İslamHukuku

Riba ve faiz kavramları farklı anlamlar taşır, ancak bazı bağlamlarda birbirleriyle karıştırılabilirler. Faiz, modern finansal sistemlerde yaygın olarak kullanılan ve borç verilen paranın geri ödenmesine eklenen ek ücreti ifade eder. Riba ise İslam hukukunda "fazlalık" anlamına gelir ve Kur'an-ı Kerim'de yasaklanmıştır.

Üvey evlat, İslam hukukuna göre üvey annesinin bıraktığı maldan mirasçı olamaz. Ancak miras bırakan kişi, üvey çocuklarına vasiyetname yoluyla mal bırakabilir.

Zekat vermek zorunda olmayanlar şunlardır: 1. Birinci derece akrabalar: Anne, baba, eş, büyükanne ve büyükbaba, torunlar. 2. Zenginler: Nisap miktarı mala sahip olan kişiler. 3. Gayrimüslimler: İnançsız kişiler ve dinden dönenler. 4. Küçükler ve akıl hastaları: Zekat doğrudan onlara verilemez, velileri aracılığıyla verilir. 5. Hz. Peygamber'in yakınları: Hz. Muhammed'in ailesine zekat ve sadaka almak yasaktır.

Mehr-i misil ve mehr-i muaccel İslam hukukunda mehir türlerinin iki farklı çeşididir. Mehr-i misil, nikah akdi sırasında mehir miktarı belirlenmemişse, kadının sosyal statüsüne ve emsallerinin aldığı mehirlere göre belirlenen mehirdir. Mehr-i muaccel ise nikah akdi sırasında peşin olarak verilen mehirdir.

Zembilli Ali Efendi, Osmanlı döneminde sekizinci şeyhülislam olarak görev yapmış bir alimdir. Zembilli lakabını, fetva almak isteyenlerin sorularını yazdığı kağıtları koyabilmesi için evinin penceresinden sarkıttığı zembilden dolayı almıştır. Başlıca özellikleri: - Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde de şeyhülislamlık yapmıştır. - İslam hukuku üzerine "El Muhattarat" adlı önemli bir eser yazmıştır. - Doğru, haksever ve cesur bir kişiliğe sahiptir.

Kadı ve hakim kavramları benzer işlevleri ifade etse de tam olarak aynı şey değildir. Kadı, İslam ülkelerinde insanlar arasındaki hukuki uyuşmazlıkları çözmek üzere devletin yetkili kurumları tarafından atanan kişidir. Hakim ise, genel olarak hukuki uyuşmazlıkları ve davaları karara bağlamak üzere devlet tarafından atanan görevli olarak tanımlanır.

Tefrik kararı iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. İslam Hukuku: Tefrik, İslam hukukunda evliliğin hakim kararıyla sona erdirilmesi anlamına gelir. 2. Ceza Hukuku: Tefrik, ceza davalarında birden fazla sanıklı dosyalarda davaların ayrılması kararını ifade eder.

Teşri ile ilgili örnekler, farklı alanlarda karşımıza çıkan kural ve düzenlemelerin oluşturulmasını kapsar: 1. Hukuksal Teşri: Yasaların ve yönetmeliklerin oluşturulması sürecidir. 2. Eğitim Teşri: Müfredat geliştirme, öğretim yöntemlerinin belirlenmesi ve öğrenci değerlendirme sistemlerini içerir. 3. Bilimsel Teşri: Araştırma yöntemlerinin ve bilimsel etik kurallarının belirlenmesini kapsar. 4. İslam Hukuku: Teşri, İslam hukukunda doğrudan Allah tarafından belirlenen (ilahi teşri) veya insan aklının ışığında geliştirilen (insani teşri) hükümleri içerir. 5. Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı'da arazi kanunnameleri ve Mecelle gibi kanun metinleri, teşri örnekleri olarak gösterilebilir.

Mihr (mehir) miktarı konusunda İslam hukukuna göre bir üst sınır belirlenmemiştir. Ancak, mihrin alt sınırı mezheplere göre farklılık göstermektedir: - Hanefîlere göre mihrin en az miktarı 10 dirhem gümüştür (yaklaşık olarak 300 gram gümüş). - Mâlikîlere göre ise bu miktar 3 dirhem gümüştür. - Şâfiî ve Hanbelî hukukçulara göre ise mihrin ne bir alt ne de bir üst sınırı vardır. Ayrıca, mihrin miktarı nikâh akdi sırasında belirlenmişse, bu miktarın tarafların rızasıyla belirlenmesi gerekmektedir.

Kanuni Sultan Süleyman, Ebussuud Efendi'ye şu soruyu sormuştur: "Dırahta ger ziyân etse karınca, zararı var mıdır ânı kırınca?" yani "Eğer ağaca karınca zarar verse, onu öldürmek caiz midir?".

