Anadolu

Geyikli Baba'nın hikayesi şu şekilde özetlenebilir: Geyikli Baba veya Baba Sultan, Osmanlı sultanı Orhan Gazi döneminde Anadolu'da faaliyet göstermiş Vefâi tarikatına mensup Türkmen erenidir. Dağlarda geyikler ile birlikte yaşaması ve onlara binerek gezmesi nedeniyle bu lakabı almıştır. Bazı önemli olaylar: - Bursa'nın Fethi: Geyikli Baba, müritleriyle birlikte Bursa'nın fethine katılmış ve savaş sırasında geyik sırtında yer almıştır. - Orhan Gazi ile Görüşme: Orhan Gazi, Geyikli Baba'yı ziyaret etmiş ve onun dağlarda geyiklerle yaşadığını öğrenince büyük saygı göstermiştir. - Çınar Ağacı: Geyikli Baba, Orhan Gazi ile yaptığı bir görüşmeden sonra elindeki asayı yere saplamış ve "Bu asa burada çınar olacak, gölgesi ümmete şifa verecek" demiştir. Geyikli Baba, 19. yüzyılda Bektaşî tekkesine dönüşmüş ve 1826 yılında Bektaşîliğin yasaklanması üzerine faaliyetlerine son vermiştir.

Frigler, M.Ö. 1200 yıllarında batıdan göç yoluyla Anadolu'ya geldiler ve Afyonkarahisar bölgesine yerleştiler.

11. yüzyılda yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: Haçlı Seferleri. Selçuklu İmparatorluğu'nun yükselişi. Feodalizmin yaygınlaşması. Bilim ve sanat alanındaki gelişmeler. Bizans İmparatorluğu'nun Türkler tarafından işgal edilmesi. Karahanlı Hakanlığı'nın ikiye bölünmesi. Bu liste, 11. yüzyılda yaşanan tüm olayları içermemektedir.

İlk Türk Beylikleri ve Anadolu Selçuklu Devleti'nin ortak özellikleri maddeler halinde şu şekilde sıralanabilir: 1. Kurucuları: Her ikisi de Oğuzlara mensup komutanlar tarafından kurulmuştur. 2. Amaçları: Anadolu'nun fethini kolaylaştırmak ve Türkleşmesini sağlamak. 3. Coğrafya: Anadolu'nun ortasında ve doğusunda kurulmuşlardır. 4. Yapı: İçişlerinde özerk, dışişlerinde Büyük Selçuklulara bağlı olarak yaşamışlardır. 5. Savunma: Bizans, Gürcü, Ermeni ve Haçlılara karşı Anadolu'yu korumuşlardır. 6. Kültürel Katkılar: Anadolu'yu imar etmiş, Türk-İslam kültürünü yaymış ve mimari eserler bırakmışlardır. 7. Sona Erme: Anadolu Türk birliğini sağlama amacıyla Anadolu Selçukluları tarafından yıkılmışlardır.

Sivas yöresinde faaliyet gösteren 90 (bir söylentiye göre 400) Horasan ereninden bahsedilmektedir. Türkiye genelinde ise bu sayının 96.000 veya 99.000 olduğu belirtilmektedir, ancak bu erenlerden kaçının hayat hikayesi ve din anlayışı tam olarak ortaya konabildiği bilinmemektedir. Dolayısıyla, Anadolu erenlerinin toplam sayısı kesin olarak belirlenememiştir.

Anonim Selçuklu Tarihi (Târîh-i Âl-i Selçuk - Anonim Selçuknâme), Selçukluların tarih sahnesine çıkışından başlayarak Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılışına kadar olan dönemi ve bu süreçteki önemli olayları anlatır. Eserde ele alınan bazı konular: Anadolu Selçuklu Devleti'nin Moğol istilası dönemindeki karmaşık tarihi. Karamanoğulları ve İlhanlılar ile ilgili bilgiler. Cengiz Han, Abbasi halifeleri ve Harzemşahlar ile ilgili olaylar. Eser, 1363 yılına kadar olan olayları içermektedir.

Orta Anadolu'ya özgü türkü formları şunlardır: 1. Uzun Havalar: Serbest tartımlı, düzenli bir ritim özelliği göstermeyen ezgilerdir. 2. Kırık Havalar: Ritmik karakterleri ve ölçüleri belirgin olan ezgilerdir. Ayrıca, Orta Anadolu türkülerinde divan ve ağıt gibi türler de yaygındır.

"Keşbış olsun" ifadesi, Farsça kökenli bir temenni sözü olup, genellikle Anadolu yöresine aittir.

Seher Yıldızı türküsünün hikayesi, genellikle kaybolan veya ayrılan sevgilileri anlatan bir Anadolu türküsüdür. Türkünün hikayesine göre, bir sevgili seher vakti sandala binerek denize açılır ve sevgilisi sahilde onu bekler. Türküde geçen "Seher yıldızı çıktı dağ başına / Düz ovaya düştü hasret başıma" dizeleri, sevgilinin ayrılığıyla birlikte düşen acı ve özlemi ifade eder.

Anadolu Yerel Oyuncakları Salonu, Anadolu Oyuncak Müzesi'nde yer alan ve müzenin temel amacını yansıtan bir bölümdür. Bu salonda, Vehbi Uysal koleksiyonundan derlenmiş, nesiller boyu kullanılmış ahşap, toprak, kemik ve metalden yapılan el yapımı oyuncaklar, bez bebekler, ahşap kukla oynatıcıları ve daha pek çok geleneksel oyuncak sergilenir.

