DiniTerimler

Hatme, İslam'da Peygamber Muhammed'e salavat getirilerek yapılan ve Kur'an'dan belirli surelerin okunduğu bir ibadettir. Ayrıca, hatme kelimesi şu anlamlara da gelebilir: Adap: Tarikatta yapılan, insanların kalplerinin Allah'a açılmasını sağlamaya sebep olan bir uygulama. Zikir: Tarikatlarda veya bireysel olarak yapılan zikirlerin tamamlanmasının ardından yapılan ibadet.

Matem, TDK'ya göre "yas" anlamına gelir. Matem, süresi ve uygulanma biçimi bakımından kültürden kültüre değişiklik gösterse de, üzüntüyü ifade eden bazı ortak davranışlar şunlardır: Eğlence etkinliklerinden kaçınmak; Ağlamak ve yas tutmak; Sessizliğe bürünmek; Elbiseleri yırtmak veya siyah elbiseler giymek; Yüzünü örtmek veya saçlarını kesmek.

Bevli necis, İslam dinine göre pis sayılan idrar anlamına gelir. Necis sayılan bevl (idrar) türleri: İnsan idrarı; Eti yenmeyen hayvanların idrarı; Eti yenen hayvanların idrarı (bazı mezheplere göre). Necis sayılan bevl olmayan idrar türleri: Meni, mezi ve vedi (Hanefi ve Maliki mezhebine göre); Eti yenen hayvanların idrarı (İmam Şafii ve Ahmed b. Hanbel'e göre).

Patiska kefen, İslam inancına göre ölen erkekler için üç, kadınlar için beş parça olarak kullanılan, beyaz pamuklu bezden yapılmış kefeni ifade eder. Patiska kelimesi ayrıca, çoğu pamuktan dokunmuş sık ve düzgün bez anlamına da gelir.

11. ev, astrolojide büyük insan gruplarını ilgilendiren her şeyi, geleceğe, umutlara ve ideallere bağlı konuları temsil eder. Ayrıca, 11. ev, arkadaşlar, gruplar, organizasyonlarda ortak hedefler doğrultusunda çalışma gibi durumları ifade eder. Astrolojideki yorumlar bilimsel temellere dayanmaz.

Havari kelimesi, Arapçadan Türkçeye geçmiş olup "yardımcı" anlamına gelir. Havari terimi, genellikle Hz. İsa'nın öğüt ve inançlarını yayma işiyle görevlendirdiği 12 mürit ve öğrenci için kullanılır. Ayrıca, havari kelimesi, bir liderin fikir ve inançlarını yayan kişi anlamında da kullanılabilir.

"Ente nurullahi fecran" ifadesi, Maher Zain'in bir ilahisinin sözlerinden bir dizedir. Bu dize, Türkçe'de "Sen, Allah'ın nurusun; zorluktan sonra kolaylık getirdin" anlamına gelir. İlahinin tamamının Türkçe sözlerine dindersioyun.com sitesinden ulaşılabilir.

Hapşıran kişiye özel bir ikram yapılması gerekmez. Ancak, İslam inancına göre hapşıran bir kişiye "elhamdülillah" dendiğinde, yanında bulunanlar "yerhamükellah" diyerek karşılık vermelidir. Hapşıran kişinin, mikropları etrafa saçmaması için eliyle veya bir mendil ya da elbisesiyle ağzını kapatması sünnettir.

Fukara, Arapça kökenli bir kelime olup, fakir, yoksul veya zavallı anlamlarına gelir. Ayrıca, tasavvuf alanında fakr hâli üzere olan dervişler için de kullanılır. "Fukara babası" ifadesi ise, fakirleri koruyan ve gözeten kimse için kullanılır.

Külhan, hamamların altında veya yanında bulunan, hamamın içini ve suyunu ısıtmak için kullanılan kapalı ve geniş ocak yeridir. Bu bölmede, içinde büyük bir kazan bulunan ve bu kazanı yakıp hamamın suyunu ısıtmakla görevli kişiye külhancı denir. Ayrıca, "külhan" kelimesi, Osmanlı döneminde İstanbul'daki sokak serserileri için kullanılan "külhanbeyi" tabirinin de kaynağıdır.

Hayr Mer, Ermenice'de "babamız" anlamına gelir. Ayrıca, "Hayr Mer" ifadesi, Ermenilerin yeni yıla girerken de okuduğu ve çocuklara öğretilen, hayatın zorluklarında başvurulan ilk dua olan "Rabbin Duası"'nın (Our Father) Ermenice adıdır. "Rabbin Duası" şu şekildedir: Klasik yazım: Տէրունական աղօթք. Modern yazım: Տերունական աղոթք. Doğu Ermenice telaffuz: Terunakan aghotk. Batı Ermenice telaffuz: Derunakan aghotk.

