Felsefe

Ontolojik düşünce, varlığın varoluşunu, doğasını ve yapılarını inceleyen felsefi bir düşünce ve disiplindir. Bu düşünce akımı, varlık kavramının özü, gerçekliği ve doğası üzerine odaklanır ve şu konuları araştırır: - Varlığın temel özellikleri; - Varlık kategorileri; - Varlığın oluşumu ve değişimi; - Varlığın kaynağı. Ontoloji, Aristoteles ile önemli bir sıçrama yapmış ve daha sonra Hegel, Kierkegaard gibi filozoflar tarafından geliştirilmiştir.

Postmodernizm, 20. yüzyılın ortalarından itibaren ortaya çıkan, modernizmin katı kurallarına ve sabit doğrularına tepki olarak doğan kültürel, sanatsal ve felsefi bir akımdır. Kısaca postmodernizm, gerçekliğin ve anlamın göreceli olduğunu savunan ve geleneksel otoriteleri sorgulayan bir anlayış olarak tanımlanabilir.

Pragmatist yaklaşım, bilginin ve düşüncelerin değerini pratik sonuçlarına göre değerlendiren bir felsefi akımdır. Bu yaklaşıma göre: - Bir düşüncenin veya teorinin doğruluğu, onun uygulamada işe yarayıp yaramadığına bağlıdır. - Gerçeklik, araçsal bir değere sahiptir; yani bir şeyin gerçek olup olmadığını, onun ne kadar faydalı olduğu belirler. - Eğitim, bireylerin pratik deneyimlerle öğrenmelerini sağlayacak şekilde düzenlenmelidir. Pragmatizmin önde gelen temsilcileri arasında Charles Sanders Peirce, William James ve John Dewey bulunur.

Atina Okulu, İtalyan Rönesans dönemi ressamı Raffaello Sanzio tarafından 1509-1511 yılları arasında yapılmış bir fresk olup, entelektüel kavramları görsel olarak temsil etmesi açısından önemlidir. Eserin önemli olmasının bazı nedenleri: Felsefi derinlik: Tablodaki figürler, Antik Yunan felsefesinin önde gelen isimlerini ve farklı ekollerden temsilcileri içerir. Kompozisyon ve teknik: Raffaello, figürleri zarif pozlar ve hareketlerle canlandırmış, mimari perspektif kullanarak derinlik hissi yaratmıştır. Kültürel etki: Eser, klasik ve Rönesans düşüncesinin birleşimini ve insanın entelektüel gelişimini kutlar. Tarihî ve sanatsal değer: Atina Okulu, Rönesans insanının bilgiye ve antik kültüre olan hayranlığını yansıtır ve sanat tarihinde unutulmaz bir eser olarak yerini almıştır.

Felsefede suje ve obje kavramları şu şekilde tanımlanır: - Suje (özne). - Obje (nesne).

Albert Camus'nün kitaplarını okuma sırası için iki öneri bulunmaktadır: 1. Detaylı okuma sırası: Tersi ve Yüzü (1937); Yaz (1939-1953); Sisifos Söyleni (1942); Mutlu Ölüm (1937, 1971'de yayımlanıyor); Yabancı (1942); Defterler 2 (1942-1951); Denemeler (1944-1950); Başkaldıran İnsan (1951); Veba (1947); Sıkıyönetim Tiyatrosu (1948); Defterler 3 (1951-1954); Düşüş (1956); Sürgün ve Krallık (1957); İlk Adam (1994). 2. Önemli kitaplar odaklı okuma sırası: Tersi ve Yüzü (1937); Yaz (1939-1953); Sisifos Söyleni (1942); Mutlu Ölüm (1937, 1971'de yayımlanıyor); Yabancı (1942); Başkaldıran İnsan (1951); Veba (1947); Sıkıyönetim Tiyatrosu (1948); Düşüş (19

