, satışa çıkarmak. Yelken. Astronomi terimi: İki yıldıza verilen isim, örneğin Sirius. Türk mutfağı: Henüz mayalanmamış üzüm suyu veya kısmen fermente edilmiş üzüm veya elma suyundan yapılan alkolsüz içecek.

Cidal kelimesi, Arapça "cedel" sözcüğünden türetilmiş olup, "savaş", "kavga", "çekişme" ve "şiddetli tartışma" anlamlarına gelir. Cidalci ise, bir düşünce, fikir veya konu üzerinde şiddetle duran, fikirlerini ısrarla savunan ve o yolda mücadele eden kimse demektir.

Evet, icmâ ve fikir birliği aynı anlama gelir, çünkü icmâ, İslam alimlerinin bir konuda fikir birliği yaparak ortaya koydukları hükmü ifade eder. İcmâ, iki şekilde gerçekleşir: 1. Sarih icmâ: İslam alimlerinin dinî bir konuda görüşlerini aynı yönde olmak üzere açıklamaları. 2. Sükûti icmâ: Bir veya birkaç müctehidin görüş belirtmesi, diğer müctehidlerin ise aynı görüşü açıkça belirtmemekle beraber karşı görüşte de bulunmayıp susmaları.

Vedîa akdi, bir kimsenin bir veya daha fazla kişinin yanında korumaları için bırakmış olduğu mal veya böyle bir akit manasında kullanılan bir İslam hukuku terimidir. Vedîa akdinin bazı özellikleri: Akdin kurulması: Diğer akitlerde olduğu gibi, vedîa akdi de tarafların karşılıklı irade beyanıyla (icap ve kabul) kurulur. Malın özellikleri: Akde konu edilen malın belirli, dinen mubah ve teslim edilebilir bir özellik taşıması gerekir. Ücret: Vedîa akdinde ücret akdin tabii unsurları arasında yer almaz. Yükümlülükler: Mûda (emanet alan kişi), malı korumak ve istendiğinde geri vermekle yükümlüdür. İki taraf için de bağlayıcı olmama: Vedîa, iki taraf için de bağlayıcı olmayan (gayri lâzım) akidlerdendir; mûdi (emanet veren) malını dilediği zaman geri isteyebilir, mûda da geri vermekle yükümlüdür.