Böbrek

Böbrek anatomisi iki ana bölgeye ayrılır: 1. Korteks (dış kısım). 2. Medulla (iç kısım). Ayrıca, böbreğin uzunlamasına kesiti alındığında şu bölgeler de ayırt edilebilir: Renal piramitler (malpighi piramitleri). Renal hilus (böbrek hilusu). Renal pelvis (pelvis renalis). Böbrek kaliksleri (kalices renales). Renal sinüs (sinus renalis). Renal papilla (papilla renalis). Renal column (columna renalis, Bertin sütunları).

Nefrostomik drenaj, böbreklerden idrarın vücut dışına doğrudan yönlendirilmesi amacıyla kullanılan tıbbi bir işlemdir. Bu işlem, genellikle şu adımları içerir: 1. Lokal anestezi uygulanır ve giriş bölgesi kapatılır. 2. Ultrason veya floroskopi rehberliğinde, ince bir iğne ile böbreğe ulaşılır. 3. Tel yardımıyla, drenaj tüpü (kateter) böbrek içine yerleştirilir. 4. Tüpün bir ucu böbrek içinde, diğer ucu ise vücut dışında bir toplama torbasına bağlanır. Nefrostomi, idrar yollarında tam veya kısmi tıkanıklık, böbrek taşları, tümörler veya diğer idrar yolu tıkanıklıklarında uygulanır.

Glomerulusta süzülme, kan basıncının etkisiyle pasif taşımayla gerçekleşir ve üç aşamada meydana gelir: 1. Süzülme (Filtrasyon): Getirici atardamar ile gelen kan, glomerulus kılcallarında süzülerek Bowman kapsülüne geçer. Geri kalanlar götürücü damar ile uzaklaştırılır. Süzülme basıncı nedeniyle kan hücreleri, proteinler ve yağlar Bowman kapsülüne geçemez. 2. Geri Emilim (Reabsorpsiyon): Bowman kapsülüne geçen süzüntünün, nefron kanalcıklarında ilerlerken içerisindeki yararlı maddelerin, bu kanalcıkları saran kılcallara geçerek yeniden kan dolaşımına katılmasına geri emilim denir. Geri emilim olayı ozmoz, difüzyon ve aktif taşıma ile gerçekleşir. 3. Salgılama (Aktif Boşaltım): Süzülme ile Bowman kapsülüne geçemeyen bazı ilaçlar, H+, K+, NH3, NH4 gibi maddeler, nefron kanallarını saran kılcal damarlar ile nefron kanallarına geçer. Bu olaya salgılama denir. Salgılama aktif taşıma ile olur.

Tgfh (glomerüler filtrasyon hızı) düşüklüğünün bazı nedenleri: Böbreklerde sorun: Böbreklerin glomerüler filtreleme hızının azalması. İdrar yollarının tıkanması. Akut hastalıklar. Hipopituitarizm (hipofiz bezinin yetersiz çalışması). Tgfh düşüklüğü, böbrek hastalıklarının başlangıcı olabilir ve böbrek yetmezliği, hatta böbrek kanseri gibi ciddi durumlara yol açabilir. Tgfh düşüklüğü şüphesi durumunda bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

En çok böbrek taşı yapan şeylerden bazıları şunlardır: Yetersiz sıvı alımı. Yüksek proteinli diyetler. Tuz ve şeker tüketimi. Aile öyküsü. Bazı ilaçlar. Obezite ve kilo verme ameliyatları. İdrar yolu enfeksiyonları. Böbrek taşı oluşumundan şüpheleniyorsanız, bir sağlık uzmanına danışmanız önerilir.

Organ nakli sonrası yaşam süresi, birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genel olarak, organ nakli sonrası hastalar, nakil sonrası doktorunun belirleyeceği gün kadar istirahatten sonra (yaklaşık 2 ay sonra) iş yaşamına geri dönebilir ve normal psikolojik duruma yaklaşık bir ay geçtikten sonra dönebilirler. Nakil sonrası yaşam süresi, organın türüne, alıcının sağlık durumuna ve nakil sonrası bakımına bağlı olarak değişebilir. Örneğin, böbrek nakli olan bir kişi, uygun tedavi ve bakım ile uzun ve sağlıklı bir yaşam sürebilir. Daha spesifik bir süre vermek için, hastanın durumu ve nakil yapılan organ hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.

Hayır, malpigi ve malpighi cisimciği aynı değildir. Malpighi cisimciği, nefronda bulunan, Bowman kapsülü ve glomerulus kılcalının oluşturduğu yapıdır. Malpigi, dalağın beyaz pulpasında görülen bir çeşit foliküldür.

Böbreğin histolojisi, korteks (dış kabuk) ve medulla (iç kısım) olmak üzere ikiye ayrılır. Korteks, idrar yapan oluşumları içerir ve nefronların büyük bir kısmını barındırır. Medulla, toplayıcı kanallardan oluşur ve 10-18 adet konik şekilli medullar piramitten meydana gelir.