2024-2025 öğretim yılı müfredatına göre, 11. sınıf felsefe konuları iki döneme ayrılarak şu şekilde incelenebilir: 1. Dönem Konuları: MÖ 6. Yüzyıl – MS 2. Yüzyıl Felsefesi: Felsefenin ortaya çıkışı. İlk neden ve değişim düşünceleri. Sokrates ile Sofistlerin bilgi ve ahlak anlayışları. Platon ve Aristoteles'in varlık, bilgi ve değer anlayışları. Filozofların felsefi görüşlerinin analizi ve düşünce/argümanlarının değerlendirilmesi. MS 2. Yüzyıl – MS 15. Yüzyıl Felsefesi: Felsefenin ortaya çıkışı. Hristiyan ve İslam felsefesinin temel özellikleri ve öne çıkan problemleri. İnanç-akıl ilişkisi. Filozofların felsefi görüşlerinin analizi ve düşünce/argümanlarının değerlendirilmesi. 2. Dönem Konuları: 15. Yüzyıl – 17. Yüzyıl Felsefesi: Felsefenin ortaya çıkışı. Skolastik ve modern düşüncenin temel farklılıkları. Bilimsel çalışmaların etkisi. Filozofların felsefi görüşlerinin analizi ve düşünce/argümanlarının değerlendirilmesi. 18. Yüzyıl – 19. Yüzyıl Felsefesi: Felsefenin ortaya çıkışı. Birey-devlet ilişkisi ve varlığın oluşu gibi konular. Filozofların felsefi görüşlerinin analizi ve düşünce/argümanlarının değerlendirilmesi. 20. Yüzyıl Felsefesi: Felsefenin ortaya çıkışı. Temel problemler ve akımlar. Filozofların felsefi görüşlerinin analizi ve düşünce/argümanlarının değerlendirilmesi. Türkiye'de Felsefi Düşünceye Katılan Felsefeciler.

"The Sunset Limited", Cormac McCarthy'nin oyunundan uyarlanan bir film olup, ten renklerine göre Beyaz ve Siyah olarak adlandırılabilecek iki karakterin etrafında döner. Filmin konusu: Siyah, Beyaz'ı bir trenin önüne kendisini atmaya çalışmasından kurtarır ve ardından onu kendi evine getirir.

Determinizm ve indeterminizm felsefesi, insan eylemleri ve olayların öngörülebilirliği konusunda farklı görüşleri temsil eder. Determinizm, evrenin bir düzen içinde olduğunu ve bu düzenin çözülmesi durumunda nedenlerin ve sonuçların açıklanabileceğini savunur. Indeterminizm ise determinizmi reddeder ve bazı olayların nedensellik yasasına bağlı olmadığını öne sürer.

Materyalizmin kurucuları olarak Demokritos, Empedokles ve Leukippos kabul edilir.

Jean-Jacques Rousseau'nun en önemli eseri olarak "Toplum Sözleşmesi" kabul edilir.

Hayalperest Ütopya, gerçekleşmesi imkânsız, tasarlanmış ideal toplumu anlatır. Thomas More'un "Ütopya" adlı eseri, bu tür bir ütopyanın en bilinen örneklerinden biridir. Ütopyalar, genellikle iki ana kategoride incelenir: 1. İstenilen Ütopyalar: Toplum için arzu edilen, ulaşılması hedeflenen ideal düzenleri temsil eder (örneğin, Platon'un "İdeal Devlet"i). 2. İstenmeyen (Korku) Ütopyalar: Gelecekte yaşanabilecek olumsuz durumları betimleyen ve bireyleri bu sorunlara karşı uyarmayı amaçlayan tasarımlardır (örneğin, Aldous Huxley'in "Cesur Yeni Dünya"sı).

Bushido felsefesi, Japon samuraylarının hayatını şekillendiren bir etik ve davranış rehberidir: 1. Seigi (Doğru karar verme ve dürüstlük). 2. Yuki (Cesaret ve kahramanlık). 3. Jin (Merhamet ve yardımseverlik). 4. Reigi (Nezaket ve doğru eylem). 5. Makoto (Doğruluk ve mutlak samimiyet). 6. Meiyo (Onur ve şeref). 7. Chugi (Özveri ve sadakat). Bushido felsefesi, günümüzde de Japon kültürü ve iş dünyasında yaşamaya devam etmektedir.

"Hayatta en gerçek yol gösterici ilimdir" sözü, bilim ve bilginin insanların ve toplumların hayatında en doğru ve yanılgısız kılavuz olduğu anlamına gelir. Bu söz, Mustafa Kemal Atatürk'e aittir.