Fadile, bir ağa oğlu yüzünden birbirine kavuşamayan iki gencin hikayesini anlatır. Filmin konusu: İbrahim, bir çiftlikte kâhya olan Hasan’ın oğludur. Kâhya ölünce, çiftliğin sahibi Mehmet Ağa, İbrahim’i himayesine alır ve onu oğlu gibi büyütür. Ancak, ağanın oğlu Halil ile İbrahim arasında sürtüşme vardır. Mehmet Ağa, İbrahim’e sevgi gösterir ve onun, çiftliğin güzel kızlarından Fadile ile evlenmesini planlar. Halil’in geri dönmesiyle, İbrahim ve Fadile’nin mutluluğu tehlikeye girer.

Tasavvufta havâssın en büyüğü olarak kabul edilen kişi hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, havâss (seçkin kişiler) ve hâssü’l-havâs (havâssın en üstün olanları) kavramlarının, herkeste bulunmayan birtakım bilgilere ve hallere, yetenek ve ruh temizliğine sahip velîleri ifade ettiği bilinmektedir. Mutasavvıflar, edep, ahlâk, hal, ilim ve mârifet gibi meziyetler bakımından halktan ileride olan havassın aynı zamanda mütevazi, sabırlı ve hayır sever olmaları gerektiğini söylerler. Ayrıca, Hz. Peygamber'in vahiy alma, mi‘raca çıkma ve mûcize gösterme gibi sadece kendine has bazı halleri (hasâisü’n-nebî) olduğu düşünülmektedir. Havas ilminin öncüsü olarak ise Hz. Ali kabul edilir.

Rehman ismi, "bütün canlılara merhamet eden, koruyan" anlamına gelir. Ayrıca, Kur'an-ı Kerim'de 55. surenin adı olup, Allah'ın isimlerinden biridir.

Zünnâr, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşır: Hristiyan din adamları için: Vaktiyle Hristiyan papazların çıplak tenleri üzerine kuşandıkları kıldan kaba, kalın ve sert kumaş veya ipten örme kuşak. Genel kullanım için: Farsça'da Brahmanların mukaddes iplerini, sûfi şiirlerinde ise dinin zâhiri davranışlarını ifade eder. Modern Arapça'da: Yahudilerin, alınlarının iki yanına uzattıkları saç buketlerini belirtir. İslam literatüründe ise zünnâr, dârülislâmda yaşayan gayrimüslimlerin dinî alâmeti olarak takmakla yükümlü kılındıkları kuşak veya kemeri ifade eder.

"Kula gölge ise Allah'a ayan", tasavvufi bir deyim olup, Allah'ın her şeyi bildiği, kulun niyet ve eylemlerinin O'ndan gizli kalmasının mümkün olmadığı anlamına gelir. Ayrıca, "kula gölge olmak" ifadesi, bağlamına göre farklı anlamlar da taşıyabilir. Ancak, yaygın olarak kullanılan anlamı bu şekildedir.

Christ kelimesi, İngilizce'de "İsa, Mesih" anlamına gelir. Ayrıca, "Christ" kelimesinin diğer anlamları şunlardır: Dini terim: Görünüş veya davranış olarak İsa Peygamber'e benzeyen kimse, ideal veya mükemmel insan, Tanrı'nın kutsal alameti olarak gelen ideal gerçeklik. Sanat terimi: İsa Peygamber'e ait resim. Argo: "Aman tanrım!" anlamında kullanılır. Unvan: Ahdi Atik'te geleceği önceden haber verilen kurtarıcı. Hıristiyan Bilimi terimi: İlâhî tecelli. Hükümdar: Hükümdar olarak adanan kimse.

Emânât-ı Mukaddese, İslam dini ve tarihi açısından büyük önem taşıyan, Peygamber Efendimiz ve diğer din büyüklerine ait bazı mübarek şahsi eşya ve hatıralara denir. Bazı Emânât-ı Mukaddese örnekleri: Hırka-i Saadet; Seyf-i Nebevî; Nâme-i Saâdet; Mühr-i Seâdet; Dendân-ı Seâdet; Lıhye-i Seâdet; Nakş-ı Kadem-i şerîf; Sancak-ı şerîf; Teyemmüm taşı. Bu emanetler, 1517 yılında Yavuz Sultan Selim'in Mısır'ı fethinden sonra Osmanlı Devleti'ne getirilmiştir.

"İnayet eyle bize ol Resul izzet" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "inayet" ve "izzet" kelimelerinin anlamları şu şekildedir: İnayet: Lütuf, ihsan, iyilik; ayrıca gayret ve dikkat anlamlarına gelir. İzzet: Üstünlük, yücelik, aziz olma; ayrıca hürmet ve saygı anlamlarını taşır. "Dergah-ı izzet" ifadesi ise, Allah'ın huzuru anlamına gelir.

Berak kelimesi farklı bağlamlarda çeşitli amaçlarla kullanılır: Tıp alanı: İdrar yapma, boşaltım gibi anlamlarda kullanılır. Hukuk alanı: Miras hukukunda, mirasın bırakıldığı kişileri veya varisleri ifade etmek için kullanılır. Günlük dil: Argo olarak idrar yapma veya idrar gibi eylemlerle ilişkilendirilir. Dini bağlam: İbranice ve Arapçada, bir şeye kutsal veya bereketli bir güç vermek anlamında kullanılır; dua veya ibadet sırasında Tanrı’nın rahmetini veya bereketini çağırmak için kullanılır.