Akut böbrek yetmezliğinde (ABY) yükselen değerler şunlardır: Kan üre azotu (BUN) ve kreatinin: Kan testlerinde bu değerler normalin üzerinde çıkar. Elektrolitler: Sodyum, potasyum, kalsiyum gibi elektrolitlerin seviyeleri değişebilir. Glomerüler filtrasyon hızı (GFR): Bu değer düşer. Ayrıca, ABY'de idrar çıkışında azalma, vücutta sıvı birikmesi, yorgunluk, bulantı ve kusma gibi belirtiler de görülür. Bu tür belirtiler varsa veya risk grubundaysanız, doktora başvurup gerekli testleri yaptırmanız önemlidir.

Böbrek tomografisi raporunda, görüntüleme sırasında tespit edilen bulgular, olası tanılar ve öneriler yer alır. Raporda şu bilgiler bulunabilir: Normal bulgular: Sağlıklı bir böbreğin simetrik yapısı, düzgün konturları ve belirgin yağ kapsülü. Anormallikler: Kitle lezyonları, kistler, taşlar, enfeksiyon veya iltihaplanma gibi durumlar. Boyut ve yerleşim: Anormalliklerin boyutu, sayısı ve yerleşimi. Radyolog tarafından hazırlanan rapor, hastanın tedavi sürecinde yer alan hekimlerle paylaşılır. Raporun içeriği, tesisin iş yüküne, radyoloji uzmanının programına ve sonuçların aciliyetine bağlı olarak değişebilir. Böbrek tomografisi raporu hakkında en doğru bilgiyi, raporu hazırlayan radyolog veya hastanın tedavi sürecinde yer alan hekim verebilir.

Böbrek vericisinin ameliyat sonrası dikkat etmesi gerekenler şunlardır: İlaç kullanımı: Doktorun önerdiği ilaçların düzenli ve aynı saatte alınması önemlidir. Hijyen ve enfeksiyon riski: Ameliyat bölgesinin temizliği ve bakımı dikkatle yapılmalı, enfeksiyon belirtileri görüldüğünde derhal doktora başvurulmalıdır. Beslenme: Tuz ve protein alımına dikkat edilmeli, sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlıkları sürdürülmelidir. Fiziksel aktiviteler: İlk 3 hafta ağır kaldırmaktan ve karın duvarının zorlanabileceği aktivitelerden kaçınılmalıdır. Yaşam tarzı: Sigara ve alkol kullanımı sonlandırılmalıdır. Sosyal yaşam: İlk 1 ay misafir kabul edilmemeli, toplu taşıma araçları kullanılmamalı ve kalabalık yerlere gidilmemelidir. Böbrek vericisinin dikkat etmesi gereken hususlar, kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bu nedenle, herhangi bir sorun durumunda bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için idrar tahlili tek başına yeterli olmayabilir. İdrar tahlili, idrar yolu enfeksiyonları, böbrek problemleri ve diyabet gibi durumların teşhisi ve takibi için kullanılır. Böbrek fonksiyonlarını daha kapsamlı değerlendirmek için aşağıdaki testler de gerekebilir: Kan testleri: Kreatinin, üre, elektrolitler ve GFR (glomerüler filtrasyon hızı) gibi değerlerin ölçülmesi. 24 saatlik idrar testi: Protein veya kreatinin gibi maddelerin atılımını ölçmek. Ürodinamik testler: Mesane fonksiyonlarını değerlendirmek. Radyolojik görüntüleme: Ultrason, MRI, CT taraması gibi yöntemlerle yapısal sorunları tespit etmek. Testlerin gerekliliği ve sırası, doktorun semptomları değerlendirmesi ve fiziksel muayene sonuçlarına göre belirlenir.

Sağ kaburga altında ele gelen şişliğin birçok nedeni olabilir, bunlar arasında: Karaciğer hastalıkları: Karaciğer büyümesi (hepatomegali) veya siroz gibi durumlar, karaciğerdeki iltihap veya hasar nedeniyle şişliğe yol açabilir. Safra kesesi problemleri: Safra kesesi iltihabı (kolesistit) veya taşlar, sağ üst karın bölgesinde ağrı ve şişlik yaratabilir. Akciğer hastalıkları: Pnömoni, akciğer tümörleri veya diğer akciğer rahatsızlıkları, kaburgalar arasında ve altında şişlik oluşturabilir. Kas veya doku yaralanmaları: Travma sonucu kaburga altındaki kaslarda veya dokularda meydana gelen yaralanmalar, şişlik ve ağrıya neden olabilir. Bağırsak problemleri: Bağırsak tıkanıklığı veya inflamatuar bağırsak hastalıkları, sağ alt karnın şişmesine neden olabilir. Şişliğin nedenini belirlemek için bir doktora başvurulması önerilir.

