Fıkıh

Zekât konusunda ihtilaf edilen bazı konular şunlardır: 1. Nisap Miktarı: Ticaret mallarının zekâta tabi olması için yıl başında mı, yıl sonunda mı yoksa bütün yıl boyunca mı nisaba ulaşması gerektiği konusunda farklı görüşler vardır. 2. Borçların Zekâta Etkisi: Borçların ticaret mallarının değerini düşürüp düşürmeyeceği ve bu durumda zekâtın gerekip gerekmeyeceği konusunda ihtilaf edilmiştir. 3. Zekâtın Verileceği Yerler: Zekâtın sekiz sınıfa mı yoksa eşit olarak yedi sınıfa mı dağıtılması gerektiği tartışmalıdır. 4. Akrabaya Zekât Verme: Zekâtın usul ve fürûa (anne, baba, dede, torun) verilip verilemeyeceği konusunda farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. 5. Zekâtın Geçerliliği İçin Niyet: Zekâtın geçerli olması için niyetin zekât verme anında mı yoksa daha sonra mı yapılması gerektiği konusunda da görüş ayrılıkları vardır.

Makruh sayılan davranışlar, İslam fıkhında kesin ve bağlayıcı olmamakla birlikte yapılmaması istenen davranışlardır. Makruh davranışlar iki ana kategoriye ayrılır: 1. Tahrimen Makruh: Harama yakın olan makruhtur. 2. Tenzihen Makruh: Şeriatın bağlayıcı ve kesin olmayan bir tarzda yapılmamasını istediği fiillerdir.

Beyhakî, tam adıyla Ahmed bin Hüseyin el-Beyhakî, büyük bir hadis ve fıkıh âlimidir. Hayatı: - 994 yılında Nişabur'a bağlı Beyhak bölgesinde doğdu. - İlk tahsilini Beyhak'ta yaptı ve devrin meşhur âlimlerinden ilim tahsil etti. - Güçlü hafızası ve hadis ilmindeki derin bilgisiyle ilim âleminde tanındı. - 1066 yılında Nîşabur'da vefat etti. Eserleri: - En meşhur eserleri arasında es-Sünenü’l-Kebîr, Delâilü’n-Nübüvve ve Şuâbü’l-Îmân yer alır.

Fakih ve fakı kelimeleri farklı anlamlara sahiptir. Fakih, İslam hukuku ve fıkıh ilmi ile ilgilenen, bu konuda derin bilgiye sahip olan kişi anlamına gelir. Fakı ise, daha çok halk arasında kullanılan ve "anlayışlı, zeki kimse" anlamında kullanılan bir kelimedir.

İhya-u Ulûmiddin adlı eser, İmam Gazali tarafından yazılmış ve dört ciltten oluşmaktadır. Her bir cilt, farklı konuları ele almaktadır: 1. 1. Cilt: Rub'u'l-İbâdât. 2. 2. Cilt: Âdetler (Âdât). 3. 3. Cilt: Helak Edici Hususlar (Mühlikât). 4. 4. Cilt: Felaha Erdirici Ameller (Münciyât). Eser, genel olarak İslam ahlakı, pratiği, fıkıh, kelam, felsefe, mantık gibi konuları kapsamaktadır.

Abdülkerim Zeydan'ın "El Veciz" adlı eseri, İslam hukukundaki fıkhi kaideleri açıklamaktadır. Kitapta anlatılan konular arasında şunlar yer almaktadır: Fıkıh usûlünün amacı ve kuralları; Şer'î hükümlerin tafsîlî delillerden çıkarılması; Kapalı lafızların anlamlarının bilinmesi; Çelişkili lafızlar arasında tercih yapılabilmesi; İctihad ehliyeti olan kişilerin yeni problemlerin dinî hükmünü nasıl çıkarabileceği.

Mukallit kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Fıkıh usulü terimi: Bir âlimin görüşünü delilsiz kabul etmek anlamında kullanılır. 2. Genel anlam: Taklitçi, bir şeyin benzerini yapan veya birinin davranışlarını, konuşmalarını tekrarlayarak eğlendiren kimse.

"Kitâbu'l-Âsâr" iki farklı bağlamda ele alınabilir: 1. Birûni'nin Eseri: El-Âsârü'l-Bâkıye olarak da bilinen bu eser, Birûni tarafından 1000 yılında tamamlanmıştır. 2. Ebu Yusuf'un Eseri: Bu eser, Ebu Yusuf'un, hocası Ebu Hanîfe'den rivayet ettiği hadisleri topladığı bir kitaptır.

"Umra" kelimesi, fıkıh terimi olarak "bağışlayanın veya lehine bağışta bulunulan kişinin hayatıyla sınırlı olarak yapılan hibe türünü" ifade eder. Ayrıca, "umra" kelimesi Osmanlıca bir sözlükte "bir kimsenin mülkünü bir kimseye 'Ömrüm oldukça veya senin ömrün oldukça sana verdim, ölsen yine benim olsun' demesi" anlamında da kullanılmıştır.