Arkaik dönemde Anadolu'da yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: Yönetimsel değişiklikler: İonia bölgesinde krallık kavramı ortadan kalktı ve yerine aristokratik yönetimler geçti. Ekonomik farklılıklar: Tarım alanındaki zenginlikle birlikte, zengin ve köylü sınıfı arasında ekonomik farklılıklar ortaya çıktı. Kolonizasyon: Üretimdeki artışa köleler de katkı sağladı. Tiranlık: İonia'da, Lidya Krallığı'na karşı yönetimin ve ordunun güçlü bir liderin elinde toplanması amacıyla tiranlık yönetimi ortaya çıktı. Pers egemenliği: MÖ 546'da Pers Kralı II. Kyros, Lidya Kralı Kroisos'u yenerek Anadolu'yu Pers egemenliği altına aldı. Alfabe: İlk sikkeler MÖ 650-600 yılları arasında basıldı ve İonia alfabesi yaygınlaştı. Mimari: Dor ve İon mimari üslupları ortaya çıktı. Bilimsel gelişmeler: Doğa bilimlerinde ilerlemeler kaydedildi ve "İonia Tabiat Filozofları" olarak bilinen doğa bilimcileri yetişti.

Zenanname, Enderunlu Fazıl tarafından yazılan ve güzel kadınları anlatan bir mesnevi olarak bilinir. Eserde, Anadolu'nun ve çeşitli milletlere mensup kadınların fiziksel özellikleri ve sosyal hayatları ele alınır.

Anadolu Selçuklu Devleti ve beylikler dönemi haritası, genellikle üç ana döneme ayrılır: 1. Kuruluş Dönemi: Anadolu'nun fethinden başlayarak Haçlı Seferleri dönemine kadar olan süreç. 2. Yükselme Dönemi: Kösedağ Savaşı'na kadar olan dönem. 3. Dağılma ve Yıkılış Devri: Kösedağ Savaşı'ndan devletin tamamen yıkılışına kadar olan süreç. Bu dönemler, devletin siyasi ve askeri durumuna göre belirlenmiştir.

Kopuz, bağlamanın atası olarak kabul edilir ve Orta Asya Türk boylarına aittir.

Deniz Yeşilırmak'ın "Kral Yolu" adlı kitabının konusu, Frigya-Lidya dizisi için hazırlanan üçlemenin sonuncusu olarak, Anadolu'nun yeterince aydınlanmamış bir dönemini anlatmaktır. Kitapta, o dönemdeki savaşların uygarlıklar çatışmasından değil, çıkar çatışmasından kaynaklandığı ve kralların savaşırken uygarlıkların birbirleriyle bütünleşmeyi başardığı vurgulanmaktadır. Ayrıca, Hitit ve Luvi kökenli adlarla mitlerin henüz Hellenleştirilip bozulmadığı, Frigya başkenti Gordion'un "Gorda" diye anıldığı ve Lidya başkenti Sart'ın yeni kurulduğu bir dönem ele alınmaktadır.

Eski Taş Çağı'nda (Paleolitik Çağ) Anadolu'ya yerleşen devletler arasında Hattiler ve Huriler bulunmaktadır.

Türkiye'deki üç büyük plato şunlardır: 1. Bozok Platosu: Yozgat ve Sivas illeri arasında yer alır. 2. Uzunyayla Platosu: Sivas ve Kayseri arasında, İç Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Kızılırmak bölümünde bulunur. 3. Haymana Platosu: Ankara'nın Haymana ilçesinde yer alır.

Malazgirt ve Miryokefalon Savaşları, Türk tarihinde önemli dönüm noktaları olarak kabul edilir: 1. Malazgirt Savaşı: 1071'de Büyük Selçuklu Devleti'nden Alparslan ile Bizans İmparatoru IV. Romen Diyojen arasında gerçekleşti ve Anadolu'nun kapıları ilk defa Türklere açıldı. 2. Miryokefalon Savaşı: 1176'da Anadolu Selçuklu Devleti'nden II. Kılıç Arslan ile Bizans İmparatoru I. Manuel arasında gerçekleşti: - Bizans'ın Anadolu'yu geri alma ümidi tamamen ortadan kalktı ve Türkler taarruza geçti. - Haçlı Seferleri sırasında Bizans'a kaptırılan üstünlük geri alındı. - Bu zafer, Osmanlı Devleti'nin daha sonra Bizans topraklarını fethetmesinin zeminini hazırladı.

Çepni Türkleri Türkiye'nin çeşitli illerinde yaşamaktadır: 1. Doğu Karadeniz Bölgesi: Giresun, Ordu, Trabzon, Gümüşhane. 2. Batı Anadolu: Balıkesir, Çanakkale, Manisa, İzmir, Denizli. 3. İç Anadolu Bölgesi: Sivas, Gaziantep. Ayrıca, Türkmenistan'ın Balkan Vilayeti'nde de Çepni Türkleri bulunmaktadır.

Türkistan'ın medeniyet havzaları şunlardır: 1. Mezopotamya Medeniyet Havzası: Fırat ve Dicle nehirleri arasında yer alır, Sümerler, Akadlar, Asurlular ve Babilliler bu havzada medeniyet kurmuşlardır. 2. Anadolu Medeniyet Havzası: Hititler, İyonyalılar, Urartular, Frigler ve Lidyalılar gibi uygarlıkları içerir. 3. Mısır Medeniyet Havzası: Nil Nehri etrafında gelişmiş, temel geçim kaynağı tarım olmuştur. 4. Türkistan Medeniyet Havzası: Türklerin yaşadığı bölge olup, İskitler ve Asya Hunları bu havzada yer alır.