Aydınlanma

Radikal Aydınlanma, 18. yüzyılda Avrupa ve Amerika'da egemen olan ılımlı ana akım Aydınlanmaya karşıtlık içinde gelişen bir düşünce akımıdır. Temel ilkeleri şunlardır: - demokrasi; - ırk ve cinsiyet eşitliği; - bireysel yaşam tarzı özgürlüğü; - eksiksiz düşünce, ifade ve basın özgürlüğü; - din ile devletin tamamen ayrılması. Radikal Aydınlanma, insanların doğuştan eşit haklara sahip olduğu ve bu hakların devlet tarafından korunması gerektiği fikrini savunmuştur.

Aydınlanma Çağı, Osmanlı'da aşağıdaki ıslahatları etkilemiştir: 1. Tanzimat Fermanı (1839): Avrupa'nın Osmanlı iç işlerine karışmasını önlemek, milliyetçilik akımının etkilerini azaltmak ve azınlıkların devlete bağlılıklarını arttırmak amacıyla ilan edilmiştir. 2. Islahat Fermanı (1856): Avrupalı devletlerin desteğini almak ve içişlerine karışmalarını önlemek için azınlıkların haklarını genişletmiş ve Müslümanlarla eşit hale getirmiştir. 3. I. ve II. Meşrutiyet (1876-1908): Azınlık isyanlarını sona erdirmek ve devletin dağılmasını önlemek için ilan edilmiştir. 4. Eğitim ve Kültür Alanındaki Islahatlar: Aydınlanma Çağı'nda bilim ve teknolojinin ilerlemesi, Osmanlı'da modern eğitim ve kültür kurumlarının kurulmasına ilham vermiştir.

Liberté filmi, 1974 yılında Fransız Devrimi'nin hemen öncesinde geçen bir hikayeyi anlatıyor. Filmde, XVI. Louis'in sarayından kovulduktan sonra Almanya'ya kaçan iki soylu, özgürlükçü düşüncelerini yaymak için efsanevi baştan çıkarıcı ve özgür düşünen Duc de Walchen ile buluşurlar.

David West'in "Kıta Avrupası Felsefesine Giriş" kitabı, Kıta felsefesi geleneği hakkında kapsamlı bir giriş sunmaktadır. Kitapta ele alınan konular arasında şunlar yer almaktadır: Aydınlanma ve eleştirileri. Kant'ın eleştirel felsefesi. Hermenötik, tarihselcilik, varoluşçuluk. Ayrıca, Rousseau, Kant, Hegel ve Schopenhauer'dan Feuerbach, Marx, Kierkegaard, Dilthey ve Nietzsche gibi önemli filozofların düşünceleri de incelenmektedir. Kitap, hem derslerde kaynak olarak kullanılmaya hem de Kıta felsefesinin etkisi altında kalmış disiplinlerde faaliyet gösteren akademisyenler ve öğrenciler için bir başvuru kaynağı olmaya uygundur.

Evet, aydınlanma şiddeti ışık akısı ile doğru orantılıdır. Işık akısı arttıkça, belirli bir yüzeye düşen ışık miktarı da artar ve bu da aydınlanma şiddetinin yükselmesine neden olur.

Cemil Meriç, "Mağaradakiler" eserinde kendi insanından kopan aydının trajedisini, aydınların düşünce özgürlüğüne ulaşmalarının engellenmesi ve farkındalıktan uzak kalmaları nedeniyle ele alır. Meriç'e göre, aydınlar mağarada yaşadıkları için gerçeği göremezler ve gölgelerle yetinirler.

18. ve 19. yüzyıllar, Aydınlanma Çağı olarak bilinen dönemi kapsar. - 18. yüzyıl, miladi takvime göre 1 Ocak 1701 ile 31 Aralık 1800 tarihleri arasındaki dönemi ifade eder. - 19. yüzyıl ise 1 Ocak 1801 ile 31 Aralık 1900 yılları arasını kapsar.

Bilgelik ve aydınlanma kavramları farklı bağlamlarda ele alınabilir: 1. Bilgelik: Genellikle derin bir anlayış, yaşam deneyimi ve etik değerlere sahip olma anlamına gelir. 2. Aydınlanma Çağı: 17. yüzyılın sonlarından 18. yüzyılın sonlarına kadar Avrupa'da etkili olan, akıl, bilim ve özgür düşüncenin ön plana çıktığı bir düşünce hareketidir.

Okul öncesi dönemde aydınlanma araçları iki ana kategoriye ayrılır: 1. Doğal Işık Kaynakları: Güneş, yıldızlar, ateş böceği gibi kendiliğinden ışık yayan varlıklardır. 2. Yapay Işık Kaynakları: Mum, el feneri, elektrik lambaları, araba ışıkları gibi insanlar tarafından yapılan ve istendiğinde ışık yayan kaynaklardır.

Aydınlanma Çağı, Fransız İhtilali'ne zemin hazırlamıştır.

Almanya'da Aydınlanmanın geç kalmasının birkaç nedeni vardır: 1. Sıkı feodal düzen ve geleneksel bağlar: Almanya'da Aydınlanma'nın etkisini geciktiren sıkı feodal yapı ve geleneksel bağlar, toplumsal ve siyasi değişimin önündeki engellerdi. 2. Burjuvazinin eksikliği: Fransa ve diğer Aydınlanma ülkelerindeki gibi bir burjuvazinin olmayışı, Aydınlanma fikirlerinin yayılmasını yavaşlattı. 3. Sermaye birikimi ve ekonomik geri kalmışlık: Uzun süren savaşlar, sermaye birikiminin azlığı ve ekonomik durgunluk, Aydınlanma'nın gelişimini engelledi. 4. Aydın sınıfının yaptırım gücünün olmaması: Aydın sınıfının yaptırım gücünün yetersizliği ve monarşik yapı, reformların aşağıdan değil, yukarıdan gelmesini zorunlu kıldı.

Aydınlanma Çağı, 17. yüzyılın sonlarından 18. yüzyılın sonlarına kadar olan dönemde ortaya çıkmıştır.

Fırtına ve Coşku (Sturm und Drang) akımının özellikleri şunlardır: 1. Edebiyatta Özgürlük ve Duygu: Aydınlanma döneminin akılcılığına karşı çıkarak, duygu yoğunluğu, fantezi ve maneviyata önem verilmiştir. 2. Orijinal Dahi: Kalıplaşmış şiir kurallarına karşı çıkıp, "orijinal deha"nın bağımsızlığını savunmuştur. 3. Doğa ve Gençlik Teması: Doğa insanı ve gençlik, idealizm ve kalp bütünlüğü ile sembolize edilmiştir. 4. Dil ve Sahne: Shakespeare'in etkisi altında, bol ünlemli, eksiltili cümle ve zorlama bir kuvvet üslubuna sahip, halkın ve gençliğin dilini yansıtan bir dil kullanılmıştır. 5. Drama Türü: Temel edebiyat türü drama olmuş, özgürlüğü elde etmek için çaba gösteren hırçın gençlik ile dünya düzeni arasındaki çatışma işlenmiştir. Fırtına ise, meteorolojik açıdan şiddetli rüzgar ve bunun yol açtığı hava hareketlerini ifade eder.

Çetin Bal'ın çevirdiği "Aydınlanmanın Abc'si" kitabı, Osho (Bhagwan Shree Rajneesh) tarafından yazılmış olup, 248 sayfadan oluşmaktadır.

Mehmet Barış Albayrak'ın çevirdiği, Immanuel Kant'ın "Aydınlanma Nedir?" adlı kitabı, Albaraka Yayınları tarafından yayımlanmıştır. Kitapta yer alan bazı özellikler: - Sayfa Sayısı: 92. - Boyut: 13,5 x 21 cm. - ISBN: 9786257312721. - Yayın Tarihi: Mart 2022. Konusu: Kant'ın "Aydınlanma Nedir?" makalesi ve bu soruya çeşitli şekillerde temas etmiş Alman düşünürlerin görüşlerinin bir derlemesini içermektedir.

İskoç ve Fransız aydınlanması arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Odak Noktaları: İskoç aydınlanması, ekonomi, ahlak felsefesi ve pragmatizm gibi konulara odaklanırken, Fransız aydınlanması siyaset, toplumsal sözleşme ve eşitlik gibi kavramları ön plana çıkarmıştır. 2. Akılcılık Anlayışı: Fransız aydınlanması, akılcılık ve eleştirel yaklaşımı benimserken, İskoç aydınlanması deneycilik ve gözlem temelli bir bilgi anlayışına sahiptir. 3. Devrimci Düşünceler: Fransız aydınlanması, devrimci düşünceler ve insan hakları gibi konularda derinlemesine eleştirilerde bulunmuş ve Fransız Devrimi'ne zemin hazırlamıştır. 4. Önemli Düşünürler: Fransız aydınlanmasında Voltaire, Rousseau ve Montesquieu gibi düşünürler öne çıkarken, İskoç aydınlanmasında David Hume, Adam Smith ve Adam Ferguson gibi isimler öne çıkmıştır.

"Aklını kendin kullanma cesaretini göster" sözüyle Kant, 18-19. yüzyıl felsefesine iki ana şekilde etki etmiştir: 1. Özgürlük ve Akıl Vurgusu: Bu söz, insanın özgürlüğünü ve aklını kullanma yetisini vurgular. 2. Aydınlanma Felsefesi: Kant, aydınlanmayı insanın ergin olmayış durumundan kurtulup aklını kendisi kullanması olarak tanımlar.

Antropolojik düşüncenin tarihi, insanın incelenmesine yönelik araştırmaların Batı'daki Aydınlanma süreci ve öncesi dönemlere kadar uzandığını gösterir. Önemli kilometre taşları: - Orta Doğu ve Güney Asya: El-Biruni, Hint yarımadasının halkları ve gelenekleri üzerine araştırmalar yapmış ve "ilk antropolog" olarak anılmıştır. - 16. yüzyıl: Coğrafi keşiflerle birlikte sömürge bölgelerine giden din adamları, ilk antropologlar olarak değerlendirilebilir. - 19. yüzyıl: Antropoloji, biyoloji ve filoloji gibi bilim dallarındaki gelişmelerden etkilenerek gelişmiş, Edward Burnett Tylor gibi öncüler evrim kuramını temel alarak antropolojik çıkarımlar yapmıştır. - 20. yüzyıl: Antropoloji, daha karmaşık yapıları ve çağdaş Batı toplumlarını incelemeye başlamış, etnik ve dini azınlıklara odaklanmıştır.

Betül Çotuksöken, Kantçı anlamda aydınlanma akımına mensuptur.

Aydınlanma Çağı'nın nedenleri şunlardır: 1. Rönesans ve Reform Hareketleri: Rönesans ile sanat ve bilimin canlanması, yeni keşifler ve reform hareketleri, kilise otoritesinin sorgulanmasını sağladı. 2. Bilimsel Devrim: Kopernik, Galileo ve Newton gibi bilim insanlarının çalışmaları, doğa bilimlerinde devrim yarattı ve akıl yoluyla bilgi edinme anlayışını güçlendirdi. 3. Matbaanın Bulunması: Bilginin hızlı ve kolay yayılması, yeni fikirlerin tartışılmasına olanak tanıdı. 4. Merak ve Eleştirel Düşünce: Sorgulamanın ve yeni bakış açıları geliştirmenin öneminin artması. 5. Ticari Kapitalizm: Bireyselliğin ve girişimciliğin artması, yeni ticaret yollarının keşfi.