Eniştenin elini öpmek, İslam fıkhına göre zorunlu bir davranış değildir. Genel kaideye göre, yabancı olan erkekler ve kadınlar birbirlerinin ellerini öpemezler.

Evet, idrar kaçırma durumu özür kabul edilir. Özür sayılabilmesi için, akıntının bir namaz vaktinden diğerine kadar sürekli olması gerekir.

Mülteka Tercümesi 4. Cilt, Hanefi fıkhının meşhur metinlerine dayanan ve İbrahim Halebi tarafından yazılan Mülteka el-Ebhur adlı eserin tercümesini içermektedir. Bu eser, 17.000'den fazla fıkhi meseleyi ele almakta ve Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuştur.

Mir’âtü’l-Usûl, Fatih Sultan Mehmet devrinin büyük âlimi ve müftüsü Molla Hüsrev tarafından kaleme alınan, usûl-i fıkha dair bir eserdir. Eserde, fıkıh usulünün konuları ve faydaları anlatılmaktadır. Dört ana başlık altında toplanan bu konular şunlardır: 1. Kitap ve Sünnet: Fıkhî hükümlerin temel kaynakları olan kitap (Kur'an) ve sünnetin (Peygamber'in sözleri ve eylemleri) incelenmesi. 2. İcmâ ve Kıyas: Müslüman alimlerin ortak görüşleri (icmâ) ve analoji (kıyas) yoluyla hüküm çıkarma yöntemlerinin ele alınması. 3. Hükümler: Hüküm, hâkim, mahkûm bih ve mahkûm aleyh konularının detaylı bir şekilde incelenmesi. 4. İctihad: Özellikle ictihadda hata ve isabet meselesinin tartışılması. Mir’âtü’l-Usûl, Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuş ve ilim erbabı tarafından büyük ilgi görmüştür.

"Mutlakın mukayyede hamli" fıkıh usulünde, mutlak olarak geçen bir lafızın (kuralın) başka bir nas veya hükümde mukayyet (kayıtlı) olarak geçmesi durumunu ifade eder. Bu durumda, asıl olan mutlakla itlak üzere (mutlak olarak) amel etmek, yani hüküm çıkarmaktır.

Cidali ve cidalci kelimeleri, Fıkıh ve hadis kitaplarında geçen terimlerdir. Cidali kelimesinin ilk anlamı "savaş" olarak belirtilmiştir. Cidalci ise "şiddetle tartışan, fikirlerini ısrarla savunan ve o yolda mücadele eden kimse" anlamına gelir.

İcmâ ve fikir birliği kavramları benzer anlamlar taşısa da tam olarak aynı şey değildir. İcmâ, İslam fıkhında, İslam alimlerinin peygamberimizden sonraki herhangi bir devirde dinî bir meselenin hükmü üzerinde fikir birliği etmeleri anlamına gelir. Fikir birliği ise genel anlamda, bir konuda ortak görüşe varma durumunu ifade eder ve bu, daha geniş bir bağlamda kullanılabilir.

Vedîa akdi, fıkıhta bir kimseye koruması için bir malın bırakılmasını ve bu şekilde bırakılan malı ifade eden bir akit türüdür. Bu akitte, vedîa veren kişi, taşınır bir malı ücretsiz olarak saklanmak üzere vedîa alana tevdi eder ve tevdi alan, malı istendiği zaman iade borcu altına girer.

Zeyd bin Sabit, ferâiz ve kıraat ilimlerinde uzmanlaşmıştır.

Fıkhın temel ilkeleri 10. sınıf düzeyinde şu şekilde özetlenebilir: 1. Kur'an ve Hadislerin Yorumu: Fıkıh, İslam'ın kutsal metinleri olan Kur'an ve Hadislerin yorumlanmasıyla ilgilenir. 2. İcma ve Kıyas: İslam alimlerinin ortak görüşü olan icma ve benzer durumları çözmek için kıyas kullanımı. 3. Örf ve Adetler: Fıkıh, toplumların geleneksel örf ve adetlerini de göz önünde bulundurur. 4. Zorunluluk ve Kolaylık İlkesi: İslam hukukunda yaşamı kolaylaştırmak ve insanlara zorluk çıkarmamak önemlidir. 5. Helallerde Genişlik, Haramlarda Sınırlılık: Hakkında yasaklayıcı bir nas bulunmayan her şey helal, haram olan şeyler ise sınırlıdır. 6. Kamu Yararının Gözetilmesi: Yöneticilerin tasarruflarının kamu yararına uygun olması gerekir. 7. Adaletin Gözetilmesi: Hukuka bağlı kalmak, eşitlik ve hakkaniyete uygun hareket etmek.

Ahad haberlerin bilgi değeri, kesin bilgi vermekten ziyade zan ve galip zan ifade etmesidir. Bu tür haberler, fıkhi ve ahlaki konularda delil olarak kabul edilir.