Felsefe

Alex Callinicos'un toplum kuramı, toplum kuramının modern felsefedeki merkezî temalarla, politik ekonominin gelişimiyle ve evrimsel biyolojinin etkinliğiyle bağlarını kurmayı amaçlar. Callinicos, Aydınlanma'nın insanlar üzerinde bir dizi baskı kuran bir yanılsamalar çağı olarak görülmesinin postmodernizmle birlikte moda haline geldiğini ve toplum kuramlarının büyük anlatılar olmakla eleştirildiğini belirtir. Alex Callinicos'un toplum kuramında ele aldığı bazı isimler şunlardır: Montesquieu, Adam Smith ve İskoç Aydınlanması; Hegel, Marx, Tocqueville, Mill, Maistre, Gobineau, Darwin, Spencer, Kautsky, Nietzsche, Durkheim, Weber, Simmel, Freud, Lukács, Gramsci, Heidegger, Keynes, Hayek, Parsons, Frankfurt Okulu, Lévi-Strauss, Althusser, Foucault, Habermas, Bourdieu, Beck ve Giddens.

Transandant ve transandantalizm kavramları farklı anlamlara sahiptir: - Transandant: Felsefe alanında, insan bilincinin deneyim ötesindeki şeyleri algılama kapasitesiyle ilgili bir kavramdır. - Transandantalizm: On dokuzuncu yüzyıl başlarından itibaren Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkan, edebiyat, din, kültür ve felsefe alanında yeni fikirleri kapsayan bir akımdır.

Üç hal yasası (ya da üç durum yasası) Auguste Comte'a aittir.

“Günün üçte ikisini kendine ayırmayan herkes köledir” sözü, Friedrich Nietzsche'ye aittir.

Hannah Arendt'in "kötülüğün sıradanlığı" kavramı önemlidir çünkü bu, insanların sıradan ve normal bireyler olarak nasıl büyük kötülükler işleyebileceğini açıklamaya çalışır. Arendt'e göre, Nazilerin işlediği suçlar, geleneksel kötülükten farklıydı ve insanca anlaşılabilir sebeplerle açıklanamazdı. Bu kavram, aynı zamanda totaliter rejimlerin ve bürokratik yapıların bireylerin ahlaki sorumluluğunu nasıl dağıttığını ve kötülüklerin normalleşmesine nasıl katkıda bulunduğunu ortaya koyar.

Jane Austen'in "Akıl ve Tutku" romanında, Elinor ve Marianne adlı iki kız kardeşin farklı kişilik özellikleri ve tutkularıyla olan mücadeleleri anlatılır. Elinor, akılcı ve mantıklı bir karakterdir. Marianne ise duygularını uçlarda yaşayan ve tutkularıyla hareket eden bir karakterdir. Romanda, Marianne tutkulu ama yaralayıcı bir aşkın ardından, kendisine değer veren ve güvenli bir liman olan Albay Brandon ile evlenir. David Hume'un felsefesinde ise akıl ve tutkular arasında bir mücadele olmadığı, her birinin farklı işlevleri olduğu ve birlikte insan doğasını oluşturduğu savunulur.

"Erdem" ve "usul" kavramları farklı anlamlara sahiptir: 1. Erdem: Ahlakın övdüğü iyi olma, alçak gönüllülük, yiğitlik, doğruluk gibi niteliklerin genel adıdır. 2. Usul: Türk Dil Kurumu'na göre, bir işin düzenli ve disiplinli bir şekilde yapılmasını ifade eden kurallar, gelenek ve görenekler anlamına gelir.

Tümdengelim ve "çıkarım" kavramları aynı şeyi ifade etmez, ancak birbirleriyle ilişkilidir. Tümdengelim, genel bir ilkeden özel bir yargıya varma sürecini anlatır. Çıkarım ise, daha geniş bir bağlamda, bir akıl yürütme sonucu elde edilen herhangi bir sonuç için kullanılabilir. Bu nedenle, tümdengelim bir çıkarım türü olarak kabul edilebilir.

"Akıllı olmak bir şey değil, mühim olan o aklı yerinde kullanmaktır" sözü, René Descartes'a aittir.

Yapay Zekâ'nın (YZ) insan gibi düşünüp hissetmesi mümkün değildir. YZ, insan düşüncesine benzer mantık içeren makinelere denir, ancak gerçek anlamda bir düşünme ve anlama yeteneğine sahip değildir. YZ, duyguları taklit edebilir, ancak bilinç sahibi değildir ve kendi başına algılama, anlama, kavrama ve düşünme gibi özelliklerden yoksundur.