Arthur Schopenhauer'a göre hayatın anlamsız olmasının bazı nedenleri: Kör ve irrasyonel irade: Dünya, kökeni aşkın bir alanda yatan "irade"nin eseridir ve bu irade, türü korumak ve sürdürmek amacıyla bireyleri aldatarak kendi hizmetine koşar. Sürekli arzu ve tatminsizlik: İnsanlar, ulaştıkları her tatminle birlikte yeni arzular edinirler, bu da beyhude bir çabaya ve bitmeyen bir mücadeleye yol açar. Acı ve can sıkıntısı: Hayat, sürekli bir mücadele ve hoşnutsuzluk kaynağıdır; ihtiyaçlar ve yanılsamalar kaybolduğunda hayatın boşluğu ve değersizliği ortaya çıkar. Hayal kırıklığı: Gençlikte beklentiler yüksekken, zamanla bu beklentilerin gerçekleşmediği görülür ve bu da hayata karşı bir hayal kırıklığı yaratır. Schopenhauer'a göre, bu anlamsızlıktan kurtulmak için iradeye "hayır" denmeli ve hayattan el çekilmelidir.

Varlık felsefesinde varlık, var olan her şey olarak tanımlanır. Felsefe açısından varlığın temel soruları şunlardır: - Varlık nedir?: Varlığın tanımı ve anlamı üzerine odaklanır. - Bir şeyin var olması ne demektir?: Bir varlığın gerçekten var olup olmadığını ve var olmanın ne anlama geldiğini sorgular. - Varlığı var kılan ilkeler nelerdir?: Varlığın temel ilkelerini ve prensiplerini araştırır. Varlık felsefesinde farklı akımlar, varlığın doğası hakkında çeşitli perspektifler sunar: - Ontolojik realizm: Varlığın zihnimizden bağımsız olarak gerçeklikte var olduğunu savunur. - İdealizm: Varlığın esasının düşünce ve zihinsel süreçler olduğunu öne sürer. - Materyalizm: Tüm varlıkların maddi temellere dayandığını ve fiziksel evrenin varlığın esasını oluşturduğunu iddia eder.

Fi ve Çi farklı kavramlardır. - Fi, matematikte "altın oran" olarak bilinir ve orantılı ve güzel olan her şeyde bulunur. - Çi, ise Çin kültürünün ve tıbbının temel kavramlarından olup, vücutlarda dolaştığına inanılan "hayat enerjisi" anlamına gelir.

Bilgi türleri ve temsilcileri bilgi felsefesinde şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Gündelik Bilgi: Günlük yaşam ve deneyimlerle elde edilen bilgidir. 2. Dinsel Bilgi: İnanç ve vahiy yoluyla elde edilen bilgidir. 3. Teknik Bilgi: Günlük bilgilerin pratiğe dönüştürülmesi ve nesnelerin araç ve gereç hâline getirilmesiyle ortaya çıkan bilgidir. 4. Felsefi Bilgi: Evreni, insanı ve evrende insanın yerini düşünce temelinde açıklama çabasıdır. 5. Bilimsel Bilgi: Sistemli deney ve gözlem yöntemi kullanılarak oluşturulan bilgidir.

Felsefe ders kitaplarının cevap vermemesinin birkaç nedeni vardır: 1. Felsefe, kesin cevaplar vermez: Felsefe eğitimi, öğrencilere hazır cevaplar sunmak yerine, soruları sormayı ve farklı bakış açılarını değerlendirmeyi öğretir. 2. Felsefi düşüncenin doğası: Felsefi önermelerin olgularla test edilerek doğrulanması mümkün değildir; önemli olan, düşüncenin çelişkisiz ve kendi içinde tutarlı olmasıdır. Bu da doğrudan cevapların verilmesini engeller. 3. İdeolojik ve teolojik etkiler: Bazı felsefe kitaplarında, felsefenin belirli bir ideolojik yaklaşımı veya teolojik çağrışımları ön plana çıkarması, kitabın amacını saptırabilir ve felsefi sorgulamayı sınırlayabilir.

Lucretius, Epikurosçu felsefeyi savunarak aşağıdaki temel görüşleri öne sürmüştür: 1. Evrenin Yapısı: Evren, atomlar ve boşluktan oluşur. 2. Doğa Olayları: Doğa olayları, atomların öngörülebilir şekillerde hareket etmesi ve birleşmesiyle gerçekleşir. 3. Tanrıların Varlığı: Tanrılar, dünyalar arasındaki boşlukta yaşar ve yaratılış süreciyle alakaları yoktur. 4. Ölüm ve Ahiret: Ölüm, bilincin kalıcı olarak yok olmasıdır ve kötü değildir, bu yüzden korkulmamalıdır. 5. Bilgi Edinme: Duyu algıları, bilginin tek yoludur. 6. Ahlak Anlayışı: Zevk peşinde koşmak ve acıdan kaçınmak, insan yaşamının yol gösterici ilkeleridir.