Korteks ve medulla arasındaki temel farklar şunlardır: Yerleşim: Korteks, böbreğin dış tabakasını oluştururken; medulla, iç kısmında yer alır. Beyin korteksi, serebrumun en dış kısmını oluşturur. Yapısal farklılıklar: Korteks, nefronlar ve glomerüller açısından zenginken; medulla, renal piramitler ve toplama kanallarıyla karakterizedir. Beyin korteksi, nöronların kortikal katmanlarından oluşan gri maddedir. İşlevsel farklılıklar: Korteks, filtrasyon gerçekleştiren yapılar barındırırken; medulla, idrar yoğunluğunu artırma işlevini üstlenir. Beyin korteksi, sinir hücrelerinin sinyal iletiminde görev alır. Renk ve görünüm: Korteks daha açık renkte iken; medulla daha koyu bir renge sahiptir.

Böbrekler, boşaltım sistemi için şu işlevleri yerine getirir: Kanı süzerek atık ürünleri ve fazla sıvıyı idrar olarak toplar. Vücudun su ve elektrolit dengesini sağlar. Kan basıncını düzenler. Kanın pH seviyesini dengeler. İnce bağırsak ise boşaltım sistemine doğrudan bir katkı sağlamaz. Boşaltım süreci, böbrekler, üreterler, mesane ve üretra gibi organlar aracılığıyla gerçekleşir. Boşaltım sistemi, metabolik atıkların vücuttan uzaklaştırılması ve iç dengenin korunması için hayati öneme sahiptir.

Geçici böbrek yetmezliğinde diyaliz gerekip gerekmediği, böbrek yetmezliğinin evresine ve hastanın durumuna bağlıdır. Evre 5 (son dönem böbrek hastalığı). Akut böbrek yetmezliği. Diyaliz, kandaki atık maddeleri ve fazla sıvıyı filtreleyen bir tedavi yöntemidir. Böbrek yetmezliği belirtileri varsa, bir sağlık kuruluşuna başvurarak gerekli kontrolleri yaptırmak önemlidir.

Evet, büyük kan dolaşımı böbreğe uğrar. Büyük kan dolaşımı, kalbin sol karıncığından çıkan temiz kanın aort aracılığıyla tüm vücuda pompalanması ve ardından oksijensiz hale gelerek toplardamarlar aracılığıyla kalbin sağ kulakçığına geri dönmesidir. Böbreklerden çıkış yapan toplardamarlar, kalbe dönüş yapmadan önce karaciğere uğrar.

Diyalizde kullanılan makine, hemodiyaliz işlemi için şu şekilde çalışır: 1. Kan Alımı: Hasta kanı, bir arteriyovenöz fistül veya santral venöz kateterden alınarak hemodiyaliz setiyle diyalizere pompalanır. 2. Diyalizer İçinde İşlem: Kan, diyaliz solüsyonu ile aralarında hemodiyaliz membranı olacak şekilde karşı karşıya getirilir. 3. Filtrasyon: Kandaki atık maddeler ve fazla su, diyaliz membranı aracılığıyla diyaliz solüsyonuna geçer. 4. Kanın Geri Verilmesi: Temizlenen kan, venöz tarafa geri verilir. Makinenin temel bileşenleri: Ekstrakorporeal kan devresi: Kanın alınıp geri verilmesini sağlar. Diyaliz sıvısı devresi: Solüsyon konsantresinin karıştırılması ve nihai diyaliz solüsyonunun hazırlanmasını içerir. Makinede bulunan bazı sistemler: Kan pompası: Kanın pıhtılaşmasını önler. Heparin pompası: Kanın pıhtılaşmasını engellemek için heparinin kan hattına dağıtılmasını sağlar. Hava kabarcığı dedektörü: Kan hatlarına giren havayı tespit eder.

Böbrek yetmezliğinin son evre belirtileri şunlardır: İştahtan kesilme. Mide bulantısı ve kusma. Aşırı yorgunluk. Konsantrasyon güçlüğü. Çok az veya hiç idrar yapmama. Vücutta ciddi ödem. Bu belirtiler, böbreklerin işlevlerini büyük oranda kaybettiğini ve hastanın yaşamını sürdürebilmesi için diyaliz veya böbrek nakli gibi tedavi yöntemlerinin gerekli olduğunu gösterir. Böbrek yetmezliği belirtileri fark edildiğinde, doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Pelvis renalis, böbreklerin alt kısmında yer alan ve idrarın böbreklerden mesaneye geçişini sağlayan yapıdır. Diğer adları: böbrek havuzcuğu; böbrek pelvisi. Başlıca işlevleri: idrarın toplanması; idrarın iletimi; düzenli kasılmalar ile idrarın düzenli bir şekilde üretere aktarılmasını sağlama. Patolojik durumlar: Pelvik dilatasyon. Taş hastalığı. Enfeksiyon.