Meşru olmak, yasalara ve toplum kurallarına uygun olmak anlamına gelir. Bu terim ayrıca şu anlamlarda da kullanılır: - Doğru ve düzgün: Yasa dışı eylemler ve toplum tarafından tasvip edilmeyen davranışlar gayr-ı meşru olarak nitelendirilir. - Dinen caiz: Dinen yapılmasında bir sakınca olmayan şeylere daire-i meşru veya helal dairesi denir. - Şeriat kurallarına uygun: İslam hukukunda, şeriatın yasaklamadığı davranışlar meşru olarak kabul edilir.

Tefvizi talâk, İslam hukukunda kocanın boşanma yetkisini karısına devretmesi anlamına gelir. Bu durumda kadın, istediği zaman boşanma hakkını kullanabilir ve erkeğin üç talak hakkı bu devirden etkilenmez.

Fahiş fiyat ve fahiş kâr ifadeleri farklı anlamlar taşır: 1. Fahiş Fiyat: Olduğundan fazla, aşırı fiyat anlamına gelir. 2. Fahiş Kâr: Bir malın satış bedelinin, piyasa fiyatının çok üzerinde olması durumudur.

Eşkıyaya ceza verilmesinin nedeni, kamu düzenini ve asayişi ihlal eden bir suç işlemiş olmasıdır. İslam ceza hukukuna göre eşkıyalık, had suçları arasında yer alır ve bu suç için Kur'an'da belirtilen cezalar şunlardır: öldürülme, asılma, el ve ayakların çapraz kesilmesi veya sürgün. Osmanlı döneminde de eşkıyalık büyük bir suç olarak kabul edilmiş ve yakalanan eşkıyalar genellikle idam edilmiştir.

Tefrik ve talâk kavramları İslam hukukunda farklı anlamlar taşır, ancak birbirleriyle ilişkilidir. Talâk, kocanın tek taraflı iradesiyle evliliği sona erdirme anlamına gelir. Tefrik ise, kadının mahkemeye başvurarak evliliğe son verdirmesi anlamına gelir. Dolayısıyla, tefrik talâkın bir türü olarak kabul edilebilir.

Mecelle, Osmanlı İmparatorluğu döneminde 19. yüzyılın ortalarında oluşturulan, İslam hukukunun modernleştirilmiş bir versiyonu olarak kabul edilen bir hukuk metnidir. Mecelle'nin önemi şu noktalarda ortaya çıkar: 1. Hukuki Birikim: İslam hukukunun binlerce yıllık birikimini, anlaşılır ve uygulanabilir hale getirerek tek bir kaynakta toplamıştır. 2. Hukukun Modernleşmesi: İslam hukukunu daha çağdaş bir yapıya kavuşturmuş, ticaret, miras, aile ve ceza hukuku gibi alanlarda yeni kurallar ve prensipler belirlemiştir. 3. Yaygın Etki: Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ve sonrasında birçok Müslüman ülke tarafından kabul edilmiş, İslam hukukunun kanunlaştırma çabalarının bir ürünü olarak görülmüştür. 4. Dil ve Üslup: Arapça olan hukuk kitaplarındaki hükümleri Türkçe olarak derleyerek, hukuk dilinin Türkçeleşmesine katkıda bulunmuştur.

"İne" kelimesi farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilir: 1. İngilizce-Türkçe çeviride: "İne" kelimesi "ben" anlamına gelir. 2. Kimya alanında: "-ine" eki, iki tür maddeyi ifade etmek için kullanılır: kimyasal olarak bazik ve alkaloidal maddeler ile ikinci derece doymamış hidrokarbonlar. 3. İslam hukuku terimi olarak: "İne", bir malın vadeli olarak satılıp daha sonra peşin parayla daha düşük bir bedelle geri satın alınmasını ifade eder. 4. Yerleşim birimi: Ankara'nın Kazan ilçesinde bir mahalle adıdır.

Süt kardeşlerin sonunda yani süt emme çağındaki çocukların birbirleriyle olan ilişkisinde şu sonuçlar ortaya çıkar: 1. Evlilik Yasağı: Süt kardeşler, biyolojik kardeşler gibi birbirleriyle evlenemezler. 2. Mahremiyet: Süt kardeşliği nedeniyle erkek ve kız çocukları, birbirlerine mahrem olurlar. 3. Akrabalık: Süt annenin çocukları, süt emen çocuğun da akrabası olur; bu, amca, dayı, teyze gibi akrabalık bağlarını içerir. 4. Miras Hakkı: Süt kardeşliği, miras hakkı doğurmaz.

Maehir kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Türkmence bir kelime olarak "maehir" "muhabbet, sevgi" ve "şefkat, merhamet" anlamlarına gelir. 2. İslam hukuku terimi olarak "mehir", erkeğin evlenirken kadına verdiği veya vermeyi taahhüt ettiği para, mal veya menfaat hediyesidir.

Baldız ve kayınbiraderin evlenememesinin nedeni, İslam hukukunda kayınvalidesi veya baldızıyla evlenmenin yasak olmasıdır. Bu yasak, dini açıdan bu tür bir evliliğin haram kabul edilmesinden kaynaklanmaktadır.