İyi oluş ve iyilik hali kavramları benzer anlamlar taşısa da tam olarak aynı şey değildir. İyi oluş (well-being), bireyin yaşamının tüm yönleriyle tatmin edici bir dengede olması anlamına gelir ve özsaygı, anlam, duygusal denge ve yaşam doyumu gibi unsurları içerir. İyilik hali ise, daha geniş bir kavram olup, bireyin bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik durumunda olması olarak tanımlanır.

Avatar'da öne sürülen varlık felsefesiyle ilgili temel fikir hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, varlık felsefesinin temel fikirleri hakkında bilgi verilebilir. Varlık felsefesinin temel fikirleri: Varlığın anlamı ve varlığı var kılan ilkeler. Gerçekte var olan ve zihinde var olan ayrımları. Varlığın sürekli değişim halinde olması. Varlığın idea (düşünce) olması. Varlığın madde olması. Varlığın hem madde hem de idea olması. Varlığın fenomen olması.

İsaguci, aslında Porphyrios adlı Yeni Eflatuncu filozofun, Aristoteles'in Kategoriler adlı eserine giriş mahiyetinde yazdığı kitabın adıdır. Mantık bağlamında ise İsaguci, beş tümel olarak bilinen cins, nev, fasıl, hassa ve araz kavramlarını ele alan ve bu kavramların birbirleriyle ilişkilerini inceleyen bir eserdir. Bu kitap, Arapçaya çevrildikten sonra İslam dünyasında büyük ilgi görmüş ve mantığa giriş kitapları için bir tür adı haline gelmiştir.

Platon'un üç büyük filozofu Sokrates, Platon ve Aristoteles'tir.

Olgunlaşma ve aldanma kavramları farklı bağlamlarda ele alınabilir: 1. Olgunlaşma: Psikolojide olgunlaşma, bireyin fiziksel, duygusal, zihinsel ve sosyal gelişiminin bütünleştiği bir süreçtir. 2. Aldanma: İmam Gazali'nin "Aldananlar" adlı eserinde, aldanma, insanların hakikat arayışında düştükleri yanılgılar olarak ele alınır.

Anaksimandros, MÖ 546 yılında 64 yaşında vefat etmiştir. Tarihçi Atinalı Apollodorus'a göre, 58. Olimpiyatın ikinci yılında, yani MÖ 547-546 döneminde hayatını kaybetmiştir.

Bir önerme, özne ve yüklemi aynı olmakla birlikte nitelik ve nicelik bakımından birbirinden farklı olduğunda çelişik olur. Aristoteles mantığına göre, çelişik iki önerme aynı anda aynı doğruluk değerini taşıyamaz; biri doğruysa diğeri yanlış, biri yanlışsa diğeri doğru olmalıdır.

En önemli felsefi akım olarak değerlendirilebilecek tek bir akım yoktur, çünkü felsefi akımlar farklı sorulara ve sorunlara odaklanarak felsefi düşüncenin zenginliğini ve çeşitliliğini oluştururlar. İşte bazı önemli felsefi akımlar: Rasyonalizm (Akılcılık): Bilginin kaynağının akıl olduğunu savunur. Empirizm (Deneycilik): Bilginin duyusal deneyimle kazanıldığını öne sürer. Pragmatizm: Bilginin doğruluğunun pratik sonuçlarına göre değerlendirilmesini savunur. Varoluşçuluk: İnsan varlığının özgürlüğü, bireyselliği ve anlam arayışı üzerine yoğunlaşır. Fenomenoloji: Bilginin öznel deneyimler aracılığıyla anlaşılabileceğini iddia eder.

İmam Ali Rıza'nın en güzel sözlerinden biri şu şekilde değerlendirilebilir: > "Öyle bir gün gelir ki, afiyet (rahatlık) on cüz olur. Dokuz cüzü insanlardan uzaklaşmakla ve bir cüzü de susmakla sağlanır". Diğer bazı sözleri de şunlardır: "Mü'min, kendisinde üç haslet olmadıkça mü'min olmaz; rabbinden bir sünnet, peygamber'inden bir sünnet ve imamından bir sünnet". "Susmak bir nevi hikmettir. Boş yere konuşmamak muhabbeti artırdığı gibi, her hayrın da rehberidir". "İnsanlara muhabbet beslemek aklın yarısıdır".

"En güzel araba benim arabamdır" cümlesi öznel yargı olarak değerlendirilebilir, çünkü bu ifade söyleyenin kişisel düşüncesini yansıtmaktadır ve doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye göre değişir.