Aydınlanma

Matbaanın icadı, dünya tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuştur çünkü: 1. Bilgiye Erişimi Kolaylaştırdı: Matbaa, kitapların daha hızlı ve ucuz bir şekilde üretilmesini sağlayarak bilginin geniş kitlelere ulaşmasını mümkün kıldı. 2. Bilimsel Devrimin Tetikleyicisi Oldu: Bilimsel çalışmaların ve keşiflerin daha geniş kitlelere yayılması, bilimsel ilerlemeyi hızlandırdı. 3. Reformasyon Hareketlerini Hızlandırdı: Martin Luther’in 95 Tezi gibi reformist düşünceler, matbaa sayesinde hızla yayılarak Protestan Reformasyonu’nun başlamasına yol açtı. 4. Kültürel ve Sanatsal Gelişmeleri Destekledi: Yazarlar, sanatçılar ve düşünürler için yeni bir platform oluşturarak dillerin standardizasyonuna katkıda bulundu. 5. Modern Dünyanın Temellerini Attı: Matbaanın icadı, Rönesans ve Aydınlanma gibi önemli düşünsel hareketlerin önünü açarak modern Avrupa’nın temellerini attı.

Mor menekşe çiçeği evde aydınlık ve az güneş alan bir yerde durmalıdır. İdeal yerler arasında: - güneş ışığı alan bir odanın iç kısmı; - mutfak veya salonun kuytu köşeleri; - balkon veya pencere kenarları.

Aydınlanmanın temel ilkeleri şunlardır: 1. Akılcılık: Aydınlanma düşünürleri, tüm bilginin ve hakikatin akıl yoluyla bulunabileceğini savundular. 2. Bilimsel Yöntemin Yükselişi: Gözlem ve deney ile sistematik araştırma, bilimsel devrimin hızlanmasına yol açtı. 3. İlerleme ve İyimserlik: İnsanlık için sürekli bir ilerleme fikri benimsendi ve bu ilerlemenin akıl ve bilim yoluyla daha iyi bir toplum yaratacağına inanıldı. 4. Dinsel Hoşgörü ve Sekülarizm: Din özgürlüğü ve farklı dini görüşlere saygı önem kazandı, seküler yönetim anlayışının temelleri atıldı. 5. Doğal Haklar ve Sosyal Sözleşme: İnsanların doğuştan sahip oldukları haklara sahip olduğu ve devletin bu hakları korumak için bir sosyal sözleşme ile kurulması gerektiği savunuldu. 6. Eleştirel Düşünce ve Bireycilik: Geleneksel otoritelere eleştirel bakış açısıyla yaklaşmak, bireysel özgürlüğün ve düşüncenin değerini artırdı.

Aydınlanmacı düşünce, akıl ve bilimin rehberliğinde çeşitli ilkeleri savunur: 1. Akılcılık: İnsan aklının her türlü rehberliği yapacak güçte olduğunu ve doğru düşünmeyi sağlayacak tek kaynak olduğunu savunur. 2. Bilimcilik: Evrenin ve toplumun yasalarını verecek tek bilgi kaynağının bilim olduğunu ileri sürer. 3. İnsan Hakları ve Özgürlük: Bireylerin yaşam, özgürlük ve mülkiyet haklarını ortaya koyar ve bu hakların yasal güvenceye alınmasını ister. 4. İlerlemecilik: Tarihte ve bilimde ilerlemeyi savunur, insanlığın daha iyiye doğru gittiğini iddia eder. 5. Aydınlanmış Din: Dinde de aydınlanmanın gerekli olduğunu, mucizeleri ve batıl inançları reddeden yeni din yorumları öne sürer. Bu ilkeler, Aydınlanma Çağı'nda Batı toplumunun dönüşümüne ve modern demokratik düşüncenin temellerinin atılmasına katkıda bulunmuştur.

Aydınlanma Çağı, 17. ve 18. yüzyıllarda Avrupa'da düşünce hayatında köklü değişikliklerin yaşandığı, akılcı düşüncenin skolastik düşüncenin yerine geçtiği dönemdir.

Nirvana ve aydınlanma kavramları Budizm'de benzer anlamlar taşısa da tam olarak aynı şey değildir. Nirvana, arzu, acı ve yeniden doğuş döngüsünden kurtuluşu ifade eder ve bir yer veya durum değil, evrensel bir durum olarak kabul edilir. Aydınlanma ise gerçekliğin doğası hakkında derin bir anlayışa sahip olma durumunu temsil eder ve nirvanaya ulaşımın bir parçasıdır.

18. yüzyıl, birçok önemli gelişme ve dönüşümle tarih açısından büyük bir öneme sahiptir: 1. Aydınlanma Çağı: Bu dönemde akıl ve bilime verilen değer artmış, geleneksel otoriteler sorgulanmaya başlanmıştır. 2. Sanayi Devrimi: 1750-1830 yılları arasında İngiltere'de başlayan Sanayi Devrimi, el tezgahlarından fabrika sistemine geçişi ve seri üretimi beraberinde getirmiştir. 3. Amerikan Bağımsızlık Savaşı: 1787'de ABD'nin kuruluşu, modern demokrasinin temellerinin atıldığı bir dönem olmuştur. 4. Bilimsel Gelişmeler: Buhar makinesi, elektrik, pil ve telgraf gibi önemli buluşlar yapılmış, bu da modern bilimin temellerini atmıştır. 5. Viyana Kongresi: 1815'te toplanan Viyana Kongresi, Avrupa'da siyasi dengeleri yeniden düzenlemiş ve monarşi sistemlerinin korunmasına çalışılmıştır.

Epifanik deneyim, genellikle bir kişinin bir anlayışa, gerçeğe veya aydınlanmaya aniden ulaşması olarak tanımlanan bir terimdir. Epifani kelimesi, Antik Yunanca "epiphaneia" kelimesinden türetilmiştir ve "görünme" veya "açığa çıkma" anlamına gelir.

Fransız Devrimi'nin üç temel nedeni şunlardır: 1. Ekonomik Sıkıntılar: 18. yüzyılın ikinci yarısında Fransa'nın büyük bir borç yükü altında olması ve halkın vergi yükünün artması. 2. Toplumsal Adaletsizlik: Toplumsal hiyerarşinin ayrıcalıklı sınıfların (kilise ve soylular) avantajına, geniş halk kesimlerinin ise dezavantajına işlemesi. 3. Aydınlanma ve Felsefi Düşünce: Aydınlanma dönemi, akıl, özgürlük ve eşitlik gibi kavramları ön plana çıkardı ve bu düşünceler halk arasında devrimci düşüncelerin yayılmasına katkı sağladı.

Montesquieu, önemli bir düşünürdür çünkü: 1. Güçler Ayrılığı Teorisi: Montesquieu, "Kanunların Ruhu Üzerine" adlı eserinde, yönetim erklerinin (yürütme, yasama ve yargı) birbirinden ayrı ve bağımsız olması gerektiğini savunarak bu teoriyi geliştirmiştir. Bu fikir, modern demokrasinin temel prensiplerinden biridir. 2. Sosyolojik Yaklaşım: Montesquieu, siyaset ve hukuku tarihsel ve karşılaştırmalı bir perspektiften incelemiştir. 3. Dini Hoşgörü ve Ticaret: Düşüncelerinde dine hoşgörüyü ve ticaretin toplum üzerindeki olumlu etkilerini savunmuştur. 4. Aydınlanma Hareketi: Montesquieu, Aydınlanma hareketinin önemli figürlerinden biri olarak kabul edilir ve eserleri, Fransız ve Amerikan devrimlerini etkilemiştir.

Yeniçağ'da (15. yüzyıldan 19. yüzyılın başına kadar) birçok önemli olay ve gelişme meydana geldi: 1. Teknolojik Gelişmeler: Barut, pusula, kağıt ve matbaanın Avrupa'ya yayılması, ateşli silahların kullanılması ve top teknolojisindeki gelişmeler. 2. Feodalite'nin Çözülmesi: Haçlı Seferleri ve coğrafi keşifler sonrası feodal sistemin zayıflaması, kralların güçlenmesi. 3. Coğrafi Keşifler: Amerika'nın keşfi, sömürgecilik faaliyetlerinin başlaması, Akdeniz ticaretinin önem kaybetmesi ve Atlas Okyanusu kıyısındaki limanların önem kazanması. 4. Aydınlanma Çağı: Rönesans ve Reform hareketleri, skolâstik düşüncenin zayıflaması, pozitif ve rasyonalist düşüncenin yayılması. 5. Sanayi İnkılabı: Makineleşme, büyük fabrikalar ve şirketlerin kurulması, işçi sınıfının ortaya çıkması, kapitalizmin ve emperyalizmin doğuşu.

Aydınlanmanın üç temel ilkesi şunlardır: 1. Akılcılık: Doğru bilgilere akıl yoluyla ulaşılabileceği düşüncesi. 2. Deneycilik (Ampirizm): Tüm bilgi ve düşüncelerin, duyu organlarıyla kavranabilen deneysel gerçeklerden geldiği inancı. 3. Bilimsellik: Bilimsel metodun ve bilginin, insanlığın ilerlemesinin anahtarı olduğu görüşü.

Aydınlanmanın üç temel ilkesi şunlardır: 1. Akılcılık: Doğru bilgilere akıl yoluyla ulaşılabileceği düşüncesi. 2. Deneycilik (Ampirizm): Tüm bilgi ve düşüncelerin, duyu organlarıyla kavranabilen deneysel gerçeklerden geldiği inancı. 3. Bilimsellik: Bilimsel metodun ve bilginin, insanlığın ilerlemesinin anahtarı olduğu görüşü.

Aydınlanma Çağı, Avrupa'da 17. ve 18. yüzyıllarda düşünce hayatında köklü değişimlerin yaşandığı dönemdir. Bu dönemde: - Skolastik düşünceden akılcı düşünceye geçiş tamamlanmış, toplumun kültür seviyesi yükselmiştir. - Milli egemenlik, demokrasi ve insan hakları gibi değerler getirilmiş, bu da toplumları büyük ölçüde etkilemiştir. - Bilim ve teknolojik gelişmeler ön plana çıkmış, fizik, kimya, astronomi ve tıp gibi alanlarda önemli buluşlar yapılmıştır. - Aydınlanmacı düşünürlerin yazıları, halkın toplumsal ve siyasi konularda bilinçlenmesine ve ihtilallerin çıkmasına neden olmuştur.

Aydınlanma Çağı'nın en önemli filozofları arasında Immanuel Kant ve Voltaire öne çıkmaktadır. Immanuel Kant, "Aydınlanma Nedir?" adlı makalesinde, insanların akıllarını kullanarak kendilerini dogmatik düşüncelerden kurtarmaları gerektiğini savunmuş ve Aydınlanma'nın özünü ifade etmiştir. Voltaire ise din ve devletin ayrı olması gerektiğini savunmuş, dini hoşgörüyü desteklemiş ve özgür düşünceyi savunmuştur.

Aydınlanmacı düşünürler, 18. yüzyılda Avrupa'da akıl ve bilimi ön plana çıkaran felsefi hareketin önemli isimleridir. İşte bazıları: 1. John Locke. 2. Voltaire. 3. Montesquieu. 4. Jean-Jacques Rousseau. 5. Immanuel Kant.

Drumlin tepeleri, buzulların biriktirmesiyle oluşur. Bu süreç şu şekilde gerçekleşir: 1. Buzul kütlesi, eski bir akarsu vadisine yerleşir ve vadiyi aşındırmaya devam eder. 2. Eğimin azaldığı yerlerde, buzulların taşıdığı malzemeler birikir. 3. Bu birikimler, bir tepenin etrafında büyüyerek drumlin tepelerini oluşturur.

Zadig kitabı, Voltaire tarafından 1747 yılında yazılmış bir felsefi romandır. Eserin konusu, Babil'de yaşayan ve erdemli, iyi niyetli, zeki ve ahlaklı bir genç olan Zadig'in başından geçenlerdir. Kitapta, kader, adalet, erdem ve insanın özgür iradesi gibi konular işlenir.

Aydınlanma Çağı'nın Almanya'da başlamasının birkaç nedeni vardır: 1. Tarihsel ve Siyasi Durum: Almanya, 18. yüzyılın ortalarına kadar irili ufaklı birçok devlete bölünmüş durumdaydı ve bu devletler despotik yöneticiler tarafından yönetiliyordu. 2. Felsefi Etkiler: Almanya'da Aydınlanma, İngiliz ve Fransız felsefelerinden etkilenerek şekillenmiştir. 3. Kültürel ve Entelektüel Ortam: Almanya'da bu dönemde bilim ve sanat alanında önemli gelişmeler yaşanmış, hümanizm ve rasyonalizm akımları yayılmıştır.

Işık şiddeti ve aydınlanma arasındaki fark şu şekildedir: - Işık şiddeti, bir ışık kaynağının yaydığı ışığın gücünü ifade eder ve candela (cd) birimiyle ölçülür. - Aydınlanma, bir yüzeye düşen ışık miktarını ifade eder ve genellikle lux (lx) birimiyle ölçülür. Özetle, ışık şiddeti kaynaktan çıkan ışığın yoğunluğunu, aydınlanma ise bu ışığın yüzeye nasıl dağıldığını